Integracja pomogła firmom i konsumentom

Integracja Polski z Unią Europejską umożliwiła wolny przepływ kapitału, usług, towarów oraz ludzi. Zyskali przede wszystkim ci przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na prowadzenie działalności gospodarczej w innych państwach UE, a także ci, którzy eksportują towary wyprodukowane w kraju.

W jakich resortach i w jakich dziedzinach są opóźnienia

Ochrona konsumentów. Ujednolicone zostały procedury ochrony konsumenta i konkurencji, uproszczono przeprowadzanie przetargów publicznych, zniesione zostały preferencje krajowe w zamówieniach publicznych. Powstał wspólny rynek zamówień publicznych. W polskim prawie handlowym powstała instytucja spółki europejska, która ma głównie na celu ułatwianie rozwijania działalności gospodarczej w obszarze Unii Europejskiej. Charakteryzuje ją elastyczność zmiany sposobu działalności oraz możliwość szybkiego przystosowywania się do zmiennych się warunków prawnych i wymagań rynkowych.

Polska, dzięki wstąpieniu do UE, ma wspólną z innymi krajami członkowskimi definicję małych i średnich przedsiębiorstw, co umożliwia korzystanie z pomocy np. na ochronę środowiska. Polskie kancelarie prawne mogą funkcjonować we wszystkich państwach Unii, zwiększyły się również możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych przez podmioty prywatne, usprawnione zostały mechanizmy pomocy prawnej udzielanej przez sądy powszechne. Ułatwieniu uległo wykonywanie i uznawanie orzeczeń sądowych, ujednolicono zasady reklamowania wadliwych produktów.

Dochodzenie roszczeń

Obywatel polski może dochodzić swoich praw przed sądem krajowym, jak również innego państwa unijnego. Na przykład Polak, który kupił pojazd za granicą i ma zastrzeżenia do umowy sprzedaży, może wystąpić z pozwem przeciwko obywatelowi innego kraju UE do polskiego sądu.

Polska dysponuje już europejskim nakazem aresztowania, który umożliwia przekazywanie naszym sądom obywateli innych państw, którzy złamali prawo na terenie Polski. Nakaz skraca procedurę ekstradycyjną.

Od czasu naszej akcesji Polacy mogą wybierać swoich przedstawicieli w wyborach lokalnych w państwach UE. Takie samo prawo przysługuje obywatelom innych państw mieszkającym w Polsce.

Nie jesteśmy najgorsi

- Należymy do państw UE, które szybko wdrażają unijne dyrektywy do krajowego systemu prawnego - mówi Marian Stasiak, rzecznik Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Jego zdaniem są też opóźnienia, ale nie są one duże.

Także prof. Eugeniusz Piontek, kierownik Katedry Prawa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego uważa, że pod względem wdrażania unijnych dyrektyw Polska wypada dobrze. Dodaje jednak, że ważne jest też orzecznictwo europejskie.

- Nie można stosować w praktyce przepisów prawa wspólnotowego w oderwaniu od dorobku orzeczniczego. W praktyce jednak często się o tym zapomina - tłumaczy prof. Piontek.

Do 8 marca 2007 r. Polska miała przyjąć 1670 dyrektyw a wdrożyła 1644. Za nami plasują się państwa, które w Unii Europejskiej są od dawna: Francja, Włochy czy też Hiszpania. Znaczną część przyjmowanych ustaw i nowelizacji stanowią te, które są rezultatem regulacji UE. W Sejmie poprzedniej kadencji 152 zmiany ustawowe wynikały z unijnych dyrektyw i rozporządzeń. Obecny Sejm uchwalił 52 takie ustawy.

Nad czym pracuje Sejm

Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zarządzania szkodami wyrządzonymi w środowisku naturalnym wymusza jednakowe traktowanie podmiotów, które korzystają ze środowiska, np. rafinerie, oczyszczalnie. Została ona uwzględniona w ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, która dziś wchodzi w życie, czyli dokładnie tego dnia, do którego Polska miała termin na jej wdrożenie (Dz.U. nr 75, poz. 4577).

W Sejmie dobiegły końca też prace nad nowelizacją ustawy Prawo ochrony środowiska, która także implementuje postanowienia unijnych Dyrektyw. Nowela przenosi przepisy Dyrektywy 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Zgodnie z przyjętymi regulacjami dane o zanieczyszczeniach, gromadzone w bazach wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, będą podstawą opracowania oceny zdrowotnej jakości powietrza.

