W 2008 będą nowe limity

Znamy już kurs potrzebny do wyliczenia limitu przychodów, przekroczenie którego skutkuje obowiązkiem prowadzenia w 2008 r. ksiąg rachunkowych. Zainteresowani mogą już więc wstępnie analizować, czy dotyczy ich ten obowiązek.

Kto sprawdza limit?

Tylko pewna grupa przedsiębiorców obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wyznacza na podstawie limitu przychodów.

Należą do nich:
- osoby fizyczne,
- spółki cywilne osób fizycznych,
- spółki jawne osób fizycznych,
- spółki partnerskie.

W zależności od osiągniętych w 2007 roku przychodów, jednostki te w 2008 roku będą miały obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych lub będą mogły prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Natomiast pozostałe spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz inne jednostki wymienione w art. 2 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Jak wyznaczyć limit?

W danym roku obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne i jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody za poprzedni rok wyniosły co najmniej równowartość 800.000 euro. Na limit ten wskazuje zarówno art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, jak i art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Wyrażoną w euro kwotę limitu przelicza się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy.

Ponieważ w 2007 roku 30 września przypadał w niedzielę, do przeliczenia kwoty 800.000 euro stanowiącej o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2008 r. przyjmuje się kurs euro ogłoszony przez NBP w dniu 28 września 2007 r., tj. z piątku, który wyniósł 3,7775 zł/euro (według tabeli kursów średnich NBP nr 189/A/NBP/2007). Zatem obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2008 r. będą osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne i jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody za 2007 r. wyniosą co najmniej:

800.000 euro × 3,7775 zł/euro = 3.022.000 zł.

Jakie przychody do limitu?

Definicja przychodów branych pod uwagę przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, jest inna w ustawie o rachunkowości i ustawie o pdof. Jakie więc przychody porównywać z limitem?

Otóż jeśli obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych sprawdza osoba fizyczna, spółka cywilna i jawna osób fizycznych oraz spółka partnerska prowadząca w 2007 r. podatkową księgę przychodów i rozchodów, porównaniu z limitem podlegają przychody w rozumieniu art. 14 ustawy o pdof (przychody z działalności gospodarczej po pomniejszeniu o należny podatek VAT). Podatnik taki ma bowiem obowiązek stosować przepis art. 24a ust. 4 tej ustawy. Podatnik prowadzący w 2007 r. księgę podatkową w celu ustalenia, czy dotyczy go obowiązek zaprowadzenia w 2008 r. ksiąg rachunkowych, powinien więc porównać kwotę limitu z przychodami wykazanymi w kolumnie 9 (stanowiącej sumę kolumn 7 "Wartość sprzedanych towarów i usług" i 8 "Pozostałe przychody") w ciągu całego roku 2007.

Jeśli natomiast osoba fizyczna, spółka cywilna i jawna osób fizycznych oraz spółka partnerska prowadziła w 2007 r. księgi rachunkowe, zobowiązana jest wartość przychodów uwzględnianych przy porównaniu z limitem ustalać na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Chodzi tu więc o przychody netto (bez VAT) ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych. Podkreślmy, że do przychodów tych nie zalicza się przychodów ze sprzedaży materiałów, pozostałych przychodów operacyjnych oraz zysków nadzwyczajnych. Zatem jednostka prowadząca w 2007 r. księgi rachunkowe ustalając, czy ma obowiązek prowadzenia tych ksiąg w 2008 r., powinna porównać kwotę limitu z przychodami wymienionymi w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości osiągniętymi w 2007 r.

Od kiedy przejście?

O obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2008 r. decyduje wielkość przychodów osiągnięta za cały rok 2007. Ponieważ rok 2007 jeszcze się nie skończył, na razie podatnicy wstępnie ustalają i szacują, czy ich przychody przekroczą limit. Pamiętać jednak należy, że porównaniu z limitem podlegają przychody za pełny 2007 rok i że ewentualne przejście z księgi podatkowej na księgi rachunkowe (lub odwrotnie) może nastąpić dopiero od początku następnego roku.

Gdy przychody w 2007 r. wyniosą co najmniej 3.022.000 zł, od 2008 r. należy prowadzić księgi rachunkowe. Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie dotychczas prowadzące księgę podatkową powinny w takim przypadku na koniec 2007 r. zamknąć księgę, sporządzić i wycenić spis z natury oraz ustalić dochód do opodatkowania za ten rok. Jednostki te mają obowiązek sporządzić wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) oraz dokonać ich inwentaryzacji i wyceny według zasad określonych w ustawie o rachunkowości. Wykaz ten po zaakceptowaniu przez kierownika jednostki będzie stanowił podstawę otwarcia ksiąg rachunkowych na dzień rozpoczęcia ewidencji w oparciu o ustawę o rachunkowości (na dzień 1 stycznia 2008 r.).

Gdy przychody za 2007 r. nie osiągną 3.022.000 zł, w 2008 r. można prowadzić księgę podatkową. Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie prowadzące w 2007 r. księgi rachunkowe mogą zrezygnować z pełnej rachunkowości i rozpocząć od 2008 r. prowadzenie księgi podatkowej. Jednostki te mają obowiązek zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie finansowe na dzień bilansowy 31 grudnia 2007 r. Natomiast na dzień 1 stycznia 2008 r. obowiązane są sporządzić, wycenić i wpisać do księgi spis z natury składników majątku wyszczególnionych w § 27 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.).

Dorota Przybyszewska