Ile kosztują nas wynagrodzenia w instytucjach finansowanych ze środków publicznych?

Zarządzaniem nimi zajmuje się rząd i podległe mu agendy, ale pochodzą one z naszych kieszeni, z pobieranych w naszym imieniu opłat i z zaciąganych w naszym imieniu zobowiązań. Środki te przeznaczane są na bardzo różne cele, w tym na funkcjonowanie urzędów i instytucji finansowanych ze środków budżetowych. Znaczącym składnikiem ponoszonych przez nie kosztów są oczywiście wynagrodzenia zatrudnionych pracowników. W niniejszym artykule przybliżamy jakiego rzędu są to kwoty. Czytelnikom pozostawiamy ocenę ich zasadności.

 Dane odnośnie przeciętnego zatrudnienia dotyczą, w zależności od urzędu, liczby osób lub pełnych etatów. Analogicznie przeciętne wynagrodzenie to wynagrodzenie w przeliczeniu na jeden etat lub pracownika. Łączne wynagrodzenie osobowe to wydatki na wynagrodzenia, uwzględniające również dodatkowe wynagrodzenia roczne (o ile je przyznano). Dane za rok 2011.

 1. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

GIODO zajmuje się ochroną naszych danych osobowych, kontrolą zgodności ich przetwarzania z odpowiednimi przepisami, a także współpracą nad udoskonalaniem zasad prowadzonego nadzoru.

Przeciętne zatrudnienie: 119

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 9 287 200 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6504 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -1,4%

 2. Główny Urząd Miar

Do przykładowych zadań GUM należą: budowa, utrzymywanie i modernizacja państwowych wzorców jednostek miar, zatwierdzanie typów przyrządów pomiarowych, reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w metrologicznych organizacjach międzynarodowych, inicjowanie prac legislacyjnych i normalizacyjnych w sprawach miar.

Przeciętne zatrudnienie: 1 633

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 83 779 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 4275 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +1,6%

 3. Główny Urząd Statystyczny

GUS jest urzędem gromadzącym i przetwarzającym dane statystyczne odnośnie wielu różnych dziedzin funkcjonowania państwa. Zajmuje się między innymi demografią, cenami, produkcją, rynkiem pracy itd.

Przeciętne zatrudnienie: 6 259

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 271 912 900 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 3620 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +0,9%

 4. Instytut Pamięci Narodowej

IPN zajmuje się badaniem najbardziej dramatycznych dla naszego kraju wydarzeń, mających miejsce podczas II Wojny Światowej i po jej zakończeniu. Oprócz działalności śledczej organizuje również przedsięwzięcia edukacyjne oraz naukowe.

Przeciętne zatrudnienie: 2 119

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 135 416 200 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5 325 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +2,1%

 5. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

KPRM koordynuje współpracę pomiędzy rządem i innymi organami państwa, prowadzi obsługę informacyjną Rady Ministrów, wydaje Dziennik Ustaw i Dziennik Urzędowy RP, a także kontroluje realizację zadań zleconych przez Radę Ministrów oraz Premiera.

Przeciętne zatrudnienie: 559

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 51 025 800 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 7607 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +5,5%

 6. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej

Kancelaria Prezydenta wykonuje zadania związane z kompetencjami Prezydenta oraz "zapewnia obsługę merytoryczną, organizacyjną, prawną i techniczną Prezydenta, Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sekretarzy i podsekretarzy stanu".

Przeciętne zatrudnienie: 410

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 46 169 973 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 9 384 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +6,9%

 7. Kancelaria Sejmu

Kancelaria Sejmu jest instytucją bezstronną, powołaną do obsługi Sejmu w zakresie prawnym, organizacyjnym, doradczym, finansowym i technicznym. Stwarza warunki do efektywnego wypełniania obowiązków poselskich.

Przeciętne zatrudnienie: 1 199

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 124 381 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 8645 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +6,1%

 8. Kancelaria Senatu

Kancelaria Senatu pełni analogiczne obowiązki jak Kancelaria Sejmu, jednym słowem organizuje i wspomaga pracę senatorów.

Przeciętne zatrudnienie: 286

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 28 141 700 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 8200 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +7,6%

 9. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS)

O urzędzie tym słyszmy przy okazji debat nad systemem emerytalnym. Do jego zadań należy między innymi obsługa ubezpieczeń społecznych rolników, działalność prewencyjna zapobiegająca wypadkom przy pracy oraz prowadzenie nieodpłatnej, dobrowolnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń w KRUS.

Przeciętne zatrudnienie: 6 065

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 266 506 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 3 662 PLN

Zmiana przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do 2010: +1,7%

 10. Komisja Nadzoru Finansowego

KNF jest przede wszystkim urzędem nadzorującym instytucje finansowe. Oprócz tego podejmuje ona działania służące prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego i mające na celu jego rozwój oraz stabilność.

Przeciętne zatrudnienie: 856

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 96 975 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 9441 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +2,0%

 11. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

KRRiT zajmuje się ukierunkowywaniem polityki w dziedzinie radiofonii i telewizji, określa warunki działania nadawców i kontroluje ich przestrzeganie, współpracuje z organizacjami chroniącymi prawa autorskie, a także prowadzi badania treści i odbioru programów.

Przeciętne zatrudnienie: 131

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 9 780 900 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6222 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -6,3%

 12. Krajowa Rada Sądownictwa

KRS opiniuje akty prawne dotyczące sądownictwa, dba o etykę zawodową sędziów, ma również głos w sprawie obsady stanowisk sędziów oraz prezesów i wiceprezesów sądów.

Przeciętne zatrudnienie: 58

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 4 691 400 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6 741 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -3,5%

 13. Krajowe Biuro Wyborcze

Ustrój demokratyczny daje nam możliwość uczestniczenia od czasu do czasu w wyborach. Są one organizowane właśnie przez KBW. Zgodnie ze statutem KBW jest "urzędem zapewniającym obsługę organów wyborczych oraz wykonującym zadania związane z organizacją wyborów i referendów w zakresie określonym w Kodeksie wyborczym i innych ustawach. "

Przeciętne zatrudnienie: 380

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 24 110 200 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5287 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: 0,0%

 14. Naczelny Sąd Administracyjny

Do NSA można się udać ze skargą na decyzje wydawane przez organy administracji publicznej. NSA podejmuje również uchwały wyjaśniające przepisy i dba o spójność zasad prawnych.

Przeciętne zatrudnienie: 2 254

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 241 066 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 8 913PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +2,5%

 15. Państwowa Agencja Atomistyki

Misją PAA jest "(...) zapewnienie, by działalność mogąca powodować narażenie na promieniowanie jonizujące była prowadzona w sposób bezpieczny dla pracowników i społeczeństwa." Cel ten jest realizowany między innymi poprzez sprawowanie dozoru działalności mogących powodować narażenie na promieniowanie jonizujące, systematyczną ocenę sytuacji radiacyjnej w kraju oraz współpracę w celu wypełniania zobowiązań Polski w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Przeciętne zatrudnienie: 90

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 5 583 900 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5 170 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -2,9%

 16. Państwowa Inspekcja Pracy

Państwowa Inspekcja Pracy jest urzędem powołanym do troski o zdrowie i bezpieczeństwo zatrudnionych. Realizuje swoje zadania poprzez działania prewencyjne oraz liczne kontrole.

Przeciętne zatrudnienie: 2640

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 184 432 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5822 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -0,8%

 17. Polski Komitet Normalizacyjny

PKN zajmuje się organizacją działalności normalizacyjnej zgodnie z rozwiązaniami europejskimi i międzynarodowymi. Dzięki temu wspiera krajową politykę techniczną, ułatwia wymianę handlową, sprzyja konkurencyjności polskich producentów. PKN także opracowuje i dystrybuuje tak zwane Polskie Normy.

Przeciętne zatrudnienie: 271

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 15 239 600 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 4686 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +4,1%

 18. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa

Prokuratoria Generalna zajmuje się reprezentacją Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym i sądami powszechnymi, wydawaniem opinii prawnych na wniosek państwowych jednostek organizacyjnych oraz opiniowaniem aktów dotyczących praw lub interesów Skarbu Państwa.

Przeciętne zatrudnienie: 149

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 13 542 600 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 7574 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +0,7%

19. Rządowe Centrum Legislacji

Jeśli wydaje się Państwu, iż spójność polskiego prawa nie jest jego mocną stroną wtedy należy się kontaktować właśnie z RCL. Troska o ten aspekt i sprawny przebieg procesu legislacyjnego jest misją Rządowego Centrum Legislacji.

