Wypadek przy pracy wymaga niezwłocznego działania

Nie jest to proste, szczególnie dla małego pracodawcy, który często sam boryka się ze sprawami pracowniczymi w zakładzie pracy. Wdrożenie odpowiednich działań, zwłaszcza w pierwszym okresie po wystąpieniu zdarzenia, jest jednak niezbędne. Zaniechanie koniecznych czynności może bowiem skutkować niewyjaśnieniem okoliczności wypadku.

Nie każde zdarzenie jest wypadkiem przy pracy

Nagłość zdarzenia i jego związek z pracą są głównymi przesłankami pozwalającymi uznać je za wypadek przy pracy. Ponadto konieczne jest, aby w wyniku wypadku wystąpiły takie następstwa jak uraz lub śmierć pracownika oraz, aby wypadek wystąpił:

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się również wypadek, któremu pracownik uległ:

- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wymienione powyżej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie ma w związku z wykonywaniem zleconych mu zadań,

- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Trzeba pamiętać, że wypadkowi przy pracy mogą ulec nie tylko pracownicy, ale także osoby odbywające szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe na podstawie skierowania z Powiatowego Urzędu Pracy. Powyższe dotyczy również zleceniobiorcy, osoby świadczącej pracę na podstawie agencyjnej i poborowego odbywającego u danego pracodawcy służbę zastępczą.

Pierwsze czynności są najważniejsze

Pracodawca (oraz inna osoba znajdująca się w pobliżu miejsca wypadku) przede wszystkim powinien udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy. Bezpośrednio po tym należy wykonać czynności zmierzające do usunięcia ewentualnego zagrożenia dla innych pracowników, którzy mogą pojawić się na miejscu zdarzenia. Kolejna czynność to uporządkowanie i zabezpieczenie miejsca zdarzenia. W tym celu konieczne jest m.in. wyłączenie niebezpiecznych urządzeń i oddzielenie (oznakowanie) miejsca wypadku, tak aby osoby niepowołane nie miały do niego dostępu. Dalsze postępowanie powypadkowe wymaga (w razie konieczności) wykonania zdjęć lub szkicu sytuacyjnego, co należy już jednak do kompetencji komisji powypadkowej, która niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku powinna wdrożyć postępowanie powypadkowe.

UWAGA!

Wystąpienie wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wymaga niezwłocznego zgłoszenia wypadku do właściwego państwowego inspektora pracy i prokuratora.

Trzeba podkreślić, iż przez wypadek śmiertelny rozumiemy nie tylko wypadek, którego bezpośrednim następstwem była śmierć pracownika, ale również taki wypadek, w wyniku którego śmierć nastąpiła w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Natomiast ciężki wypadek to taki, który spowodował ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia. Do ciężkiego wypadku zaliczamy także wypadek, który spowodował naruszenie podstawowych funkcji organizmu, chorobę nieuleczalną lub zagrażającą życiu, trwałą chorobę psychiczną, całkowitą lub częściową niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Wypadek zbiorowy to taki, któremu uległy co najmniej dwie osoby.

Zgodę na uruchomienie maszyn i urządzeń oraz przywrócenie miejscu zdarzenia jego dawnej funkcji wydaje odpowiednio:

- pracodawca po uzgodnieniu z państwowym inspektorem pracy i prokuratorem - w razie zaistnienia wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego,

- pracodawca w porozumieniu ze społecznym inspektorem pracy - w razie zaistnienia innego wypadku.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu.

UWAGA!

Zaniechanie zgłoszenia wypadku przy pracy stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika i przestępstwo karne.

Popełnienie wykroczenia zagrożone jest sankcją grzywny nawet do 30.000 zł, natomiast za przestępstwo karne przewidziana jest kara grzywny do 180 stawek dziennych lub ograniczenie wolności. Zauważmy, że za zaniechanie zgłoszenia wypadku uważa się również jego nieterminowe (a więc z nieuzasadnioną zwłoką) zgłoszenie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.), ustawa z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673 ze zm.),

rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. nr 115, poz. 744 ze zm.).

autor: Agata Barczewska

Gazeta Podatkowa Nr 491 z dnia 2008-09-22