Jak wynagradzani są rządzący?
Wynagrodzenia władz państwowych zawsze były tematem kontrowersyjnym, jak każdy poruszający kwestię wydatków publicznych. W końcu wszystkie one finansowane są przez nas - obywateli. Jak zatem powinni być opłacani ludzie, którzy zawodowo zajmują się wydawaniem naszych pieniędzy?
Wypełnij ankietę i SPRAWDŹ ZAROBKI - Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń 2016
Aby dotrzeć do tych informacji, należy zajrzeć do kilku dokumentów państwowych. Chociaż w nowym projekcie PiS zrezygnowano z podwyższania wynagrodzeń parlamentarzystom, zobaczmy jakie są podstawy ich wynagradzania.
Zacząć należy od kwoty bazowej, która stanowić będzie podstawę do obliczania wynagrodzeń wszystkich omawianych tu stanowisk. Kwota bazowa ustalana jest w ustawie budżetowej rok do roku i obecnie wynosi ona 1766,46 zł (1). Pozostaje ona niezmieniona od 2008 roku. Wynagrodzenie posłów i senatorów składa się z kilku elementów. Pierwszym elementem ich zarobków jest wynagrodzenie podstawowe, które równa się sumie wynagrodzenia podstawowego i dodatku funkcyjnego podsekretarza stanu i wynosi 9892,3 zł brutto (2). Do tego dochodzi dieta poselska, którą można wykorzystać na koszty związane z wykonywaniem zawodu, wynosząca 25 proc. wynagrodzenia, tj. 2473,08 zł. Dietę otrzymują tylko parlamentarzyści zawodowi, to znaczy tacy, którzy nie wykonują aktualnie innych czynności zawodowych. Posłowie mogą zrezygnować z diety na rzecz umowy o pracę, bądź prowadzenia działalności gospodarczej. Parlamentarzyści otrzymują również 12 150 zł miesięcznie na prowadzenie biura poselskiego. Każdy z nich musi prowadzić przynajmniej jedno biuro. Może być ich więcej, jednak dofinansowanie nie jest zależne od ilości filii biura.
Posłowie i senatorowie mogą również liczyć na szereg dodatków, w zależności od ich aktywności w komisjach parlamentarnych. W przypadku pełnienia kilku funkcji, dodatki łączą się do maksymalnej wartości 35 proc. uposażenia, tj. 3462,21 zł. Zgodnie z ustawą (2), do uposażenia przysługują następujące dodatki:
- dla przewodniczącego komisji - 20 proc. wynagrodzenia - 1978,46 zł,
- dla zastępcy przewodniczącego komisji - 15 proc. wynagrodzenia - 1483,75 zł,
- dla przewodniczącego stałej podkomisji - 10 proc. wynagrodzenia - 989,23 zł.
Do tego wszystkiego dochodzi jeszcze kwota wolna od podatku. Dla zwykłego obywatela wynosi ona 3091 zł w skali roku, co daje trochę ponad 257 zł miesięcznie. Parlamentarzystom rocznie przysługuje kwota wolna w wysokości 27 360 zł, co daje 2280 zł miesięcznie. Odliczana jest ona od kwoty uposażenia, gdyż dieta i ryczałt na prowadzenie biura nie są traktowane jako dochód.
Wartość wynagrodzeń osób na kierowniczych stanowiskach państwowych oblicza się mnożnikowo, na podstawie kwoty bazowej. Przypomnijmy, że wynosi ona tyle samo od 2008 roku - 1766,46 zł (1). Szczegółowo rozpisane stanowiska mogą Państwo znaleźć w źródle (5), natomiast w artykule skupimy się na wybranych pozycjach. Wynagrodzenie osób wyszczególnionych Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, składa się z kilku pozycji. Zostały one w większości przedstawione na schemacie 2.
Wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny oblicza się poprzez pomnożenie kwoty bazowej (1766,46 zł) przez mnożnik. Wartości mnożnika dla części stanowisk zostały podane w tabeli 1.
Dodatek za "wieloletnią pracę w urzędach państwowych" otrzymuje się po przepracowaniu minimum pięciu lat w urzędzie. Wynosi on wtedy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i wzrasta z każdym kolejnym rokiem pracy aż do maksymalnej wartości 20 proc.
Nagrody jubileuszowe przeznaczone są dla urzędników z przynajmniej 20-letnim stażem pracy. Wynoszą one odpowiednio:
- 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 20 latach pracy,
- 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 25 latach pracy,
- 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 30 latach pracy,
- 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 35 latach pracy,
- 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 40 latach pracy,
- 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 45 latach pracy.
Ponadto w urzędach państwowych tworzone są zakładowe fundusze nagród, wynoszące 8,5 proc. funduszu płac. Rada Ministrów może również utworzyć dodatkowe fundusze nagród, w wysokości 3 proc. funduszu płac. Nagrody te przyznaje się za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej.
Zgodnie z artykułem 26. ustawy o pracownikach urzędów państwowych urzędnikom przysługują również zwroty za koszty poniesione w podróży służbowej i podczas przenoszenia do pracy w innej miejscowości. W przypadku przenoszenia do innej miejscowości, wypłaca się również dodatek za rozłąkę.
Jak widać poza wynagrodzeniem podstawowym, osobom na kierowniczych stanowiskach państwowych przysługuje bardzo dużo dodatków i przywilejów, są one jednak rozpatrywane indywidualnie. Z tego powodu ciężko jest ustalić całkowite wynagrodzenie dla danego stanowiska. Można to jednak zrobić w ograniczonym zakresie, posługując się wynagrodzeniem podstawowym i dodatkiem funkcyjnym. Wynagrodzenia urzędników przedstawiono na wykresie 1.
Wynagrodzenie otrzymują również byli prezydenci RP. Stanowi ono 75 proc. kwoty wynagrodzenia zasadniczego urzędującego prezydenta. Oznacza to, że byli prezydenci otrzymują 9273,92 zł brutto miesięcznie. Ostatnio podniesiony został również temat wynagrodzenia małżonki prezydenta RP. Pomimo pełnienia funkcji reprezentacyjnych, nie otrzymuje ona żadnego wynagrodzenia. Nie istnieje przepis wprost zabraniający tej osobie podejmować pracy zawodowej. Jest jednak utartym zwyczajem, że osoba będąca w związku małżeńskim z prezydentem angażuje się w działalność polityczną i nie pracuje.
Wypełnij ankietę i SPRAWDŹ ZAROBKI - Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń 2016
Łukasz Jaszcz
wynagrodzenia.pl
Bibliografia
Ustawa budżetowa na rok 2016 z dnia 25 lutego 2016 r. http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/finanse-publiczne/budzet-panstwa/ustawy-budzetowe/2016/ustawa [dostęp: 21.07.2016]
Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora. http://www.sejm.gov.pl/prawo/mandat/kon6.htm [dostęp: 21.07.2016]
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, Dziennik Ustaw 1982 Nr 31 poz. 214
Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, Dziennik Ustaw 1981 Nr 20 poz. 101
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, Dziennik Ustaw z dnia 8 lutego 2002 r.
