Cmentarzysko wraków wokół greckiej wyspy. Imponujące efekty czteroletnich badań
U wybrzeży Kasos - najbardziej wysuniętej na południe greckiej wyspy na Morzu Egejskim, odnaleziono 10 wraków statków. Najstarszy z nich ma mieć ponad 5 tysięcy lat. Odkrycia dokonał zespół interdyscyplinarnych badawczy, m.in. archeologów, geologów i architektów. Poszukiwania nadzorowały grecka Narodowa Fundacja Badań (NHRF) we współpracy z Departamentem Starożytności Podwodnych Ministerstwa Kultury.
Przez cztery lata, od 2019 r. do października 2023 r., wokół wyspy Kasos prowadzone były misje badawcze. Ich głównym celem była lokalizacja, rejestracja i badanie podwodnych zabytków obszaru, który w starożytności był ważnym punktem na szlakach żeglarskich.
Dzięki misjom potwierdzono, że w starożytności wyspa była dla handlarzy miejscem tranzytu, skąd transportowano na drugi brzeg Morza Śródziemnego oliwę i wino. Do dziś są one podstawą bytu mieszkańców.
Uczestnikami projektu był interdyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzili m.in. nurkujący archeolodzy, architekci, geodeci, geolodzy i biolodzy. Zanim rozpoczęli badania na wodach wokół Kasos, wyznaczyli obszary szczególnego zainteresowania. W określaniu miejsc, gdzie potencjalnie miały spoczywać wraki, pomogły badaczom nie tylko źródła archeologiczne i historyczne, ale nawet "Iliada" Homera. Według niego Kasos uczestniczyła ze swoją flotą w kampanii Achajów pod Troją.
Wraki zostały zlokalizowane na głębokości od 20 do 47 metrów. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, najstarszy z nich ma ponad 5 tysięcy lat, pochodzi z okresu około 3 tys. lat p.n.e. A najmłodszy to 30-metrowa, drewniana łódź z metalowymi okuciami, która zatonęła podczas II wojny światowej, prawdopodobnie w 1940 r.
Naukowcy informują, że zatopione statki transportowały do Grecji towary z Afryki i Azji Mniejszej, również z Włoch i Hiszpanii. Potwierdzają to znalezione pod wodą przedmioty, m.in. naczynia, z odległych epok. Wiek najstarszych określono na 3000 p.n.e.
Sprzęty codziennego użytku, wyposażenia statków i ozdoby pochodzą też z okresu klasycznego (460 p.n.e.), czasów starożytnej Grecji oraz Rzymu a także z okresu bizantyjskiego, średniowiecznego i osmańskiego. Są wśród nich hiszpańskie amfory z około 170 roku n.e., naczynia z Afryki z czasów rzymskich i kamienna kotwica, która powstała około 700 lat p.n.e.
Do poszukiwań wykorzystano nowoczesny sprzęt i najnowsze metody badawcze. To między innymi sonary, przy użyciu których przeprowadzono mapowanie i batymetrię (badanie głębokości) rafy otaczającej wyspę. Pod wodą uczestnicy misji wykonali 20 tys. zdjęć, które wykorzystano do badania i syntezy cyfrowych obrazów wraków oraz znalezisk.
