ZUS przestanie zaniżać pensje
Dotychczasowa praktyka ZUS powodowała, że pracownicy w czasie zwolnienia lekarskiego otrzymywali zaniżone wynagrodzenie za czas choroby lub zaniżone zasiłki chorobowe. W tym czasie nie otrzymywali często pensji lub świadczenia z ZUS, które odpowiadały wcześniej otrzymanemu wynagrodzeniu, od którego odprowadzali do ZUS składki chorobowe.
To dlatego, że ZUS w wielu przypadkach nie zgadzał się, aby do tzw. podstawy wymiaru zasiłku, od której zależy jego wysokość, zgłaszać wszystkie składniki wynagrodzenia, tj. oprócz podstawowej pensji na przykład premie.
Tę praktykę za niezgodną z prawem uznał Trybunał Konstytucyjny. W efekcie pracownicy powinni otrzymywać w okresie zwolnienia świadczenia odpowiadające ich płacy i opłaconym składkom, a ci, którzy w wyniku dotychczasowej praktyki stracili, mogą upomnieć się w firmach i ZUS o zwrot pieniędzy.
Chroniony pracownik
Trybunał Konstytucyjny zakwestionował art. 41 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.). Przesądza on o tym, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownika nie uwzględnia się tych składników wynagrodzenia, które - na podstawie postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu (mogą to być także umowy o pracę w firmach, gdzie nie ma obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) - nie są zmniejszane za okres pobierania zasiłku.
Intencją ustawodawcy było więc to, że jeśli pracownik otrzymuje od firmy - co ma zagwarantowane na przykład w regulaminie wynagradzania - za czas przebywania na zwolnieniu premie, to ZUS wypłaca mu zasiłek obliczany wyłącznie od podstawowej pensji. Podobnie może robić pracodawca, który finansuje do 33 dni w roku wynagrodzenie za czas choroby pracownika. Zatrudniony nic więc na tym nie traci, bo otrzymuje z ZUS zasiłek obliczony od pensji, a od pracodawcy premię.
W drugą stronę przepis ten miał działać tak, że jeśli w regulaminie jest zapis o tym, że dodatkowych składników pensji w okresie zwolnienia pracownik nie otrzymuje, to ZUS wypłaca mu zasiłek (lub pracodawca wynagrodzenie) od całości wynagrodzenia, od którego odprowadził składkę chorobową. Także w tym przypadku pracownik nic nie traci.
ZUS zabrania
W praktyce jednak ZUS przyjmował, że jeśli firma w przepisach płacowych nie wskazuje jednoznacznie, że wypłaci pracownikowi za okres choroby premię lub gdy w ogóle w danej firmie nie ma uregulowań w tym zakresie, pracodawcy nie wolno zgłosić do ZUS pracownika ze wszystkimi składnikami wynagrodzenia. Zgłaszał go wyłącznie z podstawową pensją. W efekcie pracownik opłacał składkę do ZUS od pensji i premii, a w okresie zwolnienia otrzymywał wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy obliczony wyłącznie od podstawowej pensji. Tę praktykę TK uznał w wyroku ogłoszonym 24 czerwca (sygn. akt SK 16/06, opublikowany 7 lipca 2008 r. w Dzienniku Ustaw nr 119, poz. 771) za niezgodną z konstytucją.
Do kiedy mogą do ZUS zgłaszać reklamacje pracownicy, którym zakład odmówił wypłaty wyższego zasiłku chorobowego ? Co może zrobić pracownik w sytuacji, gdy zapadł już prawomocny wyrok sądu ? Kto jeszcze może się domagać przeliczenia zasiłku chorobowego - i do kiedy?
Więcej: Gazeta Prawna 7.08.2008 (154) - str.12-13
Bartosz Marczuk,
PaweŁ Jakubczak
