Ile zarabia sołtys? Pracy na wsi niemało, a rada gminy może nie zapłacić nic
Ile zarabia sołtys? Takie pytanie niewątpliwie pojawiło niejednokrotnie w związku z obchodzonym 11 marca Dniem Sołtysa. Od lat obchodzi go około 40 tys. osób, bo tylu w Polsce mamy sołtysów. Jaka jest wypłata sołtysa, który w końcu stoi na czele całego sołectwa i odpowiada za kontakt z gminą? Okazuje się, że choć pracy na wsi jest niemało, to sołtys wcale nie dostaje tak dużo za swój trud. Co więcej - pensja sołtysa nierzadko mocno różni się kwotami w zależności od miejsca.
Ile zarabia sołtys? Jaka jest wypłata sołtysa? W końcu wzięcie odpowiedzialności za organizację życia na wsi nie jest lekkim zajęciem. Zaskoczyć może się więc ten, kto pyta o pensję sołtysa, ponieważ ustalające kwotę należnych sołtysowi pieniędzy gremium może zadecydować nawet, że za pełnienie funkcji dieta mu się nie należy. Nic nie wiadomo jednak o tym, by którakolwiek rada się na takie rozwiązanie kiedykolwiek zdecydowała.
Wypłata sołtysa to kwestia uznaniowa. Decydentem w tym względzie jest rada gminy, do której przynależy dane sołectwo. To radni ustalają dietę sołtysa i należy podkreślić tutaj słowo "dieta". Fakt, że sołtys sprawuje swoją funkcję społecznie, wyłącza go z systemu odgórnie wypłacanych pensji. Zamiast tego sołtys otrzymuje dietę, w której radni zwykle zawierają rekompensatę za dojazdy na zebrania rady gminy oraz zaangażowanie w organizowanie życia sołectwa.
Oprócz diety rada gminy zwykle przekazuje sołtysowi prowizję od zebranego podatku. Sołtys występuje bowiem w roli inkasenta i zbiera podatki na wsiach, z czego rada gminy może odliczyć mu prowizję (zwyczajowo od 2 proc. do 6 proc. zebranej kwoty). Podatki, jakie zwykle opłacane są u sołtysa to podatek od nieruchomości, podatek leśny czy podatek rolny.
W praktyce zwykle jest więc tak, że kwoty zależą od wielkości wsi, liczby jej mieszkańców i zamożności samorządu. Dane sprzed dwóch lat wskazują na takie przykłady: w gminie Mielnik (powiat siemiatycki, woj. podlaskie) dieta sołtysa wynosi 120 zł miesięcznie, w gminie Pogorzela (powiat gostyński, woj. wielkopolskie) 308 zł miesięcznie, w gminie Kępno (powiat kępiński, woj. wielkopolskie) 500 zł diety na miesiąc.
Dane w szerszym oglądzie wskazują, że rozpiętość wypłat sołtysów rozciąga się na skali od kilkudziesięciu złotych do nawet kilkuset złotych miesięcznie. Średnia dieta sołtysa mieści się natomiast w widełkach 200 - 300 zł na miesiąc.
Sołtys, jako reprezentant sołectwa w kontaktach z radą gminy nie tylko zajmuje się zbieranie podatków wśród lokalnej społeczności. Przed osobą pełniącą tę funkcję stoją inne zadania. Sołtys odpowiada także za organizowanie zebrań wiejskich, gdzie omawiane są najważniejsze dla sołectwa sprawy. Na barkach sołtysa spoczywa także odpowiedzialność za organizację kulturalnego życia w sołectwie (imprezy okolicznościowe, dożynki) oraz szeroko rozumiane angażowanie się w życie wsi, co można rozumieć na przykład jako mediowanie pomiędzy pozostającymi w sporze rolnikami z sołectwa.
Sołtys wybierany jest raz na cztery lata. Sołtysa jak i członków rady sołeckiej, którą powołuje się zwykle przy wyborze sołtysa i ma go wspierać w działaniach, wybiera się w tajnym głosowaniu. Udział w nim biorą stali mieszkańcy sołectwa, którzy mają prawo głosu.
Aby móc ubiegać się o stanowisko sołtysa, należy spełnić kilka warunków. Pierwszym jest wymóg bycia obywatelem Polski lub Unii Europejskiej. Po drugie sołtys musi mieć przynajmniej 18 lat, a najprędzej bierny udział w głosowaniu można wziąć w dniu "osiemnastki". Po trzecie kandydat musi być stałym mieszkańcem sołectwa.
- Rząd PiS postanowił przygotować ustawę o specjalnym dodatku do emerytury w wysokości 300 zł dla wszystkich sołtysów, którzy przez odpowiedni czas byli tymi sołtysami. Ta ustawa wkrótce ujrzy światło dzienne - ogłosił Mateusz Morawiecki.
Przemysław Terlecki
