Kto może kontrolować chorego pracownika?
Nieobecność chorego pracownika w firmie często powoduje dezorganizację pracy części lub nawet całego zakładu pracy. Jeśli absencje te są sporadyczne, to utrudnienia związane z organizacją zatrudnienia nie są tak dotkliwe. Inaczej jest, gdy ubezpieczeni korzystają ze zwolnień lekarskich nagminnie. Zdarza się także, że zwolnienia wcale nie są wykorzystywane na leczenie. Warto pamiętać, że pracodawca może chorego pracownika skontrolować lub zlecić tę kontrolę ZUS.
Rodzaj kontroli
Pracownik, przedstawiający w zakładzie pracy zwolnienie lekarskie, musi liczyć się z tym, że może zostać skontrolowany pod kątem prawidłowości wykorzystywania tego zwolnienia. Ubezpieczony może również zostać wytypowany do sprawdzenia zasadności wystawienia zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, a tym samym - prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy.
W zależności od typu kontroli, która miałaby zostać przeprowadzona zajmują się nią pracodawcy lub ZUS.
Prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich podlega kontroli w myśl art. 59 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową.
Wspomnianą kontrolę wykonują lekarze orzecznicy ZUS, którzy mogą odpowiednio:
1) przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego (w wyznaczonym miejscu lub w miejscu jego pobytu),
2) skierować ubezpieczonego na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS,
3) zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego, stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie,
4) zlecić wykonanie badań pomocniczych w wyznaczonym terminie.
Innego rodzaju kontrolą jest sprawdzenie prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy. Uprawnionymi do jej wykonywania jest:
- płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe, który zgłasza do tego ubezpieczenia powyżej 20 osób - w stosunku do swoich ubezpieczonych - lub
- ZUS.
Przepisy nie określają ilości osób, które mają wykonać daną kontrolę, jednak praktyka wskazuje, że najczęściej są to dwie wydelegowane do tego celu osoby.
Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby, polega na ustaleniu, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:
- nie wykonuje pracy zarobkowej,
- nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.
Stanowi o tym § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. z 1999 r. nr 65, poz. 743).
Weryfikacją tą obejmuje się również ubezpieczonych zwolnionych od pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zwalczaniu chorób zakaźnych albo o zwalczaniu gruźlicy, a także osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny.
Płatnik składek może także przeprowadzać kontrolę wykorzystywania zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, służącego do wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Terminy kontroli
Ustawodawca nie narzucił jednostkom dokonującym kontroli określonych terminów jej wykonywania. Wskazał jedynie, że powinna być ona dokonywana w miarę potrzeb, bez ustalania z góry stałych jej terminów, a szczególnie nasilana w okresach, w których występuje zwiększona absencja z powodu choroby lub sprawowania opieki.
Potrzebne upoważnienie
Pracodawca nie ma obowiązku realizowania kontroli chorego pracownika osobiście. Może go bowiem zastąpić inna zatrudniona w firmie osoba, np. kadrowa lub pracownik zajmujący się sprawami księgowymi lub płacowymi. W każdym jednak przypadku, osoba kontrolująca prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy musi legitymować się specjalnym upoważnieniem, które uprawnia do wykonywania kontroli. Jest to upoważnienie imienne, wystawiane przez płatnika składek, które uprawnia do wykonywania kontroli w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu lub miejscu zatrudnienia osoby kontrolowanej. Jego wzór określa załącznik nr 1 do wymienionego rozporządzenia. Analogiczne upoważnienie (wraz z legitymacją służbową) winny posiadać osoby z ZUS kontrolujące chorego.
|
||||||
autor: Anna Minierska
Gazeta Podatkowa nr 3 (835) z dnia 2012-01-09