Emerytura bez lat pracy? Osoby bez wymaganego stażu korzystają z tych opcji

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest kluczowym dokumentem regulującym kwestie emerytalne w Polsce. Zgodnie z tym aktem prawnym, prawo do emerytury przysługuje wszystkim osobom, które osiągnęły wymagany wiek oraz regularnie odprowadzały składki ubezpieczeniowe. Obecne przepisy określają, że kobiety mogą przechodzić na emeryturę w wieku 60 lat, podczas gdy dla mężczyzn granicą wiekową jest 65 lat.

Istotnym aspektem przyznawania pełnej emerytury jest również wymagany staż pracy. Kobiety, aby ubiegać się o emeryturę pełnej wysokości, muszą posiadać co najmniej 20 lat udokumentowanego stażu pracy. Natomiast mężczyźni muszą wykazać się minimum 25-letnim okresem zatrudnienia.

W polskim systemie emerytalnym zdarzają się sytuacje, w których osoby osiągają wiek emerytalny, ale nie mają odpowiedniego stażu pracy. W takich przypadkach przepisy przewidują, że emerytura może być nadal przyznana, jednak jej wysokość jest proporcjonalnie pomniejszona z uwagi na krótszy okres składkowy.

Przeczytaj też: Terminy wypłat emerytur w styczniu. ZUS zmienił harmonogram, oni poczekają do lutego

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, teoretycznie wystarczy, aby osoba w wieku emerytalnym przepracowała tylko jeden dzień. Już wtedy uzyskuje prawo do świadczenia. Jednak warto podkreślić, że kwota takiej emerytury będzie bardzo niska. Przykładem mogą być najniższe emerytury wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), które mogą osiągać wartość jedynie kilkudziesięciu groszy miesięcznie. Jest to wynikiem bardzo krótkiego okresu składkowego i niskiej podstawy, wykorzystywanej do obliczania należnej kwoty.

Kluczowe jest tu zrozumienie, że im krótszy okres naszej aktywności zawodowej i im niższe są nasze zarobki w tym czasie, tym mniejsze świadczenie emerytalne otrzymamy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jest to bezpośredni wynik zasady proporcjonalności, która leży u podstaw obliczania wysokości emerytur. System ten ma na celu odzwierciedlenie realnego wkładu pracy danego ubezpieczonego w ciągu całego życia zawodowego. W efekcie osoby, które pracowały krócej lub zarabiały mniej, muszą liczyć się z niższymi świadczeniami. Podkreśla to znaczenie długotrwałej i stabilnej kariery zawodowej dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa finansowego w późniejszym okresie życia.

Natomiast w przypadku osób, które nigdy nie pracowały i nie mają zarejestrowanych żadnych składek w ZUS, sytuacja jest bardziej skomplikowana. Standardowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie przysługuje osobom bez żadnego stażu pracy. Na szczęście w polskim systemie emerytalnym istnieje kilka sposobów na otrzymanie świadczeń emerytalnych dla osób, które nie posiadają żadnego stażu pracy.

Przeczytaj też: Najważniejsze dodatki do emerytur w nowym roku. Sprawdź, z czego warto skorzystać

Osoby, które nie mają żadnych lat pracy, mogą ubiegać się o tzw. emeryturę w drodze wyjątku. Otrzymanie takiego świadczenia jest uzależnione od złożenia wnioskowaniu do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wnioski są rozpatrywane pozytywnie w przypadku osób, które z powodu szczególnych okoliczności nie spełniają standardowych warunków wymaganych do uzyskania prawa do emerytury lub renty. Na przykład osób, które nie mogą, ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek, podjąć zatrudnienia objętego ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania. 

Aby ubiegać się o emeryturę lub rentę w drodze wyjątku, konieczne jest najpierw uzyskanie odmownej decyzji ZUS w standardowym postępowaniu dotyczącym prawa do emerytury lub renty. Wysokość świadczenia ustalana jest na poziomie minimalnej emerytury, która od 1 marca 2023 roku wynosi 1588,44 zł brutto. Kwota ta jest corocznie waloryzowana. Inną możliwością dla osób bez stażu pracy jest uzyskanie emerytury lub renty specjalnej, którą może przyznać Prezes Rady Ministrów. Taka emerytura jest przyznawana w szczególnie uzasadnionych przypadkach, np. w uznaniu zasług na rzecz życia społecznego, kulturalnego, obronności kraju lub przyczyniania się do umacniania niepodległego bytu państwa. Wysokość tej emerytury ustala premier.

Co więcej, od 1 marca 2019 roku dostępne jest rodzicielskie świadczenie uzupełniające "MAMA 4+". Jest to forma wsparcia dla osób, które zrezygnowały z zatrudnienia w celu wychowania dzieci lub z tego powodu w ogóle nie podjęły pracy. Aby otrzymać to świadczenie, należy spełnić określone warunki: być matką, która ukończyła 60 lat i wychowała co najmniej 4 dzieci, lub być ojcem, który ukończył 65 lat i wychował co najmniej 4 dzieci (w przypadku gdy matka dzieci zmarła, porzuciła je lub przez długi czas ich nie wychowywała). Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane jest w wysokości najniższej emerytury, pod warunkiem, że osoba nie pobiera już emerytury ani renty.

Przeczytaj też:

Emeryci nadal będą dostawać "trzynastki" i "czternastki". Przynajmniej przez dwa lata

Waloryzacja emerytur 2024: Znamy kluczowy wskaźnik. Emeryci dostaną mniej [TABELA]

294,39 zł świadczenia z ZUS bez względu na wiek. Dla emerytów pieniądze bez wniosku