Prawo funeralne. Elektroniczna karta zgonu zastąpi papierową

Archaiczność, niejednoznaczność, brak spójności czy wybiórcze potraktowanie wielu zagadnień - to cechy prawa funeralnego, które skłoniły rząd do przygotowania nowych przepisów dotyczących kwestii związanych z pochówkiem zmarłych. Projektowana ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych wprowadza szereg zmian, a przy tym kończy erę papierowej dokumentacji funeralnej w wielu obszarach. Poniżej opisaliśmy tylko fragment planowanych zmian.

Zgodnie z proponowanymi przepisami papierowa karta zgonu ma zostać zastąpiona jej elektronicznym odpowiednikiem. Jak w wskazano w uzasadnieniu do projektu, pierwszym i pierwszorzędnym z celów tej zmiany jest zwiększenie szybkości obiegu informacji o zgonach, ze względu na brak konieczności czekania na zarejestrowanie zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego. Dane z karty zgonu będą gromadzone i przetwarzane w systemie teleinformatycznym.

Dzięki elektronicznej karcie zgonu organy państwowe szybciej dowiedzą się o śmierci konkretnej osoby, co w założeniu ma zmniejszyć ryzyko nieuprawnionego posługiwania się danymi osób zmarłych, a także ograniczyć zjawisko wypłacania świadczeń osobom zmarłym. Zaletą elektronicznej karty zgonu ma być także skrócenie czasu jej wystawienia przez lekarza, który będzie mógł skorzystać z dostępnych w systemie danych osobowych zmarłego.

Jak wskazują autorzy projektu: "elektronizacja karty zgonu to również odciążenie obywateli z konieczności dokonywania czynności zgłoszenia zgonu. Na potrzeby kontaktu z przedsiębiorcami pogrzebowymi czy cmentarzem docelowo wystarczający będzie numer identyfikujący kartę zgonu; podmioty te będą pozyskiwać potrzebne dane samodzielnie poprzez usługi sieciowe. W efekcie nie będzie już konieczności podawania wielokrotnie różnym podmiotom tych same dane dotyczące osoby zmarłej, czy w końcu udawania się do wielu instytucji osobiście".

Projekt ustawy zakłada także stworzenie nowych rejestrów państwowych, które mają m.in. zapewnić osobom, które dbać o groby swoich bliskich informacje o lokalizacji i statusie danego grobu oraz uprościć procedury związane z pochówkiem.

Pierwszy z proponowanych rejestrów to rejestr grobów i miejsc spoczynku, w którym gromadzone będą dane zawarte w księgach cmentarnych. Z danych zebranych podczas prac nad projektem wynika, że obecnie już około jedna czwarta czynnych cmentarzy jest zarządzana przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego.

Drugi z rejestrów, który ma zostać utworzony, to rejestr cmentarzy i pozacmentarnych terenów spoczynku. Znajdą się w nim informacje o lokalizacji i właścicielach danych cmentarzy. Zgodnie z intencją autorów projektu, rejestr pozwalałby na przypisanie grobów do poszczególnych cmentarzy i pozacmentarnych terenów spoczynku.

Oba rejestry, w zakresie danych dotyczących osób zmarłych, byłyby rejestrami publicznymi, a więc powszechnie dostępnymi dla obywateli, jednak z zachowaniem zasad ochrony danych osób żyjących.

Nowe przepisy mają jasno uregulować kwestie związane z pochówkiem osób zmarłych. Jako zasadę wprowadzają obowiązek pochowania zwłok, szczątków ludzkich lub popiołów ludzkich w grobie w trumnach albo urnach. Do pochówku powinno dojść na cmentarzu, a wyjątkiem od tej zasady będą jedynie budynki kultu religijnego, tereny do nich przyległe oraz sytuacja, w której pochówek dotyczy osoby zasłużonej wobec Rzeczypospolitej Polskiej lub społeczeństwa.

W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślono, że "zorganizowanie pochówku w miejscu spoczynku będzie, zgodnie z ustawą, niedopuszczalne - ustawa wskazuje bowiem jednoznacznie, że pochowanie zwłok, szczątków ludzkich lub popiołów ludzkich będzie mogło nastąpić tylko w grobie znajdującym na cmentarzu" lub w miejscach, których dotyczą wyżej wymienione wyjątki.

Dominika Pietrzyk