Więcej za pracę w nocy

Kiedy i komu należy go wypłacać oraz jak będzie się kształtowała jego wysokość w poszczególnych miesiącach przyszłego roku?

Kiedy występuje pora nocna?

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 2100 a 700. Tak wynika z art. 1517 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Jednak każdy pracodawca powinien w swoim zakładzie wyznaczyć konkretne godziny pory nocnej, czyli określić godzinę rozpoczęcia i zakończenia tej pory. Jeżeli tego nie uczyni, wówczas za wszystkie 10 godzin między 2100 a 700 będzie zobowiązany do wypłaty dodatku za pracę w nocy.

Pracodawca obowiązany do wydania regulaminu pracy ustala w nim porę nocną (art. 1041 § 1 pkt 4 K.p.). Natomiast zatrudniający mniej niż 20 pracowników i niemający obowiązku wydania regulaminu musi wskazać porę nocną w pisemnej informacji dla pracownika (art. 29 § 3 K.p.).

Kto jest pracownikiem pracującym w nocy?

Pracownikiem pracującym w nocy jest osoba:

- której rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub

- której co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Kto nie może być zatrudniony w nocy?

Przepisy prawa pracy przewidują ograniczenia w zatrudnianiu niektórych grup pracowników w nocy. Nie wolno zatrudniać w nocy:

- pracownic w ciąży (art. 178 § 1 K.p.),

- pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia bez ich zgody (art. 178 § 2 K.p.),

- pracowników młodocianych (art. 203 § 1 K.p.),

- pracowników niepełnosprawnych, z wyłączeniem sytuacji zastrzeżonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776 ze zm.).

Dobowe ograniczenie czasu pracy

Czas pracy pracownika wykonującego prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, który pracuje w nocy, nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Wykaz tych prac ustala pracodawca we współpracy ze związkami zawodowymi. W przypadku braku organizacji związkowej ustaleń dokonuje w porozumieniu z przedstawicielami załogi. W konsultacjach dotyczących wykazu tych prac bierze udział lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.

Powyższe ograniczenie czasu pracy pracującego w nocy do 8 godzin na dobę nie obejmuje:

- pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,

- przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Jaka jest wysokość dodatku?

Dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Jest to stawka minimalna, zatem pracodawca w obowiązujących u niego przepisach płacowych może przewidzieć wyższą wysokość.

Do końca 2007 r. dodatek obliczany jest na podstawie minimalnego wynagrodzenia wynoszącego 936 zł. Natomiast od 1 stycznia 2008 r. jego wysokość będzie ustalana w oparciu o wyższe wynagrodzenie minimalne wynoszące 1.126 zł. Jego wysokość określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. (Dz. U. nr 171, poz. 1209).

Pracownicy wykonujący pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy zamiast dodatku mogą otrzymywać ryczałt, jednak jego wysokość musi odpowiadać przewidywanemu wymiarowi czasu pracy w nocy.

Jak obliczyć dodatek?

Metodykę obliczania dodatku za pracę w nocy określa § 4b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. nr 62, poz. 289 ze zm.). Ustala się go poprzez podzielenie minimalnego wynagrodzenia za pracę przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Przykładowe wyliczenie dodatku za pracę w nocy dla listopada 2007 r.:

(936 zł : 168 godz.) × 20% = 1,11 zł.

Wysokość dodatku za pracę w nocy w latach 2007 i 2008, przy porównaniu miesięcy o takim samym wymiarze czasu pracy przedstawia poniższa tabela.

    Miesiące           Wymiar czasu  Kwota dodatku za 1 godz. 
                               pracy            pracy
2007              2008                  2007       2008
I,III,VII,VIII  I,IV,IX      176godz.   1,06zł     1,28zł
II,IV,VI,IX     III,VIII     160godz.   1,17zł     1,41zł
    V,XI,       II,VI,XII    168godz.   1,11zł     1,34zł
     X          VII,X        184godz.   1,02zł     1,22zł  
    XII            V         152godz.   1,23zł     1,48zł
                   XI        144godz.     -        1,56zł

autor: Ewa Madejek