Projekt ustawy antykryzysowej-bis trafił do Sejmu
31 maja br. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy antykryzysowej-bis. Przewiduje on m.in. możliwość stosowania przestoju ekonomicznego oraz uprawnienie dla pracodawcy do obniżania pracownikom wymiaru czasu pracy. W obydwu przypadkach - będzie to wiązało się z obniżeniem wynagrodzenia pracowników częściowo rekompensowanym ze środków FGŚP.
Nowa ustawa powieli niektóre z rozwiązań występujących w tzw. pierwszej ustawie antykryzysowej, (obowiązującej do 2011 r.). Warto przy tym zaznaczyć, że odmiennie niż w przypadku pierwszej ustawy, w projekcie nowej ustawy antykryzysowej nie przewidziano żadnych regulacji dotyczących limitowania umów na czas określony.
Pierwsze, ważne rozwiązanie nowej ustawy to możliwość stosowania przez pracodawców przestoju ekonomicznego. W obecnym stanie prawnym tego rodzaju przestój nie jest możliwy, gdyż warunkiem zastosowania instytucji przestoju jest, co do zasady wystąpienie nieoczekiwanych przeszkód natury organizacyjnej lub technicznej. Projektodawcy proponują natomiast, aby również przyczyny natury ekonomicznej mogły być wyłączną przyczyną przestoju.
Skorzystanie z instytucji przestoju ekonomicznego ma być możliwe po spełnieniu dodatkowych warunków. Przede wszystkim, warunkiem wprowadzenia przestoju ekonomicznego będzie określony w ustawie poziom spadku obrotów, brak przesłanek do ogłoszenia upadłości oraz brak zaległości podatkowo-składkowych (aczkolwiek od tego ostatniego wymogu ustawodawca wprowadził sporo wyjątków). Ponadto, warunkiem wprowadzenia przestoju będzie stosowna zmiana układu zbiorowego lub porozumienie ze związkami zawodowymi, a gdy związki nie działają u pracodawcy - porozumienie z przedstawicielami pracowników. Ważny warunek to także zawarcie przez pracodawcę umowy o wypłatę świadczeń z marszałkiem województwa. Ostatni, istotny warunek to konieczność utrzymania zatrudnienia przez pracodawcę w okresie wskazanym w ustawie (zakaz wypowiadania umów z przyczyn niedotyczących pracowników).
Wynagrodzenie za okres przestoju ekonomicznego ma być naliczane na zupełnie innych zasadach niż dzieje się to w odniesieniu do zwykłego przestoju normowanego art. 81 Kodeksu pracy. W trakcie przestoju ekonomicznego pracownik będzie bowiem otrzymywał świadczenia na poziomie wynagrodzenia minimalnego, na które złoży się świadczenie finansowane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz wynagrodzenie finansowane przez pracodawcę.
Drugie, istotne rozwiązanie przewidziane w projekcie to możliwość obniżania przez pracodawców wymiaru czasu pracy zatrudnionym pracownikom - wraz z proporcjonalnym obniżeniem wynagrodzenia. Przy czym, dla obniżenia wymiaru czasu pracy pracodawca nie będzie musiał stosować instytucji wypowiedzenia zmieniającego.
Warunki obniżenia wymiaru czasu pracy mają być zbliżone do wymogów dotyczących stosowania przestoju ekonomicznego. Również w tym przypadku warunkiem będzie określony w ustawie spadek obrotów, brak zaległości podatkowo-składkowych, porozumienie ze związkami lub przedstawicielami pracowników oraz utrzymanie zatrudnienia we wskazanym w ustawie okresie.
W trakcie stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy pracownik otrzymywałby świadczenie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz wynagrodzenie ze środków pracodawcy - w wysokości co najmniej wynagrodzenia minimalnego (z uwzględnieniem wymiaru zatrudnienia sprzed obniżenia wymiaru czasu pracy).
Rozwiązania proponowane w projekcie w założeniu mają umożliwić pracodawcy w przejściowych kłopotach "złapanie oddechu". Wskutek ich zastosowania, pracodawcy gwałtownie spadną bowiem koszty związane z zatrudnianiem pracowników, co ma mu dać czas na dostosowanie prowadzonej działalności do aktualnych warunków rynkowych.
Nie da się jednak ukryć, że dla pracowników skutki stosowania projektowanych rozwiązań będą bardzo bolesne. Oznaczają one bowiem przejściowy spadek dochodów do poziomu minimalnego wynagrodzenia. Skutki tych rozwiązań najbardziej odczują pracownicy, których wynagrodzenie znacznie przekracza kwotę wynagrodzenia minimalnego. Dla tych pracowników instytucja przestoju ekonomicznego będzie oznaczała znacznie większe straty, niż w przypadku przestoju regulowanego ogólnymi przepisami art. 81 Kodeksu pracy.
Decyzja w sprawie przyznania pracodawcy pomocy na świadczenia dla pracowników będzie należała do marszałka województwa. W związku z tym, pracodawca będzie musiał rozliczyć się przed marszałkiem oraz będzie mógł być kontrolowany przez marszałka w zakresie przestrzegania postanowień umowy o wypłatę świadczeń, wydatkowania środków zgodnie z przeznaczeniem a także właściwego dokumentowania oraz rozliczania otrzymanych środków.
Projekt zakłada, że jeśli pracodawca nie wywiąże się z warunków otrzymania pomocy, w szczególności jeśli rozwiąże umowy z pracownikami pobierającymi świadczenia ze środków FGŚP lub jeśli rozwiąże umowy w ciągu 3 miesięcy po zakończeniu pobierania świadczeń, będzie musiał natychmiast zwrócić kwotę pomocy niewykorzystanej zgodnie z przeznaczeniem - wraz z odsetkami.
Jakub Ziarno
Źródło:
Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla pracowników i przedsiębiorców na rzecz ochrony miejsc pracy, związanych z łagodzeniem skutków spowolnienia gospodarczego lub kryzysu ekonomicznego skierowany do Sejmu w dn. 31 maja 2013 r.
