14. emerytura we wrześniu. Poradnik emeryta, czyli co warto wiedzieć

20 sierpnia podczas dożynek w Paradyżu Jarosław Kaczyński ogłosił, że w tym roku 14. emerytura wyniesie 2200 zł netto. Z rozporządzenia rządu wynika natomiast, że będzie to 2650 zł brutto. Pierwotnie miało to być 1588,44 zł brutto - tyle, ile wynosi aktualna wysokość emerytury minimalnej. Czternasta emerytura będzie więc wyższa o 66,8 proc. w stosunku do sugerowanej wcześniej kwoty.

Wcześniejsze ustalenia były oparte na ustawie z 26 maja 2023 o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, która weszła w życie 8 sierpnia. Jej zapisy (a konkretnie 1. ustęp artykułu 3.) mówią jasno, że "osobom uprawnionym przysługuje dodatkowe świadczenie w wysokości kwoty najniższej emerytury". Furtka, która umożliwiła zapowiadaną podwyżkę, znalazła się trochę niżej - w ustępie 6. 

Podwyżka czternastej emerytury o 600 zł nie oznacza podniesienia progu dochodowego, za którym zaczyna obowiązywać zasada "złotówka za złotówkę". Jeżeli emerytura jest wyższa niż 2900 zł brutto, za każdą złotówkę powyżej tej kwoty odejmowana będzie złotówka z czternastej emerytury.

Przykładowo, jeśli odbieramy emeryturę w wysokości 3200 zł brutto (300 zł powyżej limitu), dostaniemy 2350 zł brutto w ramach "czternastki". Trzeba jeszcze pamiętać o składce zdrowotnej i podatku PIT.

Im wyższa emerytura, tym niższe dodatkowe świadczenie, a limit stanowi 50 zł - minimalna kwota, jaka może zostać wypłacona. Dla wysokości świadczenia istotne jest też jego opodatkowanie. 

Kwota brutto 14. emerytury w 2023 została finalnie wyznaczona na 2650 zł. Trzeba będzie jednak odprowadzić od niej składkę zdrowotną. W tym roku będzie ona podlegała także opodatkowaniu PIT, w wysokości 12 proc. Po uwzględnieniu wszystkich zmiennych (m.in. kwoty zmniejszającej podatek), w zależności od wysokości świadczenia podstawowego 14. emerytura wyniesie: 

Wynika z tego, że zapowiadane 2200 zł na rękę dostaną tylko ci, których podstawowa emerytura nie przekracza 1613 zł. Wysokość "czternastki" będzie taka sama dla osób ze świadczeniem na poziomie 2500-2900 zł. Czternastej emerytury nie dostaną osoby, które co miesiąc odbierają więcej niż 5500 zł brutto.

Minister Marlena Maląg poinformowała, że podwyżka zapowiedziana przez Jarosława Kaczyńskiego będzie kosztowała budżet państwa 9 miliardów złotych. W sumie tegoroczna "czternastka" pochłonie 20,7 mld zł.

Z powyższego akapitu wynika, że 14. emerytury nie dostaną wszyscy, których podstawowe świadczenie wynosi więcej niż 5500 zł brutto. Zgodnie z zasadą "złotówka za złotówkę" powyżej tej kwoty ZUS musiałby wypłacić mniej niż 50 zł brutto. 

Lista osób, które otrzymają czternastki, jest bardzo długa. Szczegółowo określa ją drugi artykuł ustawy. Dodatkowe świadczenie w postaci czternastej emerytury dostaną wszyscy uprawnieni do:

• emerytury (emerytury pomostowe, częściowe, okresowe kapitałowe i groszowe);
• renty z tytułu niezdolności do pracy;
• renty socjalnej i renty rodzinnej;
• świadczenia z programu MAMA 4+;
• zasiłku przedemerytalnego;
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

O wypłatę czternastki nie muszą martwić się przedstawiciele służb mundurowych z emeryturami MON czy MSWiA. Do świadczenia kwalifikują się też wszyscy rolnicy ubezpieczeni w KRUS. 

Na wypłatę czternastki nie mogą natomiast liczyć sędziowie i prokuratorzy w stanie spoczynku, którzy formalnie nie są emerytami. Oprócz tego ustawa przewiduje, że czternastki nie dostaną ci, których prawo do emerytury lub renty było zawieszone w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego wypłatę świadczenia.

Według informacji podanych przez minister Marlenę Maląg, w tym roku czternastą emeryturę otrzyma 8,8 mln Polaków, z czego ok. 2 mln świadczeń będą pomniejszone zgodnie z zasadą "złotówka za złotówkę".

Według informacji przekazanych przez premiera Mateusza Morawieckiego, czternaste emerytury będą wypłacane od pierwszej połowy września. Na przestrzeni całego miesiąca wyznaczono 7 dni, w których ZUS wykonuje przelewy - wszystko zależy od tego, do której daty dany emeryt został przypisany w swoim oddziale:

• 1. dzień miesiąca - piątek,
• 5. dzień miesiąca - wtorek,
• 6. dzień miesiąca - środa,
• 10. dzień miesiąca - niedziela,
• 15. dzień miesiąca - piątek,
• 20. dzień miesiąca - środa,
• 25. dzień miesiąca - poniedziałek.

Co do zasady, jeżeli dzień wypłaty przypada w weekend, pieniądze trafiają do odbiorców wcześniej. We wrześniu taka sytuacja będzie miała miejsce 10. dnia miesiąca - przypisani do tej daty emeryci powinni otrzymać pieniądze w piątek, 8 września.

Czternastka będzie wypłacona automatycznie. Nie trzeba składać żadnego wniosku, ani podejmować jakichkolwiek innych działań.

Zgodnie z zapisami ustawy podpisanej przez prezydenta 9 lipca, czternasta emerytura ma zostać w polskim systemie na stałe. Termin wypłaty ma być ogłaszany najpóźniej do 31 października każdego roku, w oddzielnym rozporządzeniu właściwego ministra.

14. emerytura nie będzie wliczać się do dochodu - to oznacza, że pieniądze wypłacane w ramach świadczenia nie będą liczyły się do dochodu określonego w ustawie o pomocy społecznej. Wypłata czternastki nie spowoduje więc odebrania ewentualnych zasiłków i dodatków, gdzie dochód jest jednym z kryteriów. 

Czytaj także:

Zarabiasz płacę minimalną? Na taką emeryturę możesz liczyć

Dla kogo wcześniejsza emerytura? ZUS wie już, ile osób skorzysta

Stan oszczędności i prognoza emerytury w jednym miejscu. Będzie nowe rozwiązanie

Zobacz też: