Nowe regulacje w sprawie podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników
Z dniem 16 lipca 2010 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. nr 105, poz. 655), dalej ustawa, wypełniając lukę prawną jaka powstała po wydaniu w dniu 31 marca 2009 r. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 28/08). Uznano w nim art. 103 K.p. za niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji. W tej sytuacji zarówno wskazana norma, jak i wydane na jego podstawie rozporządzenie utraciły moc obowiązującą z dniem 10 kwietnia 2010 r., tj. z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dz. U. nr 58, poz. 485.
Powołanym na wstępie aktem prawnym dokonano zmian w przepisach Kodeksu pracy (po art. 103 dodano art. 1031-1036) i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zmiana brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 90).
Zmiany w Kodeksie pracy
W art. 1031 § 1 K.p. zdefiniowano pojęcie „podnoszenie kwalifikacji zawodowych”, przez które rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
urlop szkoleniowy,
zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Urlop szkoleniowy, o którym mowa wyżej, przysługuje w wymiarze:
6 dni - dla pracownika przystępującego odpowiednio do egzaminów eksternistycznych, maturalnego, potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Ważne: Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. |
Pracodawca zawiera - na piśmie - z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Postanowienia umowy nie mogą być jednak mniej korzystne niż przepisy Kodeksu pracy.
Pracodawca nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe będzie obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia, jeżeli:
bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
pracodawca rozwiąże z nim stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po ukończeniu, w terminie określonym w umowie, nie dłuższym niż 3 lata,
w okresie nie dłuższym niż 3 lata po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 943 K.p. lub rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 K.p. lub art. 943 K.p., mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach.
Pracownikowi zdobywającemu lub uzupełniającemu wiedzę i umiejętności na zasadach innych, niż określone wyżej, mogą być przyznane: zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia, urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.
Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych
Zwolnieniem podatkowym, zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o pdof, objęto wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego (art. 2 ustawy).
Przepisy przejściowe - od 11 kwietnia do 15 lipca 2010 r.
Do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy regulujące zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników, obowiązujące przed dniem 11 kwietnia 2010 r. (art. 3 ustawy). Na mocy powołanego przepisu do tych pracowników zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. nr 103, poz. 472 ze zm.).
W świetle powyższego, świadczenia przyznane pracownikom na podnoszenie kwalifikacji zawodowych w zakresie uregulowanym tym rozporządzeniem są zwolnione z opodatkowania. Nie stanowią one też podstawy wymiaru składek ZUS. Przy czym zwolnienia podatkowe i składkowe nie obejmują wynagrodzeń za czas urlopu szkoleniowego i zwolnień z części dnia pracy.
Zwracamy uwagę! Wprowadzone zmiany wymagają modyfikacji przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.). Przepis § 2 ust. 1 pkt 29 tego rozporządzenia stanowi bowiem o wyłączeniu z oskładkowania wartości świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.
Ubezpieczenia i Prawo Pracy Nr 13 z dnia 2010-07-01