Urlop na okoliczność ważnego zdarzenia

Jest wiele sytuacji, które uzasadniają udzielenie pracownikowi krótkotrwałego zwolnienia od pracy. Wśród nich prawo pracy uwzględnia niektóre zdarzenia, które przez swoją rangę czy powagę stanowią szczególnie ważne momenty w życiu pracownika. Jeżeli takie zdarzenie wystąpi, pracownik może skorzystać z przysługującego w związku z tym tzw. urlopu okolicznościowego.

Krótkie zwolnienia na rodzinne uroczystości

W praktyce stosowania przepisów prawa pracy utarła się potoczna nazwa zwolnienia od pracy w związku z wystąpieniem ważnych dla pracownika okoliczności życiowych. Zwolnienie takie określa się zazwyczaj mianem urlopu okolicznościowego, jednak trzeba podkreślić, że poza pierwszym członem nazwy nie ma ono nic wspólnego z urlopem wypoczynkowym. Zwolnienia okolicznościowe są udzielane wyłącznie na podstawie przepisów dotyczących tych zwolnień, a nie w oparciu o regulacje odnoszące się do urlopów wypoczynkowych. Podstawą prawną urlopów okolicznościowych jest więc rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, a nie Kodeks pracy. Zgodnie z § 15 wskazanego aktu wykonawczego, pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy na czas obejmujący:

Reklama

  • 2 dni - w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
  • 1 dzień - w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Wskazane wymiary zwolnienia mają charakter minimalny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca ustalił go w wyższym wymiarze. Może to uczynić poprzez odpowiednie postanowienia w przepisach zakładowych lub na mocy wewnętrznego zarządzenia, jeżeli nie ma obowiązku tworzenia regulaminu pracy. Zakładowe regulacje mogą być przy tym wprowadzone, jeżeli pracodawcy nie obowiązują w zakresie zwolnień sztywne przepisy odrębne. Poza zdarzeniami, które uwzględnione są w rozporządzeniu w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy…, pracodawca może też uregulować kwestię zwolnień od pracy w razie wystąpienia jeszcze innych ważnych dla pracownika okoliczności życiowych. Może to być np. zwolnienie na przeprowadzkę w związku z podjęciem pracy w zakładzie. W takim wypadku warunki zwolnienia będą zależały wyłącznie od przepisów zakładowych czy zarządzenia pracodawcy.

Urlop okolicznościowy w terminie przybliżonym

Zasady udzielania zwolnień okolicznościowych w związku ze zdarzeniami określonymi w rozporządzeniu nie określają terminu, w jakim mają być one wykorzystane. Wskazują tylko, że zwolnienia te następują w związku z daną okolicznością. Trzeba jednak zauważyć, że omawiane zwolnienie ma charakter celowy, a nie rekreacyjny. Udzielane jest ono w związku z wystąpieniem określonej sytuacji, która przez swoją ważność absorbuje całą aktywność i uwagę pracownika. Duża część z podejmowanych przez niego w tym czasie działań dotyczy załatwiania różnego rodzaju formalności. Czynności urzędowe związane ze zdarzeniem mogą być wykonywane zarówno przed dniem jego wystąpienia, jak i po tym dniu. Przykładowo, zwolnienie w związku ze ślubem pracownika może być udzielone na dzień go poprzedzający, ponieważ formalności z nim związane są w większości załatwiane przed dniem ślubu. Z kolei wolnego z tytułu urodzenia się dziecka można udzielić również po tym fakcie, chociażby z uwagi na konieczność zgłoszenia dziecka w odpowiednich instytucjach. Ważne jest, aby termin udzielonego zwolnienia pozostawał w czasowym i przyczynowym związku z samym zdarzeniem.

Szukasz pracy? Przejrzyj oferty w serwisie Praca INTERIA.PL

Zwolnienia okolicznościowe przysługują tylko osobom zatrudnionym w ramach stosunku pracy. Nie mają do nich prawa stażyści i pracownicy cywilnoprawni. Pracownikom tymczasowym zwolnień udziela agencja.

Zwolnienie na urlopie nie przysługuje

Jak wspomniano wcześniej, urlop okolicznościowy jest zwolnieniem celowym, tj. przysługuje, jeżeli wystąpi ważne zdarzenie w życiu pracownika, przewidziane w przepisach rozporządzenia. Nie oznacza to jednak automatyzmu prawnego w przyznawaniu zwolnienia. Jest ono potrzebne pracownikowi m.in. dla załatwienia wielu spraw związanych z daną okolicznością życiową, do czego jest mu niezbędny czas wolny. W konsekwencji, jeżeli pracownik już dysponuje tym czasem, bo np. przebywa na urlopie wypoczynkowym lub z innego powodu jest w sposób usprawiedliwiony nieobecny w pracy, udzielenie mu dodatkowego zwolnienia jest bezcelowe. Pracodawca może w takich przypadkach odmówić pracownikowi jego przyznania.

Pracownik nie może też wnosić o przerwanie lub przedłużenie urlopu wypoczynkowego o czas zwolnienia od pracy, które by mu przysługiwało w związku ze zdarzeniem mającym miejsce na urlopie. Za niewykorzystane uprawnienie do zwolnienia nie przysługuje też żaden ekwiwalent.

Natomiast jeżeli zwolnienie zostało udzielone, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczanego zgodnie z zasadami dotyczącymi wynagrodzenia urlopowego. W takim wypadku, zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy…, składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie.

Pobierz: program do rozliczeń PIT

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. nr 60, poz. 281 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. nr 62, poz. 289 ze zm.)

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 21 (749) z dnia 2011-03-14

GOFIN podpowiada

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »