Konsumenci oceniają swoją sytuację najgorzej w historii
Nastroje konsumentów znowu osłabły w październiku i ustanowiły nowy historyczny rekord. Przyszłość - z miesiąca na miesiąc - także widzimy w coraz bardziej czarnych barwach, choć jeszcze nie tak czarnych, jak po wybuchu pandemii. Dane GUS o koniunkturze to pierwsza jaskółka zapowiadająca co się będzie działo z gospodarką w ostatnim kwartale tego roku.
GUS ogłosił właśnie pierwszy z serii wskaźników mówiących o sytuacji gospodarczej w pierwszym miesiącu ostatniego kwartału tego roku. To na razie miękkie dane. Badania koniunktury konsumenckiej powstają na podstawie odpowiedzi ponad 1,5 tys. osób i wyników tej ankiety. Kiedy wskaźniki ufności konsumenckiej są dodatnie, oznaczają przewagę optymistów nad pesymistami i odwrotnie, gdy są ujemne. Wskaźniki mogą przyjmować wartości od minus 100 do plus 100.
Co pokazują badania z początku tego miesiąca? Fala pesymizmu nie ustępuje, a przeciwnie - narasta. Bieżący Wskaźnik Ufności Konsumenckiej (BWUK) spadł w październiku o 1,3 punktu proc. w stosunku do września. We wrześniu - w stosunku do poprzedniego miesiąca - lekko drgnął w górę, co dawało iskierkę nadziei. Październikowe dane te nadzieje gaszą. BWUK osiągnął najniższą w historii wartość 45,5 proc. Coraz bliżej zima. Obecna wartość jest niższa o 27,7 pkt proc. niż przed rokiem.
Co jest powodem spadku zaufania konsumentów? Najważniejszym jest prawdopodobnie szalejąca i coraz wyższa inflacja. GUS przeprowadził październikowe badania koniunktury konsumenckiej już po tym, jak podał, że we wrześniu ceny konsumpcyjne wzrosły o rekordowe 17,2 proc. Spośród wszystkich składowych wskaźnika najbardziej pogorszyła się ocena obecnej możliwości dokonywania ważnych zakupów. W październiku spadła ona aż o 4,4 pkt proc. To znaczy, że wciąż coraz więcej pieniędzy pochłania zaspokojenie bieżących potrzeb, a coraz mniej zostaje na to, by myśleć o kupowaniu dóbr trwałych.
Najgorsza jest jednak - także w historii - ocena obecnej sytuacji gospodarczej kraju. Wskaźnik ten już od wielu miesięcy jest dużo gorszy niż nawet wtedy, gdy szalała pandemia. W październiku osiągnął rekordową wartość minus 64,1 proc., po tym jak nieznacznie poprawił się we wrześniu. To kolejny bardzo zły sygnał dla gospodarki na ostatni kwartał tego roku.
Bo wcześniej publikowane przez GUS "twarde" dane - o produkcji, sprzedaży detalicznej i wiele innych - pokazywały, że po silnym załamaniu gospodarki w II kwartale (PKB licząc kwartał do kwartału skurczył się o 2,1 proc.) w kolejnych miesiącach nastąpiła stabilizacja, a może nawet bardzo niewielkie odbicie. Dane za wrzesień poznamy dopiero w najbliższych dniach. Ale np. bardzo ważny wskaźnik PMI dla polskiego przemysłu wzrósł we wrześniu do 43 z 40,9 miesiąc wcześniej. Choć to bardzo niskie wartości, mogą świadczyć, że w III kwartale Polsce uniknęła recesji, a może gospodarka jest nawet na niewielkim plusie.
W świetle badań koniunktury konsumenckiej przyszłość wygląda jednak fatalnie. W październiku spadł wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK) i to bardzo mocno, bo o 2,5 pkt proc. w porównaniu z wrześniem. Osiągnął on poziom 35,7 proc., który pokazuje, jaka jest przewaga konsumentów widzących przyszłość w ciągu najbliższych 12 miesięcy pesymistycznie nad patrzącymi w nią z optymizmem.
Dodajmy, że gorszy wynik WWUK odnotował tylko w kwietniu i maju 2020 roku, gdy szalała pierwsza fala pandemii, a gospodarka była w dużym stopniu zamknięta. W ciągu minionego roku WWUK spadł aż o 21,2 pkt proc.
Jeśli rozbierzemy WWUK na części składowe, zobaczymy, że ludzie zaczynają znowu bać się bezrobocia. Oceny zmiany poziomu bezrobocia w ciągu najbliższego roku pogorszyły się aż o 6,6 pkt proc. O 2,9 pkt proc. pogorszyła się natomiast ocena perspektyw sytuacji gospodarczej kraju na najbliższy rok i jest najniższa od marca tego roku. O 1,9 pkt proc. obniżyła się ocena możliwości przyszłego oszczędzania pieniędzy.
Jacek Ramotowski
Biznes INTERIA.PL na Facebooku. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
