Badania za darmo. Jakie badania refunduje NFZ?

Badania refundowane przez NFZ przysługują każdej osobie uprawnionej do świadczeń, zamieszkującej lub przebywającej na terenie Polski. Bezpłatne badania może wykonać i zlecić jedynie lekarz, który ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. 

Jakie badania refunduje NFZ? Do całkowicie darmowych badań z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej należą: 

• badania hematologiczne;
• badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi; 
• badania moczu;
• badania kału;
• badania układu krzepnięcia; 
• badania mikrobiologiczne;
• badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku; 
• badanie ultrasonograficzne (USG);
• spirometria;
• zdjęcia radiologiczne;
• badania endoskopowe.

Refundowane badania krwi przysługują każdej osobie uprawnionej do świadczeń niezależnie od wieku i płci. Jedyne czego potrzeba do wykonania takich darmowych badań to skierowanie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.  

Istotne jest to, że lekarz POZ, aby zlecić badania refundowane przez NFZ, musi mieć podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Lekarz prywatny nie może wystawić skierowania na bezpłatne badania. 

W celu sprawdzenia stanu naszej krwi i organizmu wykonuje się badania hematologiczne: 

• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi; 
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi;
• retykulocyty;
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).  

Badania hematologiczne zlecane są, gdy chcemy zdiagnozować występowanie m.in. stanów zapalnych, infekcji, anemii, niedoborów odporności. Powodem do kontroli tych parametrów krwi mogą być pojawiające się siniaki, krwawienia z nosa lub osłabienie organizmu. W ramach świadczeń NFZ można również zdecydować się na wykonanie badania biochemicznego i immunochemicznego w surowicy krwi, czyli: 

• sód, potas, wapń zjonizowany;
• żelazo, żelazo - całkowita zdolność wiązania (TIBC);
• stężenie transferyny;
• stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c);
• mocznik;
• kreatynina;
• glukoza, test obciążenia glukozą;
• białko całkowite;
• proteinogram;
• albumina;
• białko C-reaktywne (CRP);
• kwas moczowy;
• cholesterol całkowity, cholesterol-HDL, cholesterol-LDL;
• triglicerydy (TG);
• bilirubina całkowita, bilirubina bezpośrednia;
• fosfataza alkaliczna (ALP);
• aminotransferaza asparaginianowa (AST); 
• aminotransferaza alaninowa (ALT); 

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Pięć nietypowych objawów niedoboru żelaza. Zwróć uwagę na język i stopy

• gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP);
• amylaza;
• kinaza kreatynowa (CK);
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP);
• czynnik reumatoidalny (RF);
• miano antystreptolizyn O (ASO);
• hormon tyreotropowy (TSH);
• antygen HBs-AgHBs;
• VDRL;
• FT3, FT4;
• PSA - Antygen swoisty dla stercza całkowity;
• ferrytyna;
• witamina B12;
• kwas foliowy;
• anty-CCP;
• CRP - szybki test ilościowy (dzieci do ukończenia 6. roku życia);
• przeciwciała anty-HCV.

Badania krwi z tego zakresu wykonuje się jako rutynową kontrolę, ale też do wykrycia chorób prawie wszystkich narządów i układów człowieka. Kolejnymi refundowanymi badaniami krwi jest sprawdzenie stanu układu krzepnięcia:

• wskaźnik protrombinowy (INR);
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT);
• fibrynogen.

Układ krzepnięcia zaleca się badać przede wszystkim przed operacjami, a także przy rozpoczęciu i zakończeniu przyjmowania antykoncepcji hormonalnej. To badanie wykonuje się również, gdy jest podejrzenie o zaburzonej krzepliwości krwi. Może ona objawiać się dłużącym się krwawieniem po skaleczeniu, krwawieniem z nosa, dziąseł, pojawianiem się siniaków, a także zbyt obfitym miesiączkowaniem.

Z darmowych badań prenatalnych może skorzystać tylko część Polek. Narodowy Fundusz Zdrowia utworzył program badań prenatalnych. Inicjatywa ma na celu diagnozę ryzyka wad płodu na wczesnym etapie rozwoju ciąży, aby przyszli rodzice mogli przygotować się na wdrożenie specjalistycznej opieki po narodzinach dziecka.  

Aby skorzystać z darmowych badań prenatalnych trzeba spełniać przynajmniej jeden z poniższych warunków: 

• ukończone 35 lat;
• w poprzedniej ciąży wystąpiła aberracja chromosomowa płodu lub dziecka;
• matka lub ojca dziecka posiadają strukturalną aberracji chromosomową;
• stwierdzono podwyższone ryzyko urodzenia dziecka, które będzie miało chorobę uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikowo;
• w badaniu USG i/lub badaniach biochemicznych płodu stwierdzono nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu. 

Jeśli chociaż jedno z kryteriów zostało spełnione, należy zgłosić się do lekarza prowadzącego ciążę po skierowanie na refundowane badanie prenatalne. Termin badania zostanie przydzielony w zależności od tygodnia ciąży. 

Pierwsze badania tj. USG prenatalne wykonywane jest między 11, a 13 tygodniem ciąży oraz między 18, a 23 tygodniem ciąży. Muszą zostać także wykonane badania biochemiczne. Na podstawie ich wyników lekarz decyduje o dalszym postępowaniu i ewentualnych badaniach inwazyjnych.

Na dofinansowanie mogą również liczyć osoby z wadami wzroku. Refundacja okularów na NFZ jest dla każdego niezależnie od rodzaju i wielkości wady. Warto pamiętać, że zwrot kosztów otrzymujemy tylko za soczewki okularowe, a nie całe okulary.

W celu skorzystania z refundacji okularów należy udać się do lekarza okulisty, który ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Po przeprowadzeniu badania lekarz wystawi receptę na odpowiednio dobrane szkła.

Na okulary dla osoby dorosłej dofinansowanie może wynieść od 35 do 70 złotych, natomiast na okulary dla dziecka od 50 do 100 złotych. Dorośli mogą korzystać z refundacji na okulary co 2 lata, natomiast dzieci do 18 roku życia co 6 miesięcy.

Zobacz również:

Co można zrobić z zębami na NFZ? O tych zabiegach nie miałeś pojęcia

Laserowa korekcja wzroku bez refundacji z NFZ. Ile kosztuje zabieg?

Od 1 kwietnia zmiany w zabiegach na NFZ. Zyskają chorzy z cukrzycą i po udarze