Koniunktura w przemyśle, budownictwie i handlu

Poprawa ocen jest wynikiem lepszych przewidywań popytu i produkcji. Nadal niezadowalająca jest bieżąca sytuacja przedsiębiorstw. Negatywne oceny klimatu koniunktury zgłaszane są przez przedsiębiorstwa obu sektorów własności, w większym stopniu przez firmy publiczne.

W styczniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie oceniany jest negatywnie, gorzej niż w grudniu i na poziomie wyraźnie niższym niż w analogicznym miesiącu poprzednich ośmiu lat. Na pesymizm przedsiębiorców ma wpływ dużo gorsza sytuacja bieżąca. Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach prywatnych jest oceniany nieco gorzej niż w firmach publicznych.

W styczniu ogólny klimat koniunktury w handlu detalicznym oceniany jest negatywnie, na poziomie niższym w stosunku do wskazań z ubiegłego miesiąca, wyraźnie gorzej niż w analogicznym miesiącu ośmiu poprzednich lat. Na sytuację taką wpłynęły bardziej pesymistyczne niż w ubiegłym miesiącu oceny zarówno bieżącej jak i przewidywanej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw.

1. Przemysł

W styczniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w przetwórstwie przemysłowym ukształtował się na poziomie wyższym niż w poprzednim miesiącu i wynosi minus 14. Wśród badanych przedsiębiorstw 14% sygnalizuje poprawę koniunktury, 28% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznają, że ich sytuacja nie uległa zmianie. Ogólny klimat koniunktury jest oceniany gorzej w sektorze publicznym niż w prywatnym.

Ograniczenie bieżącego popytu, zarówno krajowego jak i zagranicznego powoduje, że producenci zmniejszają też bieżącą produkcję. Przewidywania dotyczące kształtowania się przyszłego popytu są natomiast korzystne. W ślad za tym, optymistyczne są też przewidywania dotyczące produkcji. Zapasy wyrobów gotowych ocenia się nadal jako nadmierne. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest oceniana negatywnie, zarówno w zakresie terminowego regulowania zobowiązań finansowych, jak i ściągania należności od kontrahentów. W najbliższych miesiącach przedsiębiorcy spodziewają się dalszego pogorszenia swej sytuacji finansowej. W nadchodzących trzech miesiącach przewiduje się dalsze redukcje zatrudnionych, chociaż na skalę nieznacznie mniejszą niż przewidywano w ubiegłym miesiącu. Ceny na wyroby przemysłowe mogą także nieznacznie wzrosnąć.

Na ogólny klimat koniunktury w przemyśle składa się zróżnicowana sytuacja w poszczególnych jego działach. Negatywnej koniunktury nie odnotowują w styczniu jedynie producenci: maszyn i aparatury elektrycznej (wskaźnik plus 2 - wzrost o 17 punktów w stosunku do ubiegłego miesiąca) i wyrobów celulozowo-papierniczych (wskaźnik plus 1 - wzrost o 7 punktów). Najgorsze oceny formułują producenci: odzieży (wskaźnik minus 35 - wzrost o 1 punkt), maszyn i urządzeń (wskaźnik minus 30 - wzrost o 2 punkty), pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (wskaźnik minus 27 - spadek o 25 punktów), wyrobów z surowców niemetalicznych (wskaźnik minus 26 - wzrost o 7 punktów), wyrobów z drewna (wskaźnik minus 26 - wzrost o 7 punktów), wyrobów z metali (wskaźnik minus 25 - wzrost o 7 punktów), pozostałego sprzętu transportowego (wskaźnik minus 24 - spadek o 4 punkty), wyrobów ze skóry (wskaźnik minus 22 - wzrost o 10 punktów).

W kilku wybranych działach przemysłu sytuacja przedstawia się następująco.

Producenci wyrobów celulozowo-papierniczych jako jedyni z dwóch działów wśród przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego (oprócz producentów maszyn i aparatury elektrycznej) oceniają klimat koniunktury pozytywnie, lepiej niż przed miesiącem. Jest to wynikiem mniej pesymistycznych ocen bieżącej sytuacji oraz optymistycznych przewidywań na najbliższe miesiące dotyczących popytu i produkcji. Poziom zapasów wyrobów gotowych nieznacznie przekracza poziom uznawany za wystarczający w stosunku do potrzeb. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw poprawiła się w porównaniu z ubiegłym miesiącem, lecz nadal jest oceniana negatywnie. Przewidywania w tym zakresie są również mniej pesymistyczne niż miesiąc wcześniej. Dyrektorzy tej grupy przedsiębiorstw zamierzają w lutym nieznacznie obniżyć ceny na swoje wyroby. Skala zwolnień pracowników może się zmniejszyć.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących artykuły spożywcze, napoje i wyroby tytoniowe jest oceniana mniej negatywnie niż miesiąc wcześniej. Wpłynęły na to korzystne i dużo lepsze od poprzednich sprzed miesiąca prognozy dotyczące popytu i produkcji. Ograniczenia bieżącego popytu, a w konsekwencji i produkcji są dużo większe niż miesiąc wcześniej. Zwiększył się poziom nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw oceniana jest negatywnie: utrzymały się trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych, nieznacznie mniejsze niż w ubiegłym miesiącu były natomiast trudności w ściąganiu należności od kontrahentów. Producenci tej grupy przewidują dalsze pogarszanie się ich sytuacji finansowej w najbliższych miesiącach. Skala zwolnień pracowników może się nieco zmniejszyć w porównaniu do prognoz z zeszłego miesiąca. W lutym przewiduje się nieznaczny wzrost cen artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych.

Producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych oceniają swoją koniunkturę dużo mniej pesymistycznie niż w poprzednim miesiącu. Ograniczenia bieżącego popytu i produkcji okazały się znacznie mniejsze niż miesiąc wcześniej. Również prognozy popytu i produkcji uległy znacznej poprawie i są bardzo korzystne. Poziom zapasów wyrobów gotowych jest uznawany za nieznacznie przekraczający poziom wystarczający. Mniejsze są trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań. Pozytywnie oceniano możliwości ściągania należności od kontrahentów. W formułowanych prognozach producenci przewidują, że ich sytuacja finansowa w najbliższych miesiącach będzie jednak nadal niekorzystna. Mimo istotnie lepszych ocen popytu i produkcji można oczekiwać dalszych zwolnień pracowników, lecz na skalę znacznie mniejszą od przewidywań sprzed miesiąca. Możliwy jest też większy niż przewidywano przed miesiącem spadek cen na wyroby z gumy i tworzyw sztucznych.

W styczniu ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach produkujących tkaniny oceniany jest przez producentów dużo mniej pesymistycznie niż miesiąc wcześniej. Spowodowane to jest znaczną poprawą ocen zarówno bieżących, jak i prognostycznych. Przy mniejszym ograniczeniu popytu producenci w mniejszym stopniu niż miesiąc wcześniej ograniczają produkcję. Przewidywania popytu i produkcji są bardzo korzystne, lepsze niż miesiąc wcześniej. Poziom zapasów tkanin nadal uznawany jest za nadmierny. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw dotycząca bieżącego regulowania zobowiązań jest oceniana negatywnie, choć mniej pesymistycznie niż przed miesiącem. Odnotowuje się też poprawę możliwości ściągania należności od kontrahentów. Mniej pesymistyczne są też przewidywania dotyczące sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Producenci tkanin zamierzają w lutym nieznacznie podnieść ceny na swoje wyroby. Możliwe jest zmniejszenie dotychczasowej skali zwolnień pracowników.

Producenci mebli oceniają w styczniu swoją koniunkturę mniej pesymistycznie niż miesiąc wcześniej. Spowodowane to jest głównie poprawą ocen prognostycznych. W wyniku negatywnych ocen bieżącego popytu producenci ograniczają bieżącą produkcję. Przewidywania dotyczące popytu charakteryzują się nieznacznym tylko pesymizmem. Powoduje to, że producenci przewidują na luty jedynie niewielkie ograniczenie przyszłej produkcji. Poziom zapasów wyrobów gotowych jest określany jako nadmierny. Przedsiębiorcy napotykają nadal na trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych. Możliwości ściągania należności od kontrahentów oceniono również niekorzystnie, nieco gorzej niż grudniu. Przewidywania sytuacji finansowej są natomiast mniej pesymistyczne niż miesiąc temu. Dyrektorzy przedsiębiorstw zamierzają przeprowadzić dalsze redukcje zatrudnienia. Planują też obniżyć ceny na meble.

Mniej pesymistycznie niż przed miesiącem, oceniają w styczniu swoją koniunkturę producenci wyrobów ze skóry. Wraz z mniejszym ograniczeniem bieżącego popytu producenci zdecydowali się na mniejszą redukcję produkcji. Przewidywania dotyczące popytu i produkcji są lepsze od przedstawionych w zeszłym miesiącu. Utrzymują się nadmierne zapasy wyrobów gotowych. Zmniejszyły się trudności dotyczące bieżącego regulowania zobowiązań finansowych. Możliwości ściągania należności od kontrahentów producenci oceniają pozytywnie, choć gorzej niż miesiąc wcześniej. Przewidywania dotyczące przyszłej sytuacji finansowej są nadal negatywne. W lutym można oczekiwać dalszych zwolnień pracowników. Producenci zamierzają minimalnie podnieść ceny na wyroby ze skóry.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy jest oceniana dużo bardziej pesymistycznie niż w zeszłym miesiącu. Wpłynęły na to głównie dużo gorsze niż w grudniu prognozy koniunktury na najbliższe miesiące. Odnotowane w styczniu minimalne ożywienie popytu nie wpłynęło pozytywnie na decyzje producentów dotyczące bieżącej produkcji. Przewidywania dotyczące przyszłego popytu i produkcji charakteryzują się pesymizmem i są dużo gorsze od ocen sprzed miesiąca. Znacznie zwiększyły się trudności przedsiębiorstw w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych. Możliwości ściągania należności od kontrahentów oceniane są natomiast pozytywnie. Najbliższe miesiące mogą przynieść wyraźne pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw. W lutym skala zwolnień pracowników może ulec gwałtownemu zwiększeniu w stosunku do prognoz sprzed miesiąca. Ceny na pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy mogą obniżyć się.

Jedynie 1,3% badanych przedsiębiorstw deklaruje, że nie napotka na bariery w prowadzeniu swojej bieżącej działalności (w IV kwartale ubiegłego roku wskaźnik wyniósł 1,9%). W pozostałych firmach do największych barier działalności zaliczono: niedostateczny popyt krajowy (odczuwany przez 76% badanych przedsiębiorstw), wysokie obciążenia budżetowe (59%), niejasne i niespójne przepisy prawne (49%), niedostateczny popyt zagraniczny (57%), niekorzystne warunki kredytowe (36%), konkurencyjny import (36%). W porównaniu z poprzednim okresem, spadło znaczenie bariery wynikającej z konkurencyjnego importu (z 39% na 36%) oraz niedostatecznego popytu zagranicznego (z 51% na 47%) i krajowego (z 79% na 76%), wzrosło natomiast głównie znaczenie barier związanych z niekonsekwentnymi procesami prywatyzacyjnymi (z 6% na 31%) oraz z niejasnymi i niespójnymi przepisami prawnymi (z 30% na 49%).

2. Budownictwo

Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie ukształtuje się w styczniu na nieznacznie gorszym poziomie niż w grudniu i wynosi minus 33. W przedsiębiorstwach prywatnych koniunkturę oceniano nieco gorzej niż w firmach publicznych.

Oceny bieżącego portfela zamówień na roboty budowlano-montażowe są negatywne, dużo gorsze od ocen formułowanych miesiąc wcześniej, a przeciętny wskaźnik spadł do poziomu minus 53. Przedsiębiorstwa obu sektorów własności oceniają bieżący portfel zamówień na zbliżonym, ujemnym poziomie, dużo gorzej niż w ubiegłym miesiącu. Ogólna prognoza portfela zamówień na najbliższe trzy miesiące jest nadal pesymistyczna, choć odpowiednie wskaźniki przyjęły wartości mniej negatywne niż prognozowano to w ubiegłym miesiącu. Dotyczy to w większym stopniu przedsiębiorstw publicznych.

Oceny bieżącej produkcji budowlano-montażowej są dużo bardziej pesymistyczne od ocen sprzed miesiąca (odpowiedni wskaźnik ukształtował się na poziomie minus 61). Firmy publiczne oceniają bieżącą produkcję gorzej niż przedsiębiorstwa prywatne. Prognozy dotyczące produkcji budowlano-montażowej są nadal pesymistyczne, choć mniej negatywne niż miesiąc temu.

Bieżąca ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstw budowlano-montażowych jest nadal niezadowalająca, gorsza od sytuacji sprzed miesiąca. Firmy prywatne i przedsiębiorstwa publiczne oceniają ją podobnie. W ciągu najbliższych trzech miesięcy można spodziewać się dalszego pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstw budowlanych, choć w nieco mniejszym stopniu niż w ubiegłym miesiącu. W firmach publicznych i prywatnych odpowiednie oceny kształtują się na zbliżonym poziomie.

W najbliższych trzech miesiącach przewidywany jest dalszy spadek cen realizacji robót budowlano-montażowych, w większym stopniu w przedsiębiorstwach prywatnych.

W konsekwencji pesymistycznych prognoz produkcji, firmy budowlano-montażowe nadal przewidują duży spadek zatrudnienia, na poziomie zbliżonym do prognoz z ubiegłego miesiąca. Przewidywania w tym zakresie jednostek sektora publicznego i prywatnego są zbliżone.

W styczniu 0,9% przedsiębiorstw nie zgłasza występowania barier w działalności budowlano-montażowej. Największe trudności napotykane przez przedsiębiorstwa związane są z niedostatecznym popytem (wymienianym przez około 79% jednostek zgłaszających bariery) oraz z konkurencją innych firm (69%). W znaczącym stopniu wzrosło znaczenie barier związanych z niedostatecznym popytem, warunkami atmosferycznymi i dostępem do kredytów, wyraźnie natomiast spadło znaczenie bariery związanej z kosztami finansowania działalności.

W stosunku do oczekiwanego w najbliższym półroczu popytu około 33% przedsiębiorstw budowlanych ocenia swoje zdolności produkcyjne jako zbyt wysokie, 60% jako wystarczające, a 7% jako zbyt niskie. Opinie te są zbliżone do ocen wyrażanych przed miesiącem.

3. Handel detaliczny

W styczniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w handlu detalicznym uległ pogorszeniu w stosunku do ubiegłego miesiąca osiągając poziom minus 39. Wśród badanych przedsiębiorstw 7% sygnalizuje poprawę koniunktury, a 46% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznają, że ich sytuacja nie uległa zmianie.

Dużo większe niż miesiąc wcześniej ograniczenia bieżącej sprzedaży, spowodowały zwiększenie trudności w bieżącym regulowaniu zobowiązań finansowych przez przedsiębiorstwa. Poziom bieżących zapasów towarów w przedsiębiorstwach jest zbliżony do poziomu uznawanego za wystarczający. Oceny prognozy sprzedaży i przewidywanej sytuacji finansowej przedsiębiorstw są także bardziej pesymistyczne niż w ubiegłym miesiącu. Konsekwencją tego będzie dalsze wyraźne ograniczenie zamówień na towary. Przewidywany wzrost cen będzie zbliżony do prognoz z ubiegłego miesiąca. Utrzyma się także duża skala zwolnień pracowników.

W poszczególnych grupach wielkości przedsiębiorstw sytuacja jest zróżnicowana. Najmniej pesymistyczne oceny koniunktury odnotowano w jednostkach największych o liczbie pracujących 250 i więcej osób. Wskaźnik ogólnego klimatu dla tej grupy przedsiębiorstw osiągnął w styczniu wartość minus 19 (minus 1 w grudniu). Najgorzej oceniano koniunkturę w jednostkach o liczbie pracujących do 9 osób (wskaźnik ogólnego klimatu wyniósł w styczniu minus 47 wobec minus 36 w grudniu).

W jednostkach o liczbie pracujących 250 i więcej osób bieżąca sprzedaż uległa zasadniczemu spadkowi w stosunku do ubiegłego miesiąca i jest oceniana głęboko negatywnie. Sytuacja taka spowodowała pogorszenie bieżącej sytuacji finansowej tej grupy jednostek. Zwiększył się także poziom nadmiernych zapasów. W najbliższych miesiącach w jednostkach tych oczekuje się dalszego dużego spadku sprzedaży. Prognozy sytuacji finansowej są także negatywne, gorsze niż miesiąc wcześniej. W konsekwencji przewiduje się znaczne zwiększenie ograniczeń zamówień na towary. Przewidywane redukcje zatrudnionych w największych przedsiębiorstwach mogą utrzymać się na poziomie zbliżonym do ocen sprzed miesiąca. Skala wzrostu cen w lutym może utrzymać się na poziomie przewidywań z grudnia.

W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących do 9 osób pogłębiające się negatywne, niskie oceny ogólnego klimatu koniunktury są konsekwencją bardziej pesymistycznych ocen bieżącej i przewidywanej sprzedaży i sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Jednostki te sygnalizują większy niedobór zapasów w stosunku do wskazań z grudnia. Przewidywane jest utrzymanie ograniczeń zamówień towarów na poziomie prognoz z grudnia. Wzrost cen na produkty oferowane przez tę grupę przedsiębiorstw utrzyma się także na poziomie przewidywań z ubiegłego miesiąca. Przewidywana skala redukcji zatrudnienia w tej grupie jednostek będzie nadal zdecydowanie mniejsza niż w większych przedsiębiorstwach.

W poszczególnych branżach handlu detalicznego sytuacja jest także zróżnicowana. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury uległ w styczniu dalszemu pogorszeniu w jednostkach wszystkich omawianych branż. Wskaźnik koniunktury w branży żywność osiągnął w styczniu wartość minus 36, wobec minus 27 w grudniu, w branżach: meble, rtv, agd - minus 37 w styczniu, wobec minus 22 w grudniu. W jednostkach branży pojazdy mechaniczne wskaźnik ogólnego klimatu osiągnął poziom minus 44, wobec minus 34 w grudniu, natomiast w branżach: włókno, odzież, obuwie - wskaźnik przyjął wartość minus 57, wobec minus 33 w ubiegłym miesiącu.

Dalsze, widoczne pogorszenie negatywnych ocen koniunktury w przedsiębiorstwach sprzedających żywność jest spowodowane bardziej negatywnymi niż w grudniu ocenami bieżącej i przewidywanej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Mimo odnotowanego niedoboru bieżących zapasów towarów przyszłe zamówienia na nie będą nadal ograniczone. Kierujący przedsiębiorstwami zamierzają w lutym przeprowadzić redukcje zatrudnienia na skalę zbliżoną do prognozowanej w grudniu. Przewidywany wzrost cen może być zbliżony do wzrostu prognozowanego w grudniu.

Bardziej negatywne oceny koniunktury w jednostkach branż: meble, rtv, agd są spowodowane głównie gorszymi ocenami bieżącej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Sygnalizowany stan poziomu zapasów ukształtował się na poziomie zbliżonym do poziomu uznawanego za wystarczający. Na najbliższe miesiące przewidywane są wyraźne ograniczenia zamówień na towary. Przedsiębiorcy kierujący przedsiębiorstwami tych branż przewidują na luty dalsze redukcje zatrudnienia. W nadchodzących miesiącach może nastąpić spadek cen na meble, rtv, agd.

Bardziej pesymistyczne niż w grudniu oceny koniunktury w branży pojazdy mechaniczne są spowodowane gorszymi (negatywnymi) ocenami bieżącej i przyszłej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Jednostki tej branży sygnalizują wzrost nadmiernego poziomu zapasów towarów. Przyszłe zamówienia na pojazdy mechaniczne będą ograniczone w stopniu zbliżonym do prognoz z ubiegłego miesiąca. Kierujący przedsiębiorstwami prognozują w lutym dalsze duże redukcje zatrudnienia, na poziomie przewidywań z grudnia. Konsekwencją powyższej sytuacji może być w najbliższych miesiącach widoczne przyśpieszenie tendencji spadkowej cen sprzedawanych samochodów.

Na wyraźnie gorszą niż w grudniu ogólną ocenę klimatu koniunktury w jednostkach branż: włókno, odzież, obuwie zasadniczy wpływ mają większe ograniczenia bieżącej sprzedaży oraz zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań finansowych. Przyszła sprzedaż będzie nadal wyraźnie ograniczona. Przewidywana sytuacja finansowa przedsiębiorstw w tych branżach jest oceniana pesymistycznie na poziomie zbliżonym do prognoz z ubiegłego miesiąca. Stan poziomu bieżących zapasów uznawany jest za wystarczający. Przyszłe zamówienia na towary mogą być istotnie ograniczone w stopniu zbliżonym do przewidywań z ubiegłego miesiąca. W lutym można także oczekiwać redukcji zatrudnienia na skalę wyraźnie większą w stosunku do prognoz sprzed miesiąca. Na luty w jednostkach tych branż przewidywany jest także dalszy (choć nieco wolniejszy w stosunku do przewidywań z grudnia) spadek cen sprzedawanych towarów.

Tylko 2% badanych jednostek handlowych deklaruje, że nie napotkało na bariery w prowadzeniu bieżącej działalności (w IV kwartale odpowiedni wskaźnik wyniósł 2,5%). Dla pozostałych przedsiębiorstw największe bariery nadal stanowią: nadmierna konkurencja na rynku - sygnalizowana przez 78% jednostek, niedostateczny popyt na sprzedawane towary (64% jednostek), nadmierne podatki i inne obciążenia na rzecz budżetu państwa (56% jednostek ) i wysokie koszty zatrudnienia (44% jednostek ).