Przeciętne zatrudnienie: 160

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 16 556 600 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 8 623 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +0,6%

 20. Rzecznik Praw Dziecka

RPD troszczy się o prawa najmłodszych, wynikające z Konstytucji, uzgodnionych konwencji i stosowanych przepisów prawa. Pomaga zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom, opiekunom, krewnym, a także osobom pracującym z dziećmi oraz organizacjom pozarządowym.

Przeciętne zatrudnienie: 58

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 3 615 800 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5195 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +6,2%

 21. Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka oraz obywatela, określonych w Konstytucji oraz innych aktach prawnych. Do Rzecznika może zgłosić się każdy Polak, jak również cudzoziemiec znajdujący się pod władzą RP, który stwierdził, że obowiązujące prawa, wolności lub zasady równego traktowania zostały naruszone.

Przeciętne zatrudnienie: 273

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 20 851 200 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6365 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -2,1%

 22. Rzecznik Praw Pacjenta

Biorąc pod uwagę ogólny stan polskiej służby zdrowia w naszym interesie byłoby, aby instytucja ta należała do najprężniej działających wśród zaprezentowanych w niniejszym artykule. RPP m. in. prowadzi postępowania w sprawie praktyk naruszających prawa pacjentów, opracowuje projekty aktów, mających te prawa chronić i analizuje skargi pacjentów w celu poprawy jakości systemu ochrony zdrowia.

Przeciętne zatrudnienie: 67

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 4 069 630 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5062 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -19%

 23. Sąd Najwyższy

SN to naczelny organ polskiej władzy sądowniczej. Przede wszystkim sprawuje on nadzór judykacyjny nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. Do jego głównych kompetencji należy również rozpatrywanie protestów wyborczych, orzekanie ważności wyborów i referendów, a także opiniowanie aktów prawnych.

Przeciętne zatrudnienie: 349

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 42 225 400 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 10 082 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +2,6%

 24. Trybunał Konstytucyjny

O tej instytucji słyszymy dość często przy okazji najbardziej istotnych społecznie i politycznie kwestii. Trybunał sprawdza hierarchiczną zgodność tworzonego prawa, a w szczególności jego spójność z ustawą zasadniczą. Sędziowie TK nie mogą być wybierani na następną kadencję, ale również nie można ich usunąć ze stanowiska podczas jej trwania.

Przeciętne zatrudnienie: 133

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 15 154 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 9495 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -5,7%

 25. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych

Urząd dba przede wszystkim o zapewnienie kombatantom i osobom represjonowanym należnego szacunku, honoru, pomocy i opieki. Instytucja ta zajmuje się również przyznawaniem ustawowych uprawnień oraz upowszechnianiem tradycji walk o suwerenność Polski.

Przeciętne zatrudnienie: 150

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 9 158 900 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5088 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +5,2%

 26. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

UOKIK prowadzi postępowania antymonopolowe, opiniuje projekty pomocy publicznej dla przedsiębiorców oraz monitoruje udzielone wsparcie. Stara się on także wyeliminować niedozwolone postanowienia umowne. Urząd chroni również zbiorowe prawa konsumentów i może nakazać zaniechanie kontrowersyjnych działań lub nałożyć na przedsiębiorców kary pieniężne.

Przeciętne zatrudnienie: 428

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 28 763 600 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5600 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -2,8%

 27. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Urząd Patentowy udziela ochrony prawnej na przedmioty własności przemysłowej, gromadzi i udostępnia dokumentację oraz literaturę patentową, a także współtworzy i popularyzuje reguły ochrony przemysłowej.

Przeciętne zatrudnienie: 504

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 33 756 800 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 5582 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +2,5%

 28. Urząd Regulacji Energetyki

Urząd ma za zadanie regulować gospodarkę paliwami i energią oraz promować konkurencję w tym obszarze. Wśród jego wielu kompetencji są między innymi: udzielanie i cofanie koncesji, regulacja cen energii, uzgadnianie planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych oraz kontrola standardów jakościowych.

Przeciętne zatrudnienie: 282

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 22 584 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6674 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: 1,5%

 29. Urząd Zamówień Publicznych

UZP dba o przejrzystość procesu udzielania zamówień publicznych, zapewniającą dostęp do nich wszystkim zainteresowanym i eliminującą zjawisko dyskryminacji. Urząd m.in.: przygotowuje i opiniuje akty prawne dotyczące zamówień publicznych, pełni funkcje kontrolne, wydaje Biuletyn Zamówień Publicznych, prowadzi współpracę na arenie międzynarodowej w przedmiocie swojej działalności.