Unia uznała, że istnieje potrzeba podobnego unormowania ochrony praw autorskich. Dlatego jedna z nowelizacji prawa autorskiego implementuje m.in. Dyrektywę 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej. Nowela zakłada, że jeżeli dojdzie do naruszenia praw własności intelektualnej w celach handlowych - sąd będzie mógł zająć mienie domniemanego sprawcy czynu. Będzie także mógł zablokować jego rachunki bankowe. Nowela po poprawkach Senatu została skierowana ponownie do Sejmu.

Z czym zalegamy

Są jednak także zaległości, które trzeba będzie szybko nadrobić. I tak Dyrektywa Komisji 2005/79/WE z dnia 18 listopada 2005 r. zmieniająca Dyrektywę Komisji 2002/72/WE w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi miała być wdrożona do 19 listopada 2006 r. Za implementację tych postanowień odpowiedzialny jest resort zdrowia.

Nie zostały także wdrożone postanowienia Dyrektywy Komisji 2007/14/WE z dnia 8 marca 2007 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrożenia niektórych przepisów Dyrektywy 2004/109/WE w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym.

Najnowsze dyerktywy przyjęte przez Unię

- Komisja Europejska wydała decyzję nr 2007/224/WE, która w ramach prowadzonej akcji legislacyjnej na rzecz bezpiecznych zabawek przeznaczonych dla małych dzieci kwestionuje przyjętą 19 września 2005 r. przez Europejski Komitet Normalizacyjny normę EN 71-1:2005 w tej jej części, która określa wymagania techniczne dla zabawek zawierających pociski zakończone przyssawką.

- Komisja Europejska wydała w trybie sprostowania wchodzącą w życie 2 maja 2007 r. dyrektywę, która zmienia Dyrektywę KE nr 2007/72/WE oraz Dyrektywę RU nr 85/572/EWG zmierzajacą do ograniczenia i zakazu stosowania określonych materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi.

- Komisja Europejska wydała decyzję z 12 kwietnia 2007 r. o numerze 2007/131/WE, która zobowiązuje państwa członkowskie do podjęcia kroków zapewniających, aby od 11 marca 2008 r. były wprowadzane na rynki Wspólnoty wyłącznie zapalniczki zabezpieczone przed uruchomieniem przez dzieci.

- Komisja Europejska wydała (wchodzącą w życie 8 maja 2007 r.) Dyrektywę nr 2007/22/WE, które poprzez zmiany załączników IV i VI do dawnej Dyrektywy RU nr 76/768/EWG z 27 lipca 1976 r., która wprowadza ograniczenia w stosowaniu środków konserwujących w produktach kosmetycznych (IPBC), jeśli skutkują one bioprzyswajalnym spożyciem jodu przekraczającym 20 procent dziennej normy.

OPINIA POLITYKA

Zbigniew Chlebowski - poseł Platformy Obywatelskiej: W wielu miejscach nie wykorzystujemy prawa unijnego i dyrektyw do tego, żeby stosować bardziej korzystne rozwiązania dla podatników i dla przedsiębiorców. Przykładem jest ustawa o VAT czy też o budownictwie społecznym. Bywa i tak, że jeszcze bardziej zaostrzamy przepisy niż wymaga Unia Europejska. Takie działanie jest niezrozumiałe, szczególnie niewykorzystywanie szans, gdyż każde państwo członkowskie stara się skorzystać jak najwięcej. U nas czasem dzieje się dokładnie odwrotnie. Od maja 2004 r. ważnymi implementacjami dla przedsiębiorców były na przykład przepisy związane z akcyzą i VAT-em. Natomiast z tego, co nas czeka, ważna jest debata unijna dotycząca podniesienia akcyzy na część towarów i usług.

OPINIA EKSPERTA

Jerzy Wojciechowski - ekspert prawa europejskiego: Nie ma państwa w UE, które mogłoby pochwalić się stuprocentowym wdrożeniem ustawodawstwa unijnego. Już na samym początku w 2004 roku byliśmy nieźle przygotowani w zakresie harmonizacji prawa. Oceny Komisji Europejskiej były lepsze niż się tego spodziewaliśmy. Po 2004 roku integracja prawna przebiega spokojnie i bez konfliktów. Są takie postępowania, z którymi należy postępować szybko, ale są i takie, przy których pośpiech nie jest wskazany. Przykładowo, w zakresie ochrony środowiska są dłuższe terminy na wdrożenie unijnych dyrektyw, gdyż wiążą się z tym duże nakłady finansowe. Najważniejszą dyrektywą, na której wdrożenie czekamy, jest dyrektywa usługowa. Zapewni ona dostęp Polsce do unijnego rynku usług.

Łukasz Kuligowski