Egzekucja należności niealimentacyjnych i potrącenia dobrowolne z wynagrodzenia za pracę
Otrzymaliśmy zajęcie wynagrodzenia pracownika na poczet należności niealimentacyjnych. Dotychczas z tego wynagrodzenia potrącaliśmy jedynie składkę Nw oraz ratę pożyczki z ZFŚS. Czy możemy potrącać wszystkie wymienione należności?
Tak, o ile zostanie zachowana kwota wolna od potrąceń.
Sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych korzystają z bezwzględnego pierwszeństwa zarówno w stosunku do pozostałych potrąceń niewymagających zgody pracownika, czyli zaliczek pieniężnych oraz kar porządkowych, jak i tzw. potrąceń dobrowolnych, tj. wszystkich pozostałych, dokonywanych w drodze pisemnej zgody pracownika. Powyższe wynika z treści art. 87 § 2 K.p. oraz umiejscowienia przepisów dotyczących potrąceń dobrowolnych. Jeżeli po potrąceniu należności priorytetowych pozostaje jeszcze dostępna kwota, pracodawca może dokonać dalszych potrąceń, np. na poczet składki na ubezpieczenie grupowe od następstw nieszczęśliwych wypadków (Nw) oraz raty pożyczki z ZFŚS. W innym przypadku czynność tę należy "odłożyć" do czasu, gdy potrącenie będzie możliwe. Pracownik może też uiścić wymaganą kwotę wpłacając gotówkę do kasy przedsiębiorstwa lub dokonując przelewu na jego rachunek bankowy.
Przypominamy, że sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne mogą być potrącane do wysokości połowy wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych. Kwota wolna przy pełnym etacie wynosi równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych. Z kolei potrącenia dobrowolne nie zostały ograniczone co do wysokości, jednakże nie mogą naruszać kwoty wolnej, która jest równa:
- minimalnemu wynagrodzeniu za pracę przysługującemu pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniach składkowo-podatkowych - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% ww. kwoty - przy potrącaniu pozostałych należności.
Zwracamy uwagę! Obowiązujące w 2014 r. kwoty wolne podawaliśmy m.in. w dodatku nr 2 do UiPP nr 2/2014, str. 113-115 oraz w "Ściądze dla Księgowych" dołączonej do UiPP nr 3/2014.
| Przykład |
Pracodawca otrzymał zajęcie wynagrodzenia pracownika "pełnoetatowego" na poczet należności niealimentacyjnych na kwotę 5.000 zł. Z wynagrodzenia tego pracownika dotąd potrącane były za jego pisemną zgodą składka Nw w kwocie 50 zł oraz rata pożyczki z ZFŚS w wysokości 200 zł.
W bieżącym miesiącu pracownik uzyskał wynagrodzenie w wysokości 4.000 zł. Ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów oraz złożył pracodawcy PIT-2.
Pracodawca w pierwszej kolejności ustalił kwotę wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych:
| wyszczególnienie | poz. | obciążenia -podatkowe |
| wynagrodzenie pracownika | - 1 - | 4.000,00 zł |
| podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1) | - 2 - | 4.000,00 zł |
| składki na ubezpieczenia społeczne do pobrania (poz. 2 x 9,76% + poz. 2 x 1,5% + poz. 2 x 2,45%) | - 3 - | 548,40 zł |
| podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 - 3) | - 4 - | 3.451,60 zł |
| składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (poz. 4 x 9%) | - 5 - | 310,64 zł |
| składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 4 x 7,75%) | - 6 - | 267,50 zł |
| podstawa opodatkowania (poz. 1 - 111,25 zł - poz. 3), po zaokrągleniu | - 7 - | 3.340,00 zł |
| zaliczka na podatek dochodowy przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną (poz. 7 x 18% - 46,33 zł) | - 8 - | 554,87 zł |
| zaliczka na podatek dochodowy po odliczeniu składki zdrowotnej (poz. 8 - 6), po zaokrągleniu | - 9 - | 287,00 zł |
| wynagrodzenie po odliczeniach składkowo-podatkowych (poz. 1 - 3 - 5 - 9) | |
|
W drugiej kolejności pracodawca ustalił maksymalną kwotę potrącenia na poczet należności egzekwowanych, która wyniosła 1.426,98 zł (1/2 x 2.853,96 zł) oraz sprawdził czy pełne jej potrącenie nie naruszy kwoty wolnej, która wynosi w tym przypadku 1.237,20 zł.
Potrącenie może być zrealizowane w całości, gdyż nie narusza kwoty wolnej (2.853,96 zł - 1.426,98 zł = 1.426,98 zł; 1.426,98 zł > 1.237,20 zł).
Nie ma też przeszkód do potrącenia pozostałych należności, gdyż ich potrącenie również nie naruszy kwoty wolnej, co wynika z wyliczenia: (1.426,98 zł - 50 zł - 200 zł = 1.176,98 zł; 1.176,98 zł > 989,76 zł).
Rata pożyczki z ZFŚS, naszym zdaniem, nie jest należnością na rzecz pracodawcy. Pracodawca jedynie administruje środkami zgromadzonymi na rachunku ZFŚS, zgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej (por. wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2001 r., sygn. akt I PKN 579/00, OSNP 2003/14/331). Nie może natomiast swobodnie nimi dysponować. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w postępowaniu ze środkami ZFŚS na wypadek upadłości pracodawcy. Środki niewykorzystane zwiększają FGŚP (art. 64 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 z późn. zm.).
Ubezpieczenia i Prawo Pracy Nr 5 z dnia 2014-03-01