Przeciętne zatrudnienie: 163

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 13 907 300 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 7110 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: +5,0%

 30. Wyższy Urząd Górniczy

WUG sprawuje nadzór i kontrolę nad funkcjonowaniem zakładów górniczych. Do najważniejszych kompetencji należą: troska o bezpieczeństwo górników, gospodarowanie złożami w procesie ich wydobywania, ochrona środowiska oraz budowa i likwidacja zakładów.

Przeciętne zatrudnienie: 494

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 36 969 000 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 6236 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: -1,7%

 31. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

ZUS to zdecydowanie największa z uwzględnionych w zestawieniu organizacji. Kadry tego urzędu są niewiele mniejsze niż łączna liczebność polskich Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej. W teorii podstawowa funkcja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest skomplikowana. Gromadzi on składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz dystrybuuje należne świadczenia. Z jego usług korzysta około 24 miliony osób. ZUS nie ustala wysokości składek i świadczeń - zadanie to pozostaje w gestii parlamentu.

Przeciętne zatrudnienie: 46 231

Łącznie wynagrodzenia osobowe: 2 039 810 300 PLN

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne: 3677 PLN

Zmiana w stosunku do 2010: 1,6%

 Dobrym podsumowaniem przedstawionych powyżej informacji będzie kilka zestawień. Na początek sprawdźmy, który z urzędów kosztuje nas najwięcej.

Bezkonkurencyjny pod tym względem okazuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W 2011 roku na wynagrodzenia przeznaczono w nim kwotę ponad dwóch miliardów PLN. Było to o 7,5 razy więcej niż w Głównym Urzędzie Statystycznym, zajmującym miejsce drugie. Oczywiście w czołówce są instytucje największe, zatrudniające zdecydowanie więcej osób niż pozostałe. Warto jednak zwrócić uwagę na Komisję Nadzoru Finansowego, która zatrudnia o połowę mniej pracowników niż Główny Urząd Miar, ale wydaje na wynagrodzenia kwotę o 16% większą.

 Jeśli chodzi o przeciętną wysokość zarobków to miejsce pierwsze należy się Sądowi Najwyższemu. Średnio ponad 9 000 PLN zarabiali pracownicy Trybunału Konstytucyjnego, Komisji Nadzoru Finansowego oraz Kancelarii Prezydenta. Na końcu stawki znajdują się liderzy poprzedniego zestawienia - ZUS, KRUS oraz GUS.

Bardziej wnikliwa analiza struktury wynagrodzeń w poszczególnych instytucjach częściowo wyjaśnia powstałe dysproporcje. Przykładowo, 1/3 stanu zatrudnienia w Sądzie Najwyższym stanowią osoby zaliczane do grupy "sędziowie i prokuratorzy". Ich przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosiło 18 830 PLN. Kwota ta znacząco zawyża średnią, gdyż pozostali pracownicy zarabiali przeciętnie 6 083 PLN, co plasuje ich mniej więcej w połowie zestawienia zaprezentowano na wykresie 2. Inny przykład - zatrudnieni w centrali ZUS otrzymywali miesięcznie 5 975 PLN, a osoby związane z orzecznictwem lekarskim jeszcze więcej, bo przeciętnie 7 813 PLN. Takich pracowników miał jednak ZUS niespełna 2 300, podczas gdy w regionach zatrudniał prawie 44 000 osób, których średnie wynagrodzenie wynosiło 3 519 PLN.

Na zakończenie zaprezentowano porównanie dynamiki przeciętnych wynagrodzeń w poszczególnych instytucjach (wykres 2.). Do jej obliczenia wzięto pod uwagę wartości w latach 2010 i 2011.

Największy spadek wartości przeciętnego wynagrodzenia odnotowano w biurze Rzecznika Praw Pacjenta. W większości instytucji wskaźnik ten jednak wzrósł. Jego dynamika była najwyższa we wszystkich czterech kancelariach oraz w biurze Rzecznika Praw Dziecka.

 Sprawdź, ile powinieneś zarabiać! Weź udział w Ogólnopolskim Badaniu Wynagrodzeń i porównaj swoje zarobki z innymi. Wypełnij ankietę!

 Grzegorz Spólnik, Sedlak & Sedlak