STOMIL (STOMIL OLSZTYN (STO)): Raport z badania ad hoc (cz.2) - raport 18

Koszty poniesione przez Stomil z tytułu umowy o pomocy eksportowej w latach 1999 - 2000 kształtowały się następująco:

w 1999 roku - 19.828 tysięcy PLN

w 2000 roku- 12.626 tysięcy PLN

Wartości powyższych świadczeń zostały uzgodnione do zbadanych sprawozdań finansowych Spółki za lata 1999 i 2000.

Umowa o znakach handlowych

Umowa została zawarta pomiędzy Stomil a Michelin Recherche et Technique (MRT), Szwajcaria. Umowa obowiązuje od dnia 1 stycznia 1999 roku.

Umowa została zawarta na podstawie poniższych przesłanek:

- posiadanie przez Stomil prawa do znaku handlowego "Kormoran" oraz "Stomil" na terytorium Polski i innych krajów, a także projektowanie i produkcja różnych typów opon oznaczonych wyżej wymienionymi znakami handlowymi,

- zawarcie przez Stomil umów o wsparciu technicznym z CGEM dnia 2 grudnia 1995 roku oraz z STM 22 grudnia 1998 roku, na podstawie których Stomil posiada prawo do niewyłącznej sprzedaży produktów oznaczonych znakami handlowymi należącymi do CGEM i Stomil - Olsztyn S.A.,

- opracowanie i wdrożenie przez Grupę Michelin zintegrowanej strategii marketingowej, umożliwiającej Stomil korzystanie ze znaków handlowych będących pod kontrolą STM i MRT,

Przedmiot umowy

Przedmiotem umowy jest sprzedaż wszelkich praw do znaków handlowych, którymi dysponuje, tj. "Kormoran" i "Stomil" dotycząca wszystkich krajów poza Polską.

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie dla Stomil w związku z przeniesieniem prawa własności do znaków handlowych, będących przedmiotem umowy, na terytoriach poza Polską ustalone zostało w wysokości 250 tysięcy franków szwajcarskich.

I.3. Porównanie istotnych warunków umów wyszczególnionych powyżej w punkcie I.2. z warunkami umów z innymi podmiotami Grupy Michelin.

Zasady ustalania wysokości opłat ponoszonych przez Stomil na rzecz podmiotów Grupy Michelin w latach 1997 - 2000 zostały opisanie powyżej w punkcie I.2. niniejszego raportu.

Zgodnie informacjami otrzymanymi od przedstawicieli Michelin warunki umów zawieranych z innymi podmiotami Grupy Michelin w omawianym okresie były następujące:

Do końca 1997 roku opłaty licencyjne ponoszone przez wszystkie spółki z Grupy Michelin wynosiły 5% wartości rocznej sprzedaży produktów noszących znaki handlowe należące do Grupy Michelin. W wyjątkowych przypadkach, gdy spółka produkująca opony dokonywała sprzedaży opon noszących znaki handlowe będące jej własnością, stosowano niższy poziom opłat. W związku z powyższym, w przypadku opon noszących znaki handlowe "Kormoran" i "Stomil" Stomil zobowiązany był do ponoszenia opłat w wysokości 4% wartości rocznej sprzedaży tych opon. Poziom opłat w wysokości 4% wartości sprzedaży ustalony był w przypadku spółki Taurus z Węgier, nabytej przez Michelin w 1996 roku, sprzedającej opony noszące znak handlowy "Taurus". Opłaty licencyjne ponoszone na rzecz Grupy Michelin pokrywały następujące obszary: patenty, know-how, informacje techniczne oraz prawa korzystania ze znaków handlowych należących do Grupy Michelin.

Począwszy od roku 1998, w związku z programem restrukturyzacji Grupy Michelin, w produkcyjnych spółkach Grupy Michelin w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej wprowadzony został nowy system opłat związanych z transferem wartości niematerialnych w ramach Grupy Michelin. W przypadku spółek Stomil oraz Taurus nowy system zaczął obowiązywać od dnia 1 stycznia 1999 roku, natomiast wysokość opłat ponoszonych przez te spółki w roku 1998 ustalona została w oparciu o zasady analogiczne jak w roku 1997.

Nowy system zawiera kompleksowe rozwiązania w zakresie kalkulacji opłat ponoszonych przez spółki w ramach Grupy Michelin.

