Świadczenia przysługujące nauczycielom polskim pracującym za granicą

Dnia 24.9.2009 r. zostały opublikowane dwa rozporządzenia MEN dotyczące pracy nauczycieli za granicą:

• w sprawie zakresu i warunków przyznawania świadczeń przysługujących nauczycielom polskim skierowanym lub delegowanym do pracy za granicą (Dz.U. Nr 164, poz. 1307),
• w sprawie warunków i sposobu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących (Dz.U. Nr 164, poz. 1306).

Oba rozporządzenia wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania lub upoważniona przez niego jednostka organizacyjna, kierują nauczycieli do pracy za granicą w celu wspomagania wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw lub nauczanych w innych formach przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą.

Kierowanie nauczycieli odbywa się na podstawie:

• umowy zawartej między ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania a właściwym organem państwa, do którego nauczyciele mają być kierowani, albo
• wniosku organizacji społecznych zarejestrowanych za granicą, prowadzących szkoły albo nauczanie języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim, określającego miejsce, termin i warunki zatrudnienia nauczyciela, zakres jego obowiązków oraz warunki bytowe, przekazanego za pośrednictwem przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego Rzeczypospolitej Polskiej wraz z opinią tego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego dotyczącą treści wniosku.

O skierowanie do pracy za granicą mogą ubiegać się nauczyciele, którzy spełniają następujące warunki:

• posiadają kwalifikacje wymagane w Polsce do zajmowania stanowiska nauczyciela danego przedmiotu,
• znają język danego kraju lub jeden z następujących języków: rosyjski, angielski, francuski, niemiecki, w przypadku gdy jest on powszechnie stosowany w kraju, o skierowanie do którego nauczyciel się ubiega,
• posiadają co najmniej dobrą ocenę pracy uzyskaną w okresie 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku o skierowanie do pracy za granicą,
• stan zdrowia umożliwia im podjęcie pracy w charakterze nauczyciela w określonym kraju.

Pierwsze z wymienionych tu rozporządzeń wymienia także dokumenty, jakie ma złożyć nauczyciel ubiegający się o skierowanie do pracy za granicą, tryb kwalifikowania nauczycielka (rozmowa kwalifikacyjna mająca na celu m.in. weryfikację znajomości języka obcego), obowiązek organizacji kursu dla zakwalifikowanego nauczyciela, zasady zawierania z nauczycielem umowy o skierowanie do pracy za granicą.

MEN określił także zakres i warunki przyznawania świadczeń nauczycielom polskim skierowanym lub delegowanym do pracy za granicą w celu:

• wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących,
• kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą,

Nauczycielom tym przysługuje:

• ryczałt (w wysokości 250% dodatku zagranicznego bazowego dla państwa, do którego nauczyciel został skierowany lub delegowany, obliczonego zgodnie z przepisami w sprawie dodatku zagranicznego i świadczeń przysługujących członkom służby zagranicznej wykonującym obowiązki służbowe w placówce zagranicznej) na pokrycie części kosztów utrzymania i zakwaterowania bądź także na pokrycie kosztów składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, Fundusz Pracy oraz dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne lub na pokrycie kosztów polisy ubezpieczenia zdrowotnego odpowiadającej zakresowi dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nauczyciel został skierowany do państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
• jednorazowy zasiłek adaptacyjny w wysokości odpowiadającej wysokości jednego miesięcznego ryczałtu.

Przysługuje im także zwrot m. in.:

• kosztów ubezpieczenia od nagłych zachorowań, następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych oraz kosztów szczepień i badań lekarskich wymaganych w państwach, do których zostali skierowani,
• kosztów podróży lub zorganizowania przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca zatrudnienia za granicą i z powrotem, raz w ciągu roku szkolnego, oraz
• dieta dojazdowa w wysokości stanowiącej równowartość diety określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Marek Rotkiewicz