Wzrost płacy minimalnej w 2015 r. w Unii Europejskiej i na świecie
Wraz z nowym rokiem niektóre państwa zwiększyły stawki minimalnych wynagrodzeń. Zazwyczaj płaca minimalna jest ustalana przez centralny organ państwowy dla całej gospodarki narodowej. Od tej reguły są jednak wyjątki. Są państwa, które ustalają różne płace minimalne dla poszczególnych regionów.
Do 2015 roku większość państw (21/28) Unii Europejskiej miało ustalaną odgórnie minimalną stawkę wynagrodzenia. Od tego roku do grona państw europejskich, które wprowadziły płacę minimalną dołączyły Niemcy. Płaca minimalna w Niemczech od 1 stycznia wynosi 8,50 euro za godzinę. Oznacza to, że miesięczne minimalne zarobki osoby pracującej 168 godzin wynoszą 1488 euro. W Polsce płaca minimalna jest trzy razy niższa.
Wśród krajów UE, które zdecydowały się w tym roku na podniesienie płacy minimalnej, najwyższą stawkę minimalną ustanowiono w Holandii. Wynosi ona 1502 euro, w 2014 roku wynosiła natomiast 1486 euro.
Trzeba zaznaczyć, że rozważamy tu tylko te państwa UE, które wprowadzały w tym roku podwyżkę ustawowego minimum. Wśród wszystkich krajów Unii najwyższą płace minimalną ma Luksemburg - wynosi ona 1923 euro na miesiąc. Na drugim miejscu ex-aequo znalazła się po podwyżce Holandia oraz Belgia z niezmieniającą się stawką - 1502 euro.
Najniższe minimalne wynagrodzenie w grupie państw, które wprowadziły podwyżki, funkcjonuje w Bułgarii. W walucie narodowej wynosi ono 360 BGN, w przeliczeniu po średnim kursie z ubiegłego roku - 184 euro. Jest to ponad osiem razy mniej niż w Holandii. Mimo podwyżki Bułgaria zajmuje nadal ostatnią pozycję wśród wszystkich państw UE.
Niskie minimalne stawki wynagrodzeń, nie przekraczające 500 euro funkcjonują w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Można zauważyć ogromną różnicę między wynagrodzeniami wschodu i zachodu. Analitycy prognozują, że przy niezmienionej dynamice wzrostu średnie wynagrodzenie w Polsce dorówna do średniej unijnej dopiero za 30 lat.
Większość państw UE, które zdecydowały się na zmianę wysokości minimalnego wynagrodzenia, dokonało zmiany zaledwie kilkuprocentowej. Łotwa, która podniosła płace minimalną o 40 euro (13 proc.) wyprzedziła w ogólnym rankingu Węgry, które zwiększyły płace minimalną o 5 euro (około 2 proc.).
Dynamika wzrostu nominalnego minimalnego wynagrodzenia jest wyższa w krajach Europy Wschodniej. Największa zmiana (14 proc.) nastąpiła w Rumunii. Wysoki procentowy wzrost odnotowano również na Łotwie i Estonii. Najmniejsze podwyżki były w państwach, gdzie minimalne wynagrodzenia są najwyższe. W Hiszpanii wzrost wyniósł zaledwie 0,5 proc. a we Francji i Holandii - 1 proc. Dynamika nominalna nie uwzględnia poziomu inflacji. Realny wzrost tych płac w państwach, gdzie wystąpiła inflacja, byłby niższy.
Nieco inaczej wyglądają wynagrodzenia Europejczyków po ich przeliczeniu według parytetu siły nabywczej euro. Porównanie zarobków między państwami z uwzględnieniem różnic cenowych w poszczególnych krajach pokazało, że w 2015 roku, wśród państw które podniosły płacę minimalną, najwyższa stawka obowiązuje w Niemczech. Wynosi ona 1441 euro (PPS - Purchasing Power Standards) parytet siły nabywczej. PPS to sztuczna jednostka walutowa, umożliwiająca porównanie kosztów życia w różnych krajach. Teoretycznie za jeden PPS w każdym z badanych krajów można kupić tyle samo dóbr. Faktycznie, przez różnice między cenami różnych dóbr w poszczególnych krajach jest to miara przybliżona, operująca na pewnym koszyku dóbr. Np. w Polsce za jeden PPP można kupić 10 produktów A i 5 produktów B, bo cena produktu A jest dwa razy niższa niż B. W Niemczech relacja cen A i B jest inna, w związku z czym ilość A i B dostępnych za 1 PPP będzie nieco inna, zachowane jest jedynie uśrednione wyliczenie siły nabywczej dla całego koszyka.
Okazuje się, że mimo to, że stawka minimalna w Polsce wynosi w przeliczeniu 410 euro, a w Portugalii 589 euro, to Polacy mogą za te pieniądze nabyć więcej dóbr. Siła nabywcza w Polsce jest o 53 euro wyższa niż w Portugalii.
Państwem europejskim, nie należącym jednak do Unii Europejskiej, które zdecydowało się na podniesienie minimalnej stawki jest Białoruś. Nominalny wzrost w tym kraju przekroczył 26 proc. i stawka minimalnego wynagrodzenia obecnie wynosi 2 100 000 BYR, co w przeliczeniu równe jest 155 euro. Realnie wzrost ten jest o wiele niższy. Na Białorusi jest wysoka inflacja. Białoruski rząd prognozował, że w 2014 roku wyniesie ona 11 proc. Natomiast analitycy europejscy twierdzą, że była dwukrotnie większa. Innym krajem, jedynie częściowo europejskim, który zwiększył swoje minimalne wynagrodzenie, jest Kazachstan. W tym państwie wzrost wyniósł 7 proc. Natomiast minimalne miesięczne wynagrodzenie w przeliczeniu z waluty narodowej wynosi zaledwie 90 euro.
Z krajów spoza Europy, warto zwrócić uwagę na Meksyk. Jest on podzielony na dwie strefy, dla których funkcjonują odmienne stawki wynagrodzeń minimalnych. W strefie A wynosi ono 84 euro, w strefie B - 79 euro. Jeszcze większe podziały, tym razem na regiony, są w Wietnamie. Najwięcej, bo 3,1 mln VND (110 euro) zarabiają pracujący w regionie I, najmniej w regionie IV. Różnica między pierwszym a czwartym regionem wynosi 33 euro, co stanowi prawie 43 proc. zarobków minimalnych z regionu czwartego.
Minimalne godzinowe stawki podniosło również większość stanów z USA. W tym państwie prawo federalne ustaliło jedną minimalną, godzinową stawkę wynagrodzeń na poziomie 7,25 USD. Jednak tamtejsze prawo dopuszcza indywidualne stawki dla poszczególnych stanów, a nawet miast.
Ewelina Jurczak