Umowy licencyjne - na mocy postanowień umów licencyjnych większość spółek z Grupy Michelin (pokrywająca ponad 90% mocy produkcyjnych Grupy) ponosi opłaty licencyjne ustalone na poziomie 4% wartości rocznej sprzedaży opon. W przypadku spółek dokonujących sprzedaży opon noszących znaki handlowe stanowiące własność tych spółek (Stomil, Taurus) opłaty licencyjne ustalone zostały na poziomie 3% wartości rocznej sprzedaży opon. Opłaty licencyjne są ponoszone w celu pokrycia ogólnych kosztów prac badawczych Grupy Michelin, ponoszonych w celu zachowania i poprawy pozycji jednego z trzech globalnych producentów opon, oraz w zamian za prawo do korzystania ze znaków handlowych Grupy Michelin.

Umowy dotyczące pracy na rzecz rozwoju i usług technicznych - na mocy postanowień tych umów koszty ponoszone przez Grupę na rozwój i wdrażanie do produkcji opon są alokowane pomiędzy poszczególne spółki Grupy Michelin w oparciu o odpowiednie klucze alokacji (przede wszystkim w oparciu o wielkość produkcji) na bazie rzeczywiście poniesionych kosztów powiększonych o marżę.

W opinii Michelin korzyści dla spółek Stomil i Taurus, wynikające ze świadczenia usług w ramach realizacji powyższych umów będą podlegać stopniowemu wzrostowi. W związku z tym obciążenia z tytułu kosztów alokowanych do spółek Stomil i Taurus będą wzrastać stopniowo według następującej formuły: 1/5 kosztów alokowanych w roku 1999, 2/5 w roku 2000, 3/5 w roku 2001, 4/5 w roku 2002 i pełna wartość alokowanych kosztów w roku 2003 i w latach następnych.

Umowy o świadczeniu usług - na mocy postanowień tych umów koszty ponoszone przez Grupę Michelin w związku ze świadczeniem usług zarządzania oraz usług administracyjnych są alokowane pomiędzy poszczególne spółki z Grupy Michelin, na rzecz których wyżej wymienione usługi są świadczone. Alokacja kosztów dokonywana jest zgodnie z odpowiednimi kluczami alokacji, właściwymi dla poszczególnych rodzajów usług, na bazie rzeczywiście poniesionych kosztów powiększonych o marżę. W opinii Grupy Michelin korzyści dla spółek Stomil i Taurus, wynikające z tytułu świadczenia usług w ramach realizacji powyższych umów będą podlegać stopniowemu wzrostowi. W związku z tym obciążenia z tytułu kosztów alokowanych do spółek Stomil i Taurus będą wzrastać stopniowo według następującej formuły: 1/5 kosztów alokowanych w roku 1999, 2/5 w roku 2000, 3/5 w roku 2001, 4/5 w roku 2002 i pełna wartość alokowanych kosztów w roku 2003 i w latach następnych.

System opłat w ramach Grupy Michelin obejmuje również koszty prowizji eksportowych, ponoszone przez spółki włączane do Grupy Michelin. Prowizja eksportowa stanowi tzw. "bilet wstępu" do światowej sieci handlowej Grupy Michelin. Koszty z tytułu prowizji eksportowej poniesione przez Stomil i Taurus wynosiły odpowiednio 6% i 4% wartości sprzedaży eksportowej w roku 1997, 6% w roku 1998, 4% w roku 1999 oraz 2% w roku 2000.

Na podstawie informacji przedstawionych nam przez przedstawicieli Grupy Michelin opisanych powyżej doszliśmy do wniosku, iż warunki umów zawartych przez Stomil z podmiotami Grupy Michelin, o których mowa w punkcie I.2. nie były dyskryminujące dla Spółki w porównaniu do warunków umów z innymi spółkami z Grupy Michelin.

I.4. Opis polityki stosowanej w grupie Michelin w zakresie ustalania cen transferowych opon.

Zgodnie z informacjami uzyskanymi od przedstawicieli Grupy Michelin zasady globalnej polityki w zakresie ustalania cen transferowych opon w Grupie Michelin są następujące:

Dla celów ustalania cen sprzedaży opon w ramach Grupy Michelin wszystkie spółki należące do grupy Michelin zostały podzielone na dwie grupy: a) spółki produkujące opony w poszczególnych krajach oraz b) spółki zajmujące się wyłącznie dystrybucją opon.

