Dynamika płacy minimalnej w Polsce i w Unii Europejskiej

Pierwsze minimalne wynagrodzenie zostało wprowadzone w 1894 roku w Nowej Zelandii pod wpływem strajków robotniczych. W Polsce po praz pierwszy płacę minimalną wprowadzono w 1956 roku. Od 2003 roku jest ona ustalana przez Komisję Trójstronną, w której skład wchodzi rząd, pracodawcy i związki zawodowe. Zgodnie z obowiązującą ustawą, co roku wynagrodzenie minimalne powinno być powiększone o wartość prognozowanej inflacji oraz 2/3 tempa wzrostu PKB. Zasada ta ma być stosowana do czasu, gdy stawka minimalna osiągnie 50 proc. średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Jednak nie zawsze płaca minimalna w Polsce podnoszona jest zgodnie z powyższą zasadą.

Stawka minimalna w naszym kraju wynosi obecnie 1750 zł brutto miesięcznie. Oznacza to, że pracownik, który otrzymuje najniższe wynagrodzenie, "na rękę" dostaje 1286,17 zł. Natomiast miesięczny koszt pracy jednej osoby, która zarabia minimum krajowe, dla pracodawcy to 2112,95 zł. Stawka minimalna obejmuje tylko pracujących w oparciu o umowę o pracę. Ponadto osoby, które pracują pierwszy rok obowiązuje stawka obniżona, która wynosi 1400 zł brutto. Biorąc pod uwagę wysokie koszty pracy, jakie ponoszą pracodawcy, szukają oni sposobów żeby od nich "uciec". W ten sposób rozwija się szara strefa oraz mnożą się przypadki zatrudniania na umowę zlecenie, czy też umowę o dzieło. Według przeprowadzonego w 2014 roku badania CBOS, aż 74 proc. respondentów opowiedziało się za wprowadzeniem również stawki minimalnej, która dotyczyłaby zatrudnionych na umowie-zleceniu. Zaledwie 12 proc. badanych odniosło się w sposób krytyczny do propozycji. 14 proc. respondentów nie ma zdania na ten temat. Najczęściej proponowana stawka minimalna przez badanych wyniosła 15 zł za godzinę pracy.

Reklama

Jednak wprowadzenie płacy minimalnej ma swoje wady i zalety. Dlatego też nie wszystkie państwa zdecydowały się na jej wprowadzenie. Zapobiega ona tendencji zaniżania stawek wynagrodzeń przez pracodawców i jest sposobem na naturalne usunięcie z rynku przedsiębiorstw, dla których wyzysk pracowników jest sposobem na osiągnięcie sukcesu. Z drugiej strony jest to rodzaj ceny urzędowej, która często funkcjonuje bez oparcia o realia rynkowe. Konsekwencją jej istnienia jest szara strefa. W Polsce w oparciu o wynagrodzenie minimalne funkcjonuje wiele świadczeń socjalnych, tak więc zwiększanie stawki minimalnej wpływa na wzrost wydatków państwa. W jaki zmieniało się minimalne wynagrodzenie w Polsce i w innych krajach UE?

Najwyższą dynamikę wzrostu płacy minimalnej w Polsce na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat odnotowano w 2008 i w 2009 roku. W 2008 roku wynagrodzenie minimalne wzrosło aż o 20,3 proc. Stało się tak za sprawą dwustronnego porozumienia między rządem pod przewodnictwem Jarosława Kaczyńskiego a NSZZ "Solidarność". W 2009 roku wysokie, 13,3 proc. zwiększenie płacy minimalnej było wynikiem propozycji rządu Donalda Tuska, który zaproponował wzrost rzędu 6,9 proc. Następnie w wyniku późniejszych ustępstw rządu w Komisji Trójstronnej osiągnął on poziom 13,3 proc.

We wszystkich krajach starej unii, które zdecydowały się na wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia, jego kwota jest wyższa niż w Polsce. Wynika to z różnicy w poziomie rozwoju gospodarczego. Minimalne wynagrodzenie w Polsce, w przeliczeniu wynosi 410 euro. Najwyższa minimalna pensja funkcjonuje w Luksemburgu - 1923 euro. Jej kwotowy wzrost rok do roku jest niewielki. Również w innych państwach, należących do starej unii wzrosty są zrównoważone. Natomiast w Irlandii, w ciągu ostatnich kilku lat, stawka minimalna nie zmieniła się.

W poniższej grupie państw dynamika wzrostu wynagrodzeń minimalnych jest zrównoważona, głównie oscyluje w granicach 0 proc. - 10 proc. Można natomiast zauważyć odchylenie patrząc na Wielką Brytanię. Jest to wynik przeliczenia waluty narodowej, czyli funta szterlinga, na euro. W 2009 roku, uwzględniając dynamikę po przeliczeniu na euro, wysokość płacy minimalnej na wyspach spadła prawie o 20 proc. W rzeczywistości, biorąc pod uwagę walutę narodową, zanotowano wzrost wynagrodzenia minimalnego o 4 proc. (w pozostałych państwach starej unii walutą narodową jest euro).

W przypadku Francji i Grecji obniżenie stawek minimalnych wynagrodzeń nie miało związku z różnicami kursowymi walut. W 2006 roku Francja zdecydowała się na obniżenie płacy minimalnej w obliczu walki z bezrobociem. Drugą przyczyną obniżenia stawki przez to państwo było otwarcie w maju 2006 roku części rynku pracy dla imigrantów. W 2013 roku również pogrążona w kryzysie i stojąca na skraju bankructwa Grecja, po wcześniejszym apelu ze strony Unii Europejskiej, zdecydowała się na obniżenie płacy minimalnej. Była to skokowa obniżka, aż o 22 proc. Wynagrodzenie minimalne zostało zmniejszone z 877 euro do 684 euro i na tym poziomie funkcjonuje do chwili obecnej (2015 roku). Dynamika wzrostu wynagrodzeń w krajach iberyjskich jest na względnie stałym poziomie i waha się od 0 proc. do 6 proc.

W państwach nowej unii, tj. tych, które przystąpiły do Unii Europejskiej po 2003 roku, płace minimalne są niższe niż w państwach starej unii. W grupie tych państw relatywnie wysoka płaca minimalna funkcjonuje w Słowenii i na Malcie. Kolejno jest to 791 euro oraz 720 euro. Znacznie niższe kwoty obowiązują w pozostałych państwach. Jednak w analizowanej grupie widać tendencje szybkiego wzrostu poziomu płacy minimalnej. Przykładowo, na Łotwie od 2010 do 2015 roku płaca minimalna wzrosła aż o 42 proc.

Z reguły gorzej rozwinięte państwa rozwijają się dynamiczniej niż te, które są wysokorozwinięte. W tych państwach występuje też szybszy wzrost PKB, co przekłada się na dynamikę płacy minimalnej, której wzrost często powiązany jest z produktem krajowym brutto (przykład Polski). W porównaniu z krajami starej unii, gdzie dynamika wzrostu wynagrodzeń minimalnych była najwyżej 10 proc., w państwach nowej unii notuje się nawet ponad 20 proc. wzrosty. W 2008 roku na Łotwie i na Litwie odnotowano dynamikę rzędu ponad 33 proc.

W państwach nowej unii, które nie wprowadziły euro, wynagrodzenia minimalne są niższe niż w państwach starej unii. Po przeliczeniu na euro, najwyższa płaca minimalna w grupie poniższych państw jest na Węgrzech - 333 euro, a najniższa w Bułgarii - 184 euro. Analogicznie, jak we wcześniejszej grupie państw, płaca minimalna w omawianej grupie rośnie szybko.

Wśród tych państw widoczna jest wysoka dynamika wzrostu płacy minimalnej. W 2008 roku w Rumunii wzrost wyniósł 28,2 proc. W tym czasie wynagrodzenie minimalne wzrosło z 390 RON do 500 RON. Wysoką dynamiką charakteryzuje się płaca minimalna również w Bułgarii i na Węgrzech. W tych dwóch państwach dynamika osiąga nawet 20 proc. Natomiast w Czechach wysokość płacy minimalnej jest na stabilnym poziomie i przez sześć lat tj. od 2008 do 2013 roku nie wahała się.

Ile powinieneś zarabiać? Weź udział w Ogólnopolskim Badaniu Wynagrodzeń i porównaj swoje zarobki z innymi.

Ewelina Jurczak

wynagrodzenia.pl
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »