Wypadki przy pracy - drogie niewiadome

W dobie gospodarki rynkowej liczenie to fundament prowadzenia firmy. Wielu prezesów zaczyna i kończy dzień myślą o obniżaniu kosztów prowadzonej działalności. Wydaje się jednak, że wielu z nich na kwestię bezpieczeństwa i profilaktyki wypadkowej w przedsiębiorstwie patrzy tylko z perspektywy zadowolenia Państwowej Inspekcji Pracy. Nie od dziś wiadomo, że na pracodawcach ciążą tzw. obowiązki statystyczne. Pracodawcy rozpoczynając działalność, karnie starają się o uzyskanie REGONU w wojewódzkim urzędzie statystycznym. Później z wypełnianiem obowiązku wobec GUS jest już gorzej.

3 mln - tyle dni w 2004 r. nie pracowały osoby, które uległy wypadkom przy pracy.

Jednym z obowiązków pracodawcy związanych z wypadkiem w firmie jest sporządzenie karty statystycznej wypadku. Jest w niej także miejsce poświęcone na wpisanie szacunkowych kosztów, jakie poniósł pracodawca w konsekwencji tego nieszczęśliwego zdarzenia. Niewielu jednak przedsiębiorców decyduje się na wypełnienie odpowiednich rubryk opisujących wypadek pod tym kątem.

Wrocławscy inspektorzy pracy spróbowali w przybliżeniu oszacować, ile w zależności od wielkości firmy kosztuje wypadek. Pracodawcy różnych firm, w których doszło do ciężkich i śmiertelnych wypadków, przy okazji kontroli wypełniali ankiety przygotowane przez inspektorów. Okazuje się, że najtańsze wypadki zdarzyły się w najmniejszych zakładach pracy zatrudniających do 50 pracowników. Przeciętnie kosztowały ok. 8 tys. zł. Najbardziej kosztowne były wypadki w średnich firmach, zatrudniających pomiędzy 50 a 100 pracowników, tam pracodawcy na wypadku tracili ok. 16 tysięcy złotych. Duże firmy zatrudniające powyżej 100 osób deklarowały, iż straty wypadkowe wynosiły ok. 11 tys. zł. Należy pamiętać, że było to proste badanie, które tylko wyrywkowo pokazuje sytuację i może być obarczone pewnym błędem. Jedyną pewną informacją o kosztach i skali strat, jakie ponoszą pracodawcy, jest liczba dni niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy. W 2004 r. przez ponad 3 miliony dni nie pojawiali się w pracy pracownicy, którzy ulegli w niej wypadkowi.

Liczba czynników wpływających na wysokość strat spowodowanych wypadkiem w pracy jest długa. Do najważniejszych należą: stracony czas, koszty zastępstwa, zakłócenia produkcji, koszty napraw, usuwanie strat. Nie można też zapominać o ewentualnej pomocy dla ofiar wypadków i ich rodzin.

Wypadkowa biurokracja jest dosyć obszerna, może to ten fakt sprawia, że pracodawcy nie poświęcają ekonomicznym skutkom nieszczęśliwych zdarzeń w firmie odpowiednio dużo czasu. W tym jednak wypadku analiza przyczyn, skutków i okoliczności w kontekście konkretnej straty finansowej dla firmy w przyszłości mogła by skutkować większą dbałością o bhp, bo chyba nic tak nie przemawia do biznesmena jak stracone pieniądze.

Tomasz Zalewski

Zbigniew Pikuta, inspektor pracy Okręgowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu
Dziwię się podejściu przedsiębiorców do kwestii wypadku przy pracy. Bezdyskusyjną kwestią jest, że każdy wypadek ma wpływ na funkcjonowanie firmy i koszty jej prowadzenia. Tymczasem praktyka pokazuje, iż pracodawcy bardziej interesują się kwestią odpowiedzialności za powstanie wypadku niż przeprowadzeniem analizy jego skutków ekonomicznych. Należy zmienić praktykę przyjmowania kart wypadkowych bez wypełnionych rubryk o skutkach ekonomicznych wypadku. Ciągle są one traktowane jako mało istotne, a tak być nie powinno.