W przypadku spółek Grupy Michelin produkujących opony ceny sprzedaży opon są ustalone w oparciu o formułę podziału marży. Marża na każdej oponie jest wyznaczana jako różnica pomiędzy ceną sprzedaży netto, kosztami ponoszonymi przez producenta w odniesieniu do tej opony (w tym: koszty produkcji) oraz kosztami ponoszonymi przez spółkę nabywającą daną oponę (w tym: koszty sprzedaży). Marża ustalana w powyższy sposób jest następnie dzielona przy wykorzystaniu jednolitej formuły podziału, pomiędzy producenta i spółkę kupującą. W związku z powyższym cena sprzedaży każdej poszczególnej opony jest ustalana na identycznym poziomie przy sprzedaży do poszczególnych spółek produkujących opony.

W przypadku spółek Grupy Michelin zajmujących się wyłącznie dystrybucją opon ceny sprzedaży opon są określone w oparciu o ceny sprzedaży dla końcowego odbiorcy, pomniejszone o koszty sprzedaży ponoszone przez dystrybutora oraz określoną marżę dystrybutora. Ceny opon sprzedawanych dla spółek dystrybucyjnych w różnych krajach mogą się różnić, przede wszystkim ze względu na różnice w cenach sprzedaży dla końcowych odbiorców w poszczególnych krajach.

Zgodnie z informacjami otrzymanych od przedstawicieli Grupy Michelin około 93% wszystkich opon produkowanych w Grupie jest wytwarzanych tylko w jednym zakładzie, w związku z czym możliwości porównywania cen sprzedaży identycznych opon są ograniczone. W ramach naszych prac otrzymaliśmy od Grupy dane prezentujące porównanie cen sprzedaży kilkunastu identycznych opon, produkowanych zarówno przez Stomil jak również przez inne spółki z Grupy Michelin w latach 1997 - 2000. Otrzymaliśmy również porównanie cen podobnych, porównywalnych opon wytwarzanych przez Stomil oraz inne spółki Grupy w latach 1997 - 2000. Przeprowadzona analiza cen sprzedaży porównywalnych opon pokrywała ponad 50% rocznej produkcji Stomilu.

Na podstawie informacji przedstawionych nam przez Grupę Michelin opisanych powyżej doszliśmy do wniosku, iż zasady ustalania cen transferowych opon w transakcjach w ramach Grupy Michelin nie były dyskryminujące dla Stomilu w porównaniu do warunków ustalania cen z innymi spółkami Grupy Michelin.

I.5. Inne kontakty o charakterze gospodarczym pomiędzy Stomil oraz innymi podmiotami Grupy Michelin.

Poza transakcjami związanymi ze sprzedażą produktów gotowych do spółek Grupy Michelin oraz umowami zawartymi z podmiotem dominującym i podmiotami z nim powiązanymi opisanymi w niniejszym raporcie, Stomil jest stroną innych transakcji gospodarczych ze spółkami Grupy Michelin, obejmujących:

- Zakupy surowców od spółek z Grupy Michelin

Zakupy wybranych surowców są dokonywane bezpośrednio od spółek Grupy Michelin, zaopatrujących również wszystkie pozostałe spółki produkcyjne Grupy. Scentralizowany model zakupów ma na celu minimalizację kosztów zakupu surowców oraz umożliwienie Grupie Michelin wykorzystania korzyści skali.

Otrzymaliśmy oświadczenie od przedstawicieli Grupy Michelin stwierdzające, że ceny sprzedaży kauczuku naturalnego oraz pozostałe warunki transakcji sprzedaży kauczuku naturalnego są ustalane na jednakowym poziomie dla wszystkich podmiotów Grupy Michelin.

Wartości zakupów surowców od spółek Grupy Michelin w latach 1997 - 2000, przedstawione nam przez Spółkę, kształtowały się następująco:

                         1997     1998     1999     2000
Zakupy kauczuku 
naturalnego            62.664   56.033   53.104   82.778
Zakupy pozostałych 
surowców               12.133   42.356   47.689   97.822
Zakupy surowców 
razem                  74.797   98.389  100.793  180.600

- Zakupy maszyn i urządzeń

W związku z przeprowadzaną modernizacją i zwiększaniem mocy produkcyjnych Stomil dokonuje zakupów używanych maszyn i urządzeń od innych podmiotów Grupy Michelin. Zgodnie z polityką Grupy Michelin cena używanych maszyn i urządzeń jest ustalana w maksymalnej wysokości odpowiadającej 105% księgowej wartości netto poszczególnych środków trwałych, jednakże nie niższej niż 10% księgowej wartości brutto środka trwałego.

