Ile zarabiają polscy górnicy?

Polska zajmuje dziewiąte miejsce na liście najważniejszych państw wydobywających węgiel. Nasz udział w ogólnoświatowym wydobyciu tego surowca stanowi 1,8 proc. Niekwestionowanym liderem są Chiny, których wydobycie sięga niemal połowy światowego. Do innych liczących się państw należą też m.in. USA, Indie i Australia. Wydobycie węgla w dziesięciu państwach przedstawionych na wykresie 1. przekracza 90 proc. ogólnoświatowego wydobycia.

Hajer, czyli w gwarze śląskiej górnik, może oczekiwać wysokich zarobków. Oczywiście trzeba pamiętać, że praca pod ziemią jest bardzo ciężka. Górnicy nie są w stanie pracować pod ziemią w ciągu całej swojej kariery zawodowej. Wśród dziesięciu państw o największym wydobyciu węgla najwięcej zarabiają górnicy w Australii. W 2011 roku przeciętne roczne wynagrodzenie w górnictwie wyniosło 120 094 USD. Znacznie mniej, bo 69 100 USD zarobili w 2011 roku fedrujący w Niemczech. Prawie pięciokrotnie mniej niż w Australii zarabiali górnicy w Polsce - równowartość 24 800 USD. Najmniejsze zarobki odnotowano w słabo rozwiniętych krajach: w Indiach oraz w Rosji. Wynagrodzenia górników na świecie przedstawiono na wykresie 2.

Przeciętne wynagrodzenia w sektorze górniczym w Polsce należą do jednych z najwyższych w całej gospodarce. W pierwszym kwartale 2012 roku przeciętne wynagrodzenie w Polsce wyniosło 3571,68 zł. Wynagrodzenia w górnictwie były wyższe o 71 proc. i wyniosły 6124,48 zł. Lepiej opłacani byli jedynie pracownicy zatrudnieni w sektorze finansów oraz w przedsiębiorstwach świadczących usługi w zakresie informacji i komunikacji - o odpowiednio 6,8 proc. i 6,3 proc. Wynagrodzenia w branży profesjonalnej, naukowej i technicznej (m.in. prawnicy, księgowi, doradcy podatkowi itp.), były mniejsze o 15 proc. od wynagrodzeń w górnictwie. Wynagrodzenia w innych sekcjach gospodarki narodowej, były znacznie mniejsze (tabela 1.).

Obok poziomów wynagrodzeń w poszczególnych sekcjach gospodarki narodowej, ważna jest dynamika ich zmian. Biorąc pod uwagę dane za drugi kwartał 2012 roku porównując z analogicznym okresem roku ubiegłego wynika, że wynagrodzenia w całej gospodarce wzrosły o 4,6 proc. O taki sam procent wzrosły przeciętne wynagrodzenia w górnictwie. Dla porównania, jedyna sekcja gospodarki narodowej, w której przeciętne wynagrodzenia zmniejszyły się (o 0,4 proc.) to informacja i komunikacja. Wynagrodzenia w budownictwie wzrosły jedynie o 1,4 proc., a w transporcie o 1,5 proc. Warto dodać, że omawiane wartości to wynagrodzenia nominalne, a więc nieuwzględniające inflacji, która w drugim kwartale 2012 roku wyniosła 4,0 proc. Zatem realne wynagrodzenia w górnictwie zwiększyły się nieznacznie względem 2011 roku, a siła nabywcza płac pracowników zatrudnionych w niektórych branżach istotnie zmalała. Warto zauważyć, że najwyższą dynamikę wzrostu wynagrodzeń odnotowano w sektorze publicznym (administracji oraz edukacji) a także w przetwórstwie przemysłowym. Dynamikę zmian wynagrodzeń zaprezentowano na wykresie 3.

Wysokie wynagrodzenia w górnictwie wynikają z licznych przywilejów zapisanych w tzw. Karcie Górnika. Ten akt prawny wprowadzony w połowie ubiegłego wieku pozostał niezmieniony. W myśl jego zapisów górnicy w okresie dwunastu miesięcy otrzymują czternaście pensji. Dodatkowe pensje to tzw. barbórkowe oraz wypłata z zysku.

Czternaście pensji to jednak nie wszystkie korzyści wynikające z fedrowania. Pracownicy górnictwa otrzymują wysokie nagrody

Pracownicy górnictwa otrzymują także raz w roku dodatek na pomoce naukowe dla dzieci - tzw. ołówkowe.

Wynagrodzenia górników zależą także od wyników finansowych grup kapitałowych posiadających kopalnie. Największe spółki węglowe są w trakcie procesów prywatyzacji przez giełdę. Dwie z nich są notowane na warszawskim parkiecie: Bogdanka i Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW). Dwie czekają na swój debiut: Katowicki Holding Węglowy i Kompania Węglowa. Dodatkowo, największą spółką działającą w sektorze wydobywczym, a jednocześnie największą spółką w Polsce jest KGHM Polska Miedź.

Oblicz swoją płacę netto. Sprawdź, ile trafia do ZUS, NFZ i US

Wyniki finansowe spółek nienotowanych na giełdzie są bardzo dobre. Zarówno Kompania Węglowa, jak i Katowicki Holding Węglowy osiągnęły w 2011 roku znaczny wzrost przychodów i zysku netto, w porównaniu do dwóch poprzednich latach. Wśród spółek notