Wakacje kredytowe już pewne, ale kredytobiorcy mogą mieć kłopoty z jednym obowiązkiem

Od maja kredytobiorcy będą mogli skorzystać z tzw. wakacji kredytowych i zawiesić spłatę swoich rat -  dwóch miesięcy od 1 maja do 30 czerwca oraz miesiąca w każdym z kolejnych kwartałów. Tak jak wcześniej zapowiadano (takie kryterium do wakacji kredytowych na 2024 rok chciał wprowadzić także rząd PiS), będzie wprowadzone kryterium obciążenia ratą, choć ostatecznie przyjęto bardzo łagodny warunek. Wystarczy, że rata do dochodu wynosi co najmniej 30 proc. (za okres ostatnich trzech miesięcy przed złożeniem wniosku), a kredyt nie przekracza 1,2 mln zł lub rodzina utrzymuje co najmniej troje dzieci.

Warunki nie są wyśrubowane, a w odniesieniu do poprzedniej wersji projektu zostały nawet złagodzone. Problem polega na tym, że wskaźnik raty do dochodu trzeba obliczyć samodzielnie i bierze się za to odpowiedzialność, więc kluczowe jest prawidłowe obliczenie dochodu, a z tym może być kłopot.

Już teraz posiadacze kredytów zgłaszają takie obawy. Chodzi przede wszystkim o dwie grupy i to jak mają być traktowane roczne premie i nagrody.

- Najczęściej klienci pytają o to jak wyliczyć dochód z działalności gospodarczej. Brać pod uwagę tylko 3 ostatnie miesiące czy tak jak bank liczy zdolność kredytową, średnią z ostatniego roku. "Ryczałtowcy" są kompletnie pogubieni, ponieważ mają przychód. Wątpliwości budzi też wyliczenie dochodu z etatu  - czy samą pensje tylko liczyć czy z nagrodami i dodatkami. Roczna premia potrafi mocno podbić średnią za ostatni kwartał i nie wiadomo czy uwzględniać czy nie, a jeśli tak, to dzielić na miesiące czy wliczyć całość  - mówi Interii Łukasz Sroczyński, pośrednik finansowy.

Problem z prawidłowym wyliczeniem dochodu do obliczenia wskaźnika Interia sygnalizowała już przy pierwszej wersji projektu, zwłaszcza, że posiadacze kredytów mają dochody z różnych źródeł i na postawie różnych rodzajów umów.

- Ciężko mi sobie wyobrazić brak jednolitych zasad ustalania dochodu dla poszczególnych jego źródeł. Z jednej strony banki mają różne, własne sposoby wyliczania dochodu netto. Z drugiej strony to jednak klient będzie brał odpowiedzialność za swoje oświadczenie. Co jeśli nie "trafi" w odpowiednią metodykę? Założyć trzeba, że te oświadczenia kiedyś mogą być weryfikowane. Jakie konsekwencje będzie ponosił kredytobiorca, który nieprawidłowo określi swoje dochody? Kto w ogóle będzie mógł to weryfikować? Czy będą mogły to robić banki, a jeśli tak, to czy nie będą miały w tym interesu - takie wątpliwości w rozmowie z Interią zgłasza Krzysztof Bontal, ekspert kredytowy Proferto i redaktor portalu Pierwszemieszkanie.com.pl.

Jak zaznacza, zastosowanie kryterium dochodowego to dobry kierunek, ale wykonanie go, przynajmniej w znanej nam obecnie wersji, może być niebezpieczne dla beneficjentów.

Interia już kolejny raz zapytała Ministerstwo Finansów czy będzie narządzie ułatwiające prawidłowe wyliczenie dochodu i czy w planach jest wystawienia specjalnych kalkulatorów - dla poszczególnych typów umów i źródeł dochodu. Zapytaliśmy również o dwie najczęściej pojawiające się w tym kontekście wątpliwości czyli o osoby na działalności gospodarczej, opodatkowane według ryczałtu, gdzie wykazywany jest przychód a nie dochód, oraz o to w jaki sposób mają być uwzględniane premie roczne - czy do średniej mają być dzielone przez 12 miesięcy czy brana będzie pod uwagę suma wpływów z ostatnich 3 miesięcy. 

W środę Ministerstwo Finansów przesłało nam odpowiedź w tej sprawie. - "W przypadku skorzystania z tzw. wakacji kredytowych przepisy dotyczące wyliczania wskaźnika Rata do Dochodu odsyłają do zasad wykorzystywanych przy aplikowaniu o wsparcie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Kredytobiorca będzie mógł zgłosić się do swojego banku o wskazanie właściwego sposobu obliczenia wartości wskaźnika RdD (analogicznie jak przy wsparciu z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców). Każdy rozpatrywany przypadek jest inny i wymaga indywidulanego wyliczenia" - czytamy w odpowiedzi biura prasowego resortu.

Monika Krześniak-Sajewicz