Odprawa ma zrekompensować utratę dochodów

Andrzej Sz. (powód) pracował w Zespole Szkół im. Dzieci Zamojszczyzny w Sidzinie. Jego stosunek pracy uległ rozwiązaniu z powodu niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy. Otrzymał z tego tytułu odprawę pieniężną przewidzianą w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 28 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2003 r. nr 118, poz. 1112). Zgodnie z tym przepisem, w przypadku niezdolności do pracy i rozwiązania umowy o pracę, przysługuje odprawa - w sumie nie większa niż sześciomiesięczne wynagrodzenie.

Powód uznał, że należy mu się jeszcze innego rodzaju świadczenie, związane z faktem, iż po rozwiązaniu stosunku pracy przeszedł na emeryturę.

Ile świadczeń

Możliwość wypłaty odprawy emerytalnej (lub rentowej w związku z przejściem na rentę z powodu niezdolności do pracy) przewidziana jest w art. 87 ust. 2 Karty Nauczyciela, który stanowi, że nauczycielowi spełniającemu warunki do przejścia na emeryturę, a który przepracował w szkole ponad 20 lat, przysługuje trzymiesięczna odprawa. Natomiast ustęp 1 tego artykułu przewiduje także możliwość wypłaty odprawy nauczycielom z krótszym stażem z zastrzeżeniem, iż wyłączone jest to w sytuacji, jeśli wcześniej wypłacono odprawę na podstawie wspomnianego art. 28. Ponieważ tak właśnie było w sytuacji powoda, sąd I instancji oddalił żądanie drugiej odprawy.

Natomiast sąd II instancji powziął wątpliwość, którą wyraził w przedstawionym Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnieniu prawnym, czy nabycie prawa do odprawy z powodu niezdolności do pracy wyłącza możliwość przyznania odprawy emerytalnej lub rentowej. Sąd II instancji, proponując odpowiedź na to pytanie, wskazywał, że z jednej strony można stwierdzić, iż odprawa emerytalna nie przysługuje - bo wypłacono tę z powodu niezdolności, ale z drugiej strony - że jednak należą się dwie odprawy - bo art. 87 ust. 2 nie wyłącza takiej możliwości.

Obecna na rozprawie prokurator Prokuratury Krajowej wskazywała, że w sprawie tej skumulowały się dwa stany - bo powód rzeczywiście był niezdolny do pracy - i należała mu się odprawa, i rzeczywiście odchodził na emeryturę - i należała mu się odprawa.

Niekorzystny wyrok

W ocenie prokuratora należy przyjąć, iż w przypadku wypłaty odprawy z art. 28 nie przysługuje już odprawa emerytalna.

Sąd Najwyższy w uchwale stwierdził, że nauczycielowi mianowanemu, z którym rozwiązano umowę w związku z niezdolnością do pracy i który otrzymał odprawę z art. 28 Karty Nauczyciela nie przysługuje odprawa z art. 87 (rentowa lub emerytalna) - jeżeli przechodzi następnie na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. W ustnym uzasadnieniu Sąd wskazał, że celem odprawy jest rekompensata utraty źródła dochodów - co następuje przy niezdolności do pracy.

Artykuł 87 dotyczy odprawy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę - gdzie utrata dochodów nie następuje - i mówi o każdym nauczycielu, nie tylko mianowanym. Natomiast odprawa z tytułu rozwiązania umowy ze względu na niezdolność do pracy przewidziana w art. 28 dotyczy tylko nauczycieli mianowanych. Dlatego w sytuacji powoda - który pobiera świadczenie emerytalne - skumulowanie tych świadczeń nie jest możliwe.

Sygn. akt I PZP 4/05.

Maria Sankowska