Słaba płeć, słaba płaca
W kolejnych publikacjach i komunikatach na temat równości płci w obszarze związanym z rynkiem pracy, instytucje europejskie zwracają szczególną uwagę na powszechną dyskryminację płacową kobiet. Co więcej, nic nie wskazuje na korzystną zmianę takiego stanu, jak ma to miejsce w przypadku poziomu zatrudnienia.
W przeliczeniu na przepracowaną godzinę kobiety w Unii Europejskiej zarabiają średnio 15% mniej niż mężczyźni. Za główne przyczyny zjawiska Komisja Europejska uznaje: nieprzestrzeganie przepisów dotyczących równości wynagrodzeń a także szereg dysproporcji o charakterze strukturalnym.
Do tej drugiej grupy zaliczyć można: segregację rynku pracy, różne modele pracy, dostęp do edukacji i szkoleń, stronnicze systemy ocen i wynagradzania oraz stereotypy.
Dla przykładu sprawdźmy, jak wyglądają średnie roczne wynagrodzenia brutto kobiet zatrudnionych w przemyśle i usługach, w wybranych państwach europejskich. Najlepiej zarabiały kobiety zatrudnione w Szwajcarii - średnio 37474 EUR.
Na wysokim poziomie mają dochody panie zatrudnione w przemyśle i usługach w Niemczech oraz Luksemburgu - odpowiednio 34474 i 33898 EUR. Na szarym końcu w rankingu wynagrodzeń kobiet znajdują się Polska (5506 EUR) i Słowacja (4027 EUR), gdzie wynagrodzenia pań są 7-8 razy niższe niż w Szwajcarii. Co ciekawe, w każdym z przedstawionych krajów kobiety miały niższe płace niż mężczyźni. Najwyższa rozbieżność zarobków w przemyśle i usługach wystąpiła w Wielkiej Brytanii, a różnica w dochodach na korzyść mężczyzn wyniosła aż 41%. Dla Polski wskaźnik ten kształtował się na poziomie 21%.
Zasadnicze różnice w wynagrodzeniach ze względu na płeć obserwuje się dla poszczególnych stanowisk pracy. Kobiety w krajach Unii Europejskiej zarabiają najmniej na stanowiskach robotniczych, przy pracach prostych oraz jako operatorzy maszyn i urządzeń. Uzasadnieniem tego jest fakt, że są to zawody typowe dla mężczyzn a liczba kobiet w nich zatrudnionych jest stosunkowo niewielka.
Najwięcej, bo średnio 3123 EUR miesięcznie otrzymują panie zatrudnione w krajach Wspólnoty jako wyżsi urzędnicy i kierownicy. Pamiętać jednak należy, że w tym zakresie występują znaczne różnice regionalne. Tradycyjnie wyższe zarobki są w krajach zachodniej i północnej Europy, a stosunkowo najniższe na terenie państw z Europy Wschodniej (Polska, Litwa Łotwa) - nowych członków Unii. Porównując średnie miesięczne zarobki na poszczególnych stanowiskach ze względu na płeć widać, że to mężczyźni zarabiają wyraźnie lepiej niż kobiety i to w każdej z grup zawodów. Dysproporcje płacowe są szczególnie wyraźne na stanowiskach specjalistycznych oraz wśród wyższych urzędników i kierowników ? różnica płac sięga tam bowiem 45%. Stosunkowo najmniejsza rozbieżność wynagrodzeń dotyczy pracowników biurowych oraz paradoksalnie stanowisk w siłach zbrojnych.
Kolejnym czynnikiem, który różnicuje poziom wynagrodzeń jest poziom wykształcenia. Średnie zarobki dla całego obszaru Wspólnoty, są najwyższe w przypadku osób z wykształceniem wyższym, bez względu na płeć. Jednocześnie mężczyźni z wyższym wykształceniem zarabiają blisko 45% więcej niż kobiety o takim samym poziomie wykształcenia. Dla osób z wykształceniem podstawowym i niższym różnica ta wynosi około 17%.
Krajem o najwyższym współczynniku zatrudnienia kobiet (w wieku od 15 do 64 lat) jest Islandia. Blisko 79% pań jest tam aktywnych zawodowo. Wysoki współczynnik występuje również w Danii (71%). W Polsce pracuje zaledwie 46,2% kobiet i jest to poziom niższy o 9,5 punktów procentowych od przeciętnej dla wszystkich 25 krajów Wspólnoty. Najgorzej sytuacja przedstawia się na Malcie, gdzie zaledwie jedna trzecia kobiet pracuje zawodowo. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest niski poziom wykształcenia oraz niedopasowanie umiejętności do aktualnych wymagań rynku pracy.
Arkadiusz Koperek wynagrodzenia.pl/ Internetowe Badanie Wynagrodzeń
