Załamanie nigdy nie było tak bliskie

To nie pierwszy spadek tych indeksów w ostatnich dniach. Od wtorku 11 grudnia, kiedy o godzinie 20:15 czasu warszawskiego, Fed ogłosił decyzję o cięciu stóp procentowych o 25 punktów bazowych, amerykańskie indeksy straciły około 5 proc. Trzeba podkreślić, że tylko 5 proc. Od pęknięcia bańki internetowej, następstwem czego była 2,5 roczna bessa na Wall Street, zakończona w październiku 2002 roku 2,5 roku, rynki akcji bowiem nigdy dotąd nie były tak blisko spektakularnego załamania.

Powyższa teza nie jest zbudowana w oparciu o słabość amerykańskiego rynku nieruchomości. Chociaż oczywiście sprzedaż domów na rynku wtórnym balansująca w październiku na najniższym poziomie od 1999 roku, w połączeniu z najwyższymi od 22 lat zapasami niesprzedanych domów i rekordowym, bo sięgającym 5,1 proc. rok do roku, spadkiem mediany cen domów, nie wróżą szybkiego końca kryzysu.

Tak samo jak dane z rynku pierwotnego, gdzie od 23 miesięcy utrzymuje się ujemna dynamika sprzedaży nowych domów, co jest najdłuższą taką serią od lat 1978-1981. Natomiast w październiku ceny spadły o 8,6 proc. miesiąc do miesiąca (najmocniej od września 1981 roku) i 13 proc. rok do roku (najmocniej od września 1970 roku).

Podstawowym elementem przedstawionej tezy nie jest również kryzys na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych o podwyższonym ryzyku. Kryzys jeszcze nie zakończony. Ujawnione dotychczas straty instytucji finansowych to najprawdopodobniej tylko czubek góry lodowej, a pojawiające się prognozy strat na poziomie nawet 500 mld dolarów mogą być niedoszacowane.

Przedstawiona wyżej teza nie bazuje też na ocenie technicznej rynków akcji ani oczekiwanym gwałtownym załamaniu amerykańskiej gospodarki. Indeksy S&P500 i DJIA, póki co wciąż pozostają powyżej sierpniowych dołków (odpowiednio 1406,7 pkt. i 12845,78 pkt.), które stanowią klucz do ewentualnego załamania. Natomiast gospodarce USA pomaga słaby dolar, pozytywnie wpływając na eksport, co przy okazji poprawia saldo wymiany handlowej. Zagrożenie recesją wciąż jednak pozostaje bardzo realne, ale jej perspektywa nieco się przesuwa. To na jak długo następuje to przesunięcie zależy tylko od sytuacji na amerykańskim rynku akcji. Giełdy bowiem już nie dyskontują, ale determinują przyszłość.

Znacznie groźniejszy dla Wall Street niż słabość amerykańskiego rynku nieruchomości, zagrożenie recesją czy niekorzystny układ techniczny na wykresach czołowych indeksów, jest brak nadziei na lepszą przyszłość.

W ostatnich miesiącach nadzieje te przede wszystkim były budowane na oczekiwanych obniżkach stóp procentowych przez Fed. To właśnie te oczekiwania w sierpniu zatrzymały przecenę, ponownie wynosząc indeksy w USA do rekordowych poziomów w październiku oraz zatrzymały, wywołaną drugim uderzeniem kryzysu subprimowego, przecenę pod koniec listopada.

O tym jak duże były to nadzieje, najlepiej świadczy silna przecena Wall Street w dniu 11 grudnia br., w reakcji na ?obniżkę stóp procentowych przez Fed o 25 punktów bazowych. Obniżkę, którą rynek uznał za zbyt małą.

Oczekiwania na dalsze cięcia stóp procentowych brutalnie zostały zweryfikowane w ostatni czwartek i piątek, gdy na rynek napłynęły dane o inflacji PPI i CPI. W listopadzie inflacja konsumencka (CPI) wzrosła w USA o 4,3 proc. w relacji rocznej, natomiast inflacja bazowa o 2,3 proc. To najwyższy poziom tych wskaźników odpowiednio od czerwca 2006 i kwietnia br. Inflacja producencka (PPI) natomiast wprost "eksplodował" w listopadzie, rosnąc o 3,2 proc. miesiąc do miesiąca i 7,2 proc. rok do roku.

Jednak nie tylko rosnąca presja inflacyjna, a wraz z nią w istotny sposób malejące szanse na obniżki stóp procentowych, zapowiadają kłopoty. Optymistycznie spojrzeć w przyszłość nie pozwala, ujawniony w poprzednim tygodniu, zaskakujący brak wiary inwestorów w to, że Fed zdoła uratować giełdy. Mocnym sygnałem zmieniającej się postawy wśród graczy był brak trwałej poprawy klimatu inwestycyjnego, w odpowiedzi na skoordynowane wysiłki banków centralnych, zmierzające do zwiększenia płynności na rynkach finansowych.

To pokazuje, że "naboje" kolejno wystrzeliwane przez Fed mają coraz mniejszą siłę rażenia. Co więcej, tych "naboi" Fed ma już bardzo mało. Gdy na Wall Street ostatecznie zgaśnie nadzieja, a prędzej czy później to nastąpi, kierunek będzie już tylko jeden - południowy. Wówczas amatorów akcji nie będzie dużo. Wielu natomiast będzie chętnych do sprzedaży.

Marcin R. Kiepas