Jak bronią się Polacy zatrudnieni na Wyspach?

Zostałeś oszukany będąc zatrudnionym na Wyspach, nie zapłacono ci pensji lub niesłusznie zwolniono? Nie poddawaj się! Zgodnie z przepisami masz prawo do złożenia skargi na pracodawcę. Musisz to jednak zrobić w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym doszło do naruszenia zapisów kodeksu pracy.        

 Procedura wniesienia pozwu wiąże się z dokonaniem kilku czynności prawnych m.in. z wypełnieniem specjalnego formularza. Należy w nim podać wszystkie szczegóły dotyczące naruszenia prawa pracy przez pracodawcę. Możesz go wysłać za pośrednictwem internetu lub złożyć w najbliższym biurze sądu pracy. Kopia dokumentu wysyłana jest do ACAS (o tym za chwilę), a także do pracodawcy, który ma 28 dni na udzielenie odpowiedzi. Jeśli nie ustosunkuje się do otrzymanego pisma w wyznaczonym czasie, sąd poprzez zaoczny wyrok przychyli się roszczeń pracownika.  

Formalności związane ze złożeniem pozwu przeciwko pracodawcy nie stanowią bariery uniemożliwiającej dochodzenie swoich praw. Nawet jeśli nie znasz za dobrze języka, dzięki pomocy pracowników Citizens Advice Bureaux (CAB), będziesz w stanie sobie z tym poradzić. Wystarczy, że udasz się do jednej z ponad trzech tysięcy placówek tej organizacji. To coś w rodzaju Biura Porad Obywatelskich. Pracownicy CAB udzielają profesjonalnych porad prawnych, objaśniają przepisy oraz pomagają w wypełnianiu różnego rodzaju formularzy. Biura CAB znajdziesz na terenie całej Wielkiej Brytanii. W niektórych z nich można spotkać polskojęzycznych wolontariuszy. Wykaz wszystkich biur znajdziesz na witrynie www.nacab.org.uk (kliknij na zakładkę "Find your lokal CAB") lub www.citizenadvice.org.uk. Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz udać się tam osobiście, uzyskasz poradę on-line. Wystarczy, że zalogujesz się na stronie www.advice.guide.org.uk.            

W biurach CAB-u dowiesz się też o przysługujących ci uprawnieniach, a w razie potrzeby zostaniesz skierowany do odpowiednich instytucji. Każdego roku ponad 20 tys. wolontariuszy uczestnicy w rozwiązywaniu pięciu milionów najróżniejszych problemów. Część z nich dotyczy stosunków pracy. Kłopotów z dyskryminacją w miejscu zatrudnienia, nie wypłacania pensji i wynagrodzenia za nadgodziny, zmuszania do akceptacji ponadnormatywnego czasu pracy oraz niesłusznych zwolnień.           

Pracownicy CAB-u zapoznają się wnikliwie z twoją sytuacją i doradzą, jakie kroki przedsięwziąć. Przygotują również pozew do Employment Tribunal. Krok ten w sporze z pracodawcą oznacza wejście na drogę sądową. Po otrzymaniu pozwu sąd pracy kieruje wpierw sprawę do ACAS-u.  

To organizacja mająca na celu poprawienie stosunków w relacjach pracodawców z pracownikami. Służy jako pośrednik, mający drogą mediacji doprowadzić do ugody między obiema skłóconymi stronami. Instytucja ta działa niezwykle skutecznie. Pracodawcy obawiając się rozprawy i kosztów z tym związanych, wybierają najczęściej drogę polubownego rozwiązania sporu. Skraca to tym samym jego długość, pozwalając pracownikowi na szybsze dochodzenie swoich praw. Nie angażuje się przy tym instytucji sądowych, dzięki czemu wszystko działa sprawniej i zaoszczędzone są publiczne środki. Sytuacja, w której pracodawca idzie dalej w zaparte nie uznając racji zatrudnionego powoduje, że sprawa wraca z powrotem do sądu pracy. Oznacza to wyznaczenie terminu procesu.            

Polak stojący przed sądem w roli powoda, może liczyć nie tylko na pomoc prawną, ale także na darmowego tłumacza, który pozwoli mu aktywnie uczestniczyć w rozprawie. Od czasu zapadnięcia wyroku, firma ma 42 dni na zapłacenie pieniędzy. W przeciwnym razie sprawa kierowana jest do sądu z powództwa cywilnego. W wyniku tego spór kończy się interwencją komornika w przedsiębiorstwie. 

O tym, że nasi rodacy skutecznie bronią swoich praw przed brytyjskimi sądami pracy świadczy przykład dwójki Polaków z Evesham (hrabstwo Worcestershire), którym pracodawca nie wypłacił należnego wynagrodzenia. Obaj pracowali przy zbiórce ubrań, prowadzonej przez jedną z organizacji charytatywnych. Po niespełna dwóch tygodniach,  podobnie jak trzy inne osoby, dowiedzieli się, że nie są już dłużej potrzebni. Pracodawca nie wypłacił im jednak należnego wynagrodzenia za przepracowane 10 dni. W tym czasie Polacy nie tylko zbierali ubrania, ale też roznosili ulotki informujące o akcji. Każdy miał dostarczyć do domów w wyznaczonym rejonie 2,5 tys. takich folderów. Sąd pracy w Birmingham zdecydował, że Polacy muszą w sumie dostać od swojego byłego szefa 3 tys. Ł.            

W sporach z pracodawcami nasi rodacy mogą też liczyć na brytyjskie związki zawodowe. Jedna z takich organizacji - Britains General Union (GMB) - wywalczyła spore odszkodowanie dla 21 Polaków, którzy zostali zwolnieni z pracy bez wypowiedzenia i zachowania procedur prawnych.  Nasi rodacy zatrudnieni jako spawacze i operatorzy w firmie Bringate Welding Services w Selby niedaleko Leeds, zapisali się do związków, gdyż mieli wątpliwości co do przestrzegania zasad BHP przez pracodawcę.           

Niespodziewanie jednego dnia zostali wezwani na spotkanie, gdzie oświadczono im, iż właśnie stracili pracę i w ciągu kilku minut mają opuścić zakład. Pracownicy niezwłocznie powiadomili związki. Wówczas firma otrzymała ostrzeżenie, ale po kilku tygodniach w identyczny sposób zwolniła kolejną grupę pracowników. W ciągu następnych tygodni firma Bringate Welding Services uległa likwidacji.  Pomimo tego faktu, firma nie uniknęła odpowiedzialności. Związki zawodowe wywalczyły dla polskich pracowników 55 tys. Ł odszkodowania.

Maciej Sibilak

CAB jest instytucją społeczną i charytatywną, mającą swoje placówki na terenie całej Wielkiej Brytanii. Działa przy szpitalach, szkołach, uczelniach, więzieniach, sądach i w innych miejscach publicznych. Porad i pomocy ludziom potrzebującym udziela bezpośrednio w swoich lokalach, telefonicznie lub przez internet. Pomaga młodzieży, uczniom, pracownikom, bezrobotnym, imigrantom, osobom dyskryminowanym, prześladowanym itd. Adresy i telefony biur CAB znajdziesz na stronie internetowej organizacji www.citizensadvice.org.uk klikając na link "Find your lokal CAB".