Wartości zakupów maszyn i urządzeń od podmiotów z Grupy Michelin w latach 1997 - 2000, przedstawione nam przez Spółkę, kształtowały się następująco:

                1997     1998     1999     2000
Zakupy maszyn i urządzeń    21.471   47.299   11.462   22.009

II. Korzystanie przez Stomil z usług zewnętrznych w celu utrudnienia wykonywania przez akcjonariuszy mniejszościowych i ich przedstawicieli ich uprawnień w stosunku do Spółki w roku 2000.

W ramach naszych pracy wykonaliśmy następujące procedury:

- otrzymaliśmy od Spółki wykaz umów o charakterze doradztwa prawnego oraz dokumenty sporządzone przez doradcę,

- przeanalizowaliśmy opisy księgowań na koncie "koszty usług obcych" pod kątem związku opisu z doradztwem prawnym.

Podczas naszych prac nie stwierdziliśmy aby w roku 2000 wystąpiły jakiekolwiek raporty lub rekomendacje przygotowane przez doradcę prawnego, które mogłyby być zakwalifikowane jako utrudnienia wykonywania uprawnienia w stosunku do Spółki przez akcjonariuszy mniejszościowych lub ich przedstawicieli.

Otrzymaliśmy również oświadczenie Spółki, iż Spółka nie zleciła, ani też nie poniosła żadnych kosztów z tytułu doradztwa prawnego lub innego rodzaju, powiązanych z konfliktem akcjonariusza większościowego z akcjonariuszami mniejszościowymi.

III. Udzielanie przez Stomil w wykonaniu sprzedaży do spółek grupy Michelin kredytu kupieckiego w sposób odmienny aniżeli w kontaktach z innymi podmiotami.

III.1. Zasady udzielania kredytu kupieckiego podmiotom grupy kapitałowej Michelin oraz podmiotom spoza grupy w latach 1997 - 2000.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi nam przez Spółkę zasady udzielania kredytu kupieckiego przez Stomil są następujące:

III.1.A Opis procedur udzielania kredytu kupieckiego, wraz z weryfikacją sytuacji finansowej klienta.

Wprowadzenie:

W celu wprowadzenia spójnej i kompleksowej polityki kredytowej w Spółce, w roku 1997 został zawiązany Komitet Kredytowy. Członkami Komitetu były osoby z Zarządu Spółki, Działu Finansowego, przedstawiciele linii produktowych opon samochodów osobowych, ciężarowych i pojazdów rolniczych oraz przedstawiciel Departamentu Prawnego. Na przełomie lat 1997 i 1998 stworzono stanowisko menadżera ds. windykacji należności w ramach Pionu Sprzedaży. W czerwcu 1999 r. utworzony został Departament Zarządzania Należnościami w ramach Serwisu Finansowego. Wszystkie powyższe obowiązki zostały przekazane nowemu departamentowi.

W roku 1998 opracowano pierwsze procedury określające zasady udzielania kredytu kupieckiego oraz procedury zmiany warunków handlowych.

Zasady ustalania limitu kredytowego dla klientów:

Lata 1997 - 1998

Jako że przedstawiciele wszystkich linii produktowych należeli do Komitetu Kredytowego, całkowity limit kredytu kupieckiego, z podziałem na poszczególne linie produktowe, był ustalany dla każdego klienta we współpracy z menadżerem do spraw windykacji należności. Podstawowymi kryteriami branymi pod uwagę podczas ustalania limitu kredytu kupieckiego były: roczny obrót oraz liczba udzielonych dni kredytowania. W celu sprawdzenia sytuacji finansowej klienta, w odpowiednich agencjach zamawiano raporty oceny wiarygodności kredytowej. Raporty nie miały większej wartości i nie stanowiły dobrej podstawy do oszacowania wiarygodności klienta. Raporty wspomagały jedynie proces podejmowania decyzji.

Lata 1999 - 2000

Głównym kryterium jest podejmowane ryzyko. Ocena ryzyka opiera się na szeregu danych.

Dział Sprzedaży ma pierwszy kontakt z nowym klientem. Dział ten przygotowuje i zbiera podstawowe dokumenty niezbędne do udzielenia kredytu kupieckiego dla klienta, tj.:

- kartę klienta obejmującą następujące informacje: nazwa firmy, adres, numer rejestrowy oraz NIP, nr telefonu i faks, terminy dostawy zgodnie z wnioskiem klienta, warunki sprzedaży - łączne rabaty, standardowe warunki płatności dla wszystkich produktów, propozycje pierwszego limitu kredytu kupieckiego.

Dla nowych klientów Spółka stosuje krótsze terminy płatności niż standardowo ustalone.

- kartę rabatową klienta - obliczenie rabatów za wszystkie produkty poszczególnych marek,

- dokumenty, które potwierdzają informacje zawarte w karcie klienta - kopie rejestracji w urzędzie skarbowym oraz innych urzędach,

- upoważnienie klienta do wystawiania faktur bez jego podpisu (w oparciu o przepisy podatkowe).

Dział Sprzedaży proponuje wysokość pierwszego kredytu dla nowego klienta. Jeżeli Spółka potrzebuje więcej danych w celu sprawdzenia sytuacji finansowej klienta, zwraca się do odpowiedniej agencji. Standardowy czas przygotowania tych danych przez agencję wynosi od 7 do 14 dni.

Menadżer ds. windykacji należności decyduje o limicie kredytu kupieckiego. W celu oszacowania ryzyka Spółka korzysta z propozycji wysokości kredytu (przedstawionej przez Dział Sprzedaży w karcie klienta), informacji o warunkach spłaty oraz planowanym obrocie i ustala limit kredytu kupieckiego.

Z uwagi na fakt, że jeden klient może kupować produkty z wszystkich linii produktowych, jeden pracownik działu sprzedaży jest wyznaczany do współpracy z tym klientem i na bieżąco współpracuje z menadżerem ds. windykacji należności w zakresie bieżących kwestii kredytowych. Limity kredytu kupieckiego są uaktualniane kwartalnie.

III.1.B Opis warunków kredytu, w tym liczba dni kredytowania

Lata 1997 - 1998

Standardowe warunki płatności były uzależnione od:

- Obrotów realizowanych przez klienta,

- Formy dystrybucji - sprzedaż detaliczna lub hurtowa,

- Produktów.

Standardowy kredyt kupiecki na rynku krajowym:

- Sprzedawcy detaliczni: 14 - 21 dni,

- Sprzedawcy hurtowi : 21 - 28 dni.

Dla określonych produktów - opony do samochodów ciężarowych - standardowy termin płatności został ustalony na 28 dni (w roku 1998), niezależnie od rodzaju działalności prowadzonej przez klienta.

Możliwe było udzielenie preferencyjnego kredytu kupieckiego przez poszczególne linie produktowe dla danego produktu, w postaci dodatkowych dni kredytu lub wskazania dnia zapłaty za towary.

W przypadku podmiotów spoza grupy Michelin, każdy klient był traktowany indywidualnie. Pod uwagę brano dwa czynniki ryzyka: klient i kraj. Dlatego też klienci z Bośni i Serbii, to jest państw które zostały zaklasyfikowane jako kraje wysokiego ryzyka, nie otrzymali kredytu kupieckiego.

Dla klientów z grupy Michelin standardowy okres płatności wynosił 90 dni począwszy od końca miesiąca w którym dokonano sprzedaży, ponieważ:

­ jest to standardowy okres spłaty obowiązujący dla opon w ramach grupy Michelin, bez dyskryminacji Stomilu,

­ cykl sprzedaży jest dłuższy niż w przypadku sprzedaży krajowej z uwagi na czas transportu, wymóg posiadania wystarczających zapasów dla klienta w celu zapewnienia dostępności pełnej oferty na rynku lokalnym, kredyt udzielany dystrybutorom oraz okres jego spłaty, który jest dłuższy w Europie Zachodniej niż w Polsce,

­ ryzyko jest uznawane za zerowe, jako że spółki Grupy zawsze wypełniały swoje zobowiązania wobec Stomilu,

­ każda ze spółek Grupy może być znaczącym klientem i jako taki wymaga dłuższego okresu spłaty, stanowiącego czynnik zwiększający wzajemne obroty.

Lata 1999 - 2000

Pion Sprzedaży określa podstawowy termin płatności w zależności od oceny ryzyka podejmowanego przez Spółkę w przypadku danego klienta. Spółka określa szczegółowe warunki płatności dla każdego klienta w oparciu o wysokość obrotów, historię kredytu kupieckiego oraz praktykę rynkową (rodzaj opon / linia produktowa).

Dział Sprzedaży może podjąć decyzję o przedłużeniu okresu spłaty, jednakże wyłącznie w przypadku specjalnej sprzedaży promocyjnej za zgodą Zarządu. Menadżer ds. windykacji należności zostaje poinformowany o tym fakcie, a dłuższy okres spłaty jest wyszczególniony na fakturze.

Czasami Spółka wydłuża okres spłaty po wystawieniu faktury. Taką decyzję podejmuje menadżer ds. windykacji należności na podstawie wniosku klienta oraz opinii osoby odpowiedzialnej za obsługę klienta.

Jeżeli klient ma zaległości w regulowaniu płatności i podpisze umowę określającą plan spłat, zobowiązany jest wnieść przedpłatę na rzecz nowej dostawy.

W porównaniu z poprzednim okresem nie zaistniały żadne zmiany procedur udzielania kredytu kupieckiego dla klientów eksportowych.

III.1.C Należności - zabezpieczenia

Spółka nie posiada żadnych specjalnych gwarancji (zabezpieczeń) dla należności od klientów.

III.1.D Przedpłaty dokonywane przez klientów

Spółka stosuje system przedpłat od klienta wyłącznie jeżeli Spółka ma specjalną umowę z takim klientem. Jeżeli klient ma zaległości płatnicze i podpisze umowę zawierającą plan spłat, Spółka nie stosuje odroczonego okresu płatności dla nowych dostaw.

W przypadku nie występowania zaległości płatniczych, niektórzy klienci zagraniczni spoza Grupy Michelin płacą z góry z powodu wysokiego ryzyka.

III.2. Prezentacja wskaźników rotacji należności za lata 1997 - 2000.

Zgodnie z informacjami otrzymanymi od Spółki wartości sprzedaży, należności oraz wskaźniki rotacji należności kształtowały się następująco:

Sprzedaż za lata 1997 - 2000 (w tysiącach PLN):

Należności netto Stomil - Olsztyn S.A. w latach 1997 - 2000 (w tysiącach PLN):

Wskaźniki rotacji należności w latach 1997 - 2000 (w dniach):

IV. Prowadzenie polityki ściągania należności w stosunku do odbiorców Spółki

IV.1. Prezentacja procedur windykacji należności od klientów Spółki.

Proces windykacji należności jest pracą zbiorową, którą kierują menadżer ds. windykacji należności oraz osoba z działu sprzedaży odpowiedzialna za obsługę klienta. Osoba odpowiedzialna za obsługę klienta, współpracująca z menadżerem ds. windykacji należności, wybierana jest w poszczególnych liniach produktowych.

Spółka wykonuje bieżącą analizę należności na podstawie wydruku należności niespłaconych z systemu księgowego ("BPCS"). Szczegółowej analizie podlega terminowość spłat należności od poszczególnych klientów. System finansowo - księgowy BPCS umożliwia kontrolę konta każdego z kontrahentów w podziale na należności razem, należności bieżące, przeterminowane do 30 dni i powyżej 30 dni (60 i 120 dni). Menadżer ds. windykacji należności przekazuje powyższy raport do działu sprzedaży co dziesięć dni, a także na specjalną prośbę osoby odpowiadającej za obsługę klienta, która następnie w drodze kontaktów z klientem wyjaśnia ewentualne problemy i opóźnienia w płatnościach.

Prowadzenie stałego nadzoru umożliwia wychwycenie nieterminowości w spłatach należności przez poszczególnych klientów. Opóźnienia w regulowaniu zobowiązań przez klientów Spółki są sygnałem do bardziej wnikliwej analizy takiego klienta. W przypadku, gdy klient spóźnia się z zapłatą menadżer ds. windykacji należności zawiadamia i przekazuje wydruk prezentujący należności przeterminowane do działu sprzedaży i osoby odpowiedzialnej za obsługę klienta w celu zawiadomienia klienta oraz windykacji środków pieniężnych. Po zamknięciu księgowym miesiąca Spółka wysyła ponaglenia do zapłaty (około 150 ponagleń miesięcznie).

W przypadku opóźnień w płatnościach wynoszących ponad 1 miesiąc, decyzją menadżera ds. windykacji należności dostawy do klienta są blokowane oraz wysyłane jest wezwanie do zapłaty. Istnieje możliwość wynegocjowania korzystnych warunków spłaty należności, w drodze ustalenia planu spłat. Negocjacje takie są prowadzone przez menadżera ds. windykacji należności, we współpracy z działem sprzedaży. Od klientów korzystających z takich warunków wymagane jest wniesienie zaliczki podczas realizacji kolejnych dostaw.

Od przeterminowanych należności Spółka nalicza odsetki karne w ustawowej wysokości. Noty odsetkowe są wysyłane do klientów, którzy spóźnili się z uregulowaniem płatności (około 150 - 200 takich not miesięcznie). Terminowe regulowanie zobowiązań, wynikających z faktur sprzedaży i not odsetkowych, przez klientów, pomimo wyjątkowych opóźnień które mogą występować, traktowane jest jako potwierdzenie ich wiarygodności i umożliwia Spółce bezpieczne kontynuowanie współpracy.

Spółka analizuje również inne oznaki sytuacji finansowej klientów:

­ trudności w regulowaniu płatności,

­ malejące obroty,

­ negocjowanie wydłużenia terminów płatności,

­ wymijające odpowiedzi ze strony kadry zarządzającej klienta,

­ unikanie kontaktów przez klienta,

­ wzrost należności, nie wynikający z sezonowości sprzedaży,

­ nietypowe okresy zakupu dużych partii opon,

­ otwieranie nowych rachunków bankowych,

­ procesy sądowe, tytuły egzekucyjne.

W przypadku, gdy pomimo licznych rozmów i wezwań do zapłaty klient nie reguluje swoich zobowiązań wobec Spółki jest ostrzegany, iż dalsza zwłoka będzie skutkować skierowaniem sprawy na drogę sądową.

Jeśli należności są przeterminowane ponad 6 miesięcy i ze strony klienta brak jest jakichkolwiek sygnałów pozwalających stwierdzić, że płatność nastąpi wkrótce, pełna dokumentacja zawierająca faktury, noty odsetkowe i wezwania jest przekazywana do serwisu prawnego w celu wszczęcia dalszego postępowania sądowo- egzekucyjnego.

Na należności wątpliwe, których spłata w najbliższych 6 miesiącach nie jest prawdopodobna, tworzona jest rezerwa. Po uzyskaniu wyroku sądowego egzekucja prowadzona jest przez serwis prawny. Ściąganie należności dokonywane jest bądź w drodze dobrowolnych spłat przez klientów, bądź poprzez egzekucje komorniczą. Egzekucja komornicza prowadzona jest do całkowitego zaspokojenia roszczeń lub wyczerpania się możliwości płatniczych dłużnika. Jeśli egzekucja taka jest nieskuteczna, komornik sądowy wydaje postanowienie o umorzeniu dochodzenia ze względu na niewypłacalność dłużnika wraz z prawnym uzasadnieniem takiego postępowania. W oparciu o postanowienia komornika przeterminowana należność może zostać umorzona, z jednoczesnym rozwiązaniem wcześniej utworzonej rezerwy. Do czasu zaspokojenia należności lub jej umorzenia pełna dokumentacja przechowywana jest w dziale księgowości. Po uregulowaniu należności dokumentacja jest przekazywana do archiwum, zgodnie z wewnętrznymi procedurami.

IV.2 Należności przeterminowane na koniec lat 1997 - 2000.

Struktura należności przeterminowanych w latach 1997 - 2000 była następująca:

Należności przeterminowane klientów z Grupy i spoza niej w stosunku do sprzedaży w latach 1997 - 2000, przedstawiają się następująco:

Należności przeterminowane klientów z grupy i spoza Grupy w stosunku do ogółu należności w latach 1997 - 2000 przedstawiają się następująco:

IV.3. Prezentacja rezerw na należności przeterminowane w latach 1997 - 2000.

W okresie 1997 - 2000 Spółka nie tworzyła rezerw na należności z tytułu dostaw i usług od podmiotów z Grupy Michelin, zarówno eksportowych jak i krajowych.

Rezerwy na należności wątpliwe z tytułu sprzedaży do podmiotów spoza Grupy Michelin w latach 1997 - 2000 kształtowały się następująco:

Saldo rezerw na należności przeterminowane w roku 2000, wynoszące 9.524 tysiące złotych, zawiera rezerwę na odsetki karne od przeterminowanych należności w wysokości 3.837 tysięcy złotych. Rezerwa na odsetki karne w roku 2000 nie została uwzględniona na wykresie powyżej, z uwagi na konieczność zapewnienia porównywalności danych z latami 1997 - 1999, kiedy odsetki takie były wykazywane w innej pozycji bilansowej, jako przychody przyszłych okresów.

V. Ustalanie wielkości obniżenia dochodu, zobowiązań podatkowych i zysku w związku ze stosowaniem przez Stomil praktyki cen transferowych, stosowania kredytu kupieckiego w sposób nieuzasadniony potrzebami rynkowymi w szczególności wobec spółek grupy Michelin oraz obciążenia Spółki kosztami obsługi z tytułu działań związanych z utrudnianiem wykonywania przez akcjonariuszy mniejszościowych ich praw za lata objęte badaniem.

W stosunku do powyższej kwestii zastosowaliśmy następujące podejście:

Dokonaliśmy przeglądu materiału dowodowego oraz wniosków wyciągniętych przez inspektorów kontroli skarbowej, którzy przeprowadzili kontrolę w Stomil - Olsztyn S.A. za lata będące przedmiotem naszych prac. Zakładamy, że w ramach badania kwestii cen transferowych inspektorzy kontroli skarbowej wykonali procedury niezbędne do przekonania się, że Skarb Państwa nie poniósł strat z powodu zaniżenia obciążeń podatkowych spowodowanych dyskryminującymi warunkami współpracy.

V.1. Rok 1997

Rzetelność deklarowania podstaw opodatkowania przez Stomil-Olsztyn S.A. oraz prawidłowość obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa za 1997 rok była przedmiotem kontroli Urzędu Kontroli Skarbowej w Olsztynie. Podstawowymi tematami decyzji UKS w zakresie cen transferowych były:

- Poziom opłat eksportowych określonych umową z Compagnie Financiere Michelin,

- Relacje cenowe produktów oferowanych klientom spoza Grupy Michelin.

Jak wynika z ustaleń kontroli przeprowadzonej w Stomil, analiza relacji cenowych produktów oferowanych klientom w ramach Grupy Michelin oraz spoza Grupy w roku 1997 dokonana została poprzez porównanie sprzedaży wyrobów o identycznych symbolach SWW, które były sprzedawane równocześnie do podmiotów z Grupy Michelin i znaczących innych odbiorców na rynkach europejskich. Dla określenia kwot zaniżonych przychodów zastosowana została metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej i zasady wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów, przy zastosowaniu wewnętrznego porównania cen. Kwota zaniżenia przychodów ze sprzedaży podlegających opodatkowaniu w roku 1997 ustalona została przez Urząd Kontroli Skarbowej na poziomie 1.086 tysięcy złotych (tj. zaniżone zobowiązania z tytułu podatku dochodowego wynosiły około 413 tysięcy złotych).

Zgodnie z decyzją Urzędu Kontroli Skarbowej łączna wartość dodatkowych zobowiązań podatkowych za rok 1997, obejmujących podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od towarów i usług oraz odsetki i kary ustalona została na 5.510 tysięcy złotych.

W wyniku odwołania do Izby Skarbowej dodatkowe zobowiązania podatkowe za rok 1997 z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz dodatkowych odsetek i sankcji zostały zmniejszone do kwoty 3.822 tysiące złotych. Ponieważ decyzja Urzędu Kontroli Skarbowej w kwestii cen transferowych została podtrzymana przez Izbę Skarbową, Stomil odwołał się do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wyrokiem z dnia 9 lutego 2001 roku Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Izby Skarbowej uwzględniając w części skargę Spółki. W zakresie nie uznania za koszt uzyskania przychodu kwoty 5.077 tysięcy złotych z tytułu opłat eksportowych określonych umową z Compagnie Financiere Michelin NSA uznał argumenty skargi Spółki za w pełni uzasadnione. NSA podtrzymał natomiast zarzuty Izby Skarbowej w zakresie zaniżenia przez Spółkę przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w 1997 roku o kwotę 1.086 tysięcy złotych z tytułu stosowania niższych cen w sprzedaży eksportowej produktów dla podmiotów powiązanych w ramach grupy Michelin w porównaniu do cen stosowanych dla odbiorców niezależnych. Nowa decyzja władz skarbowych jest oczekiwana zgodnie z przyjętym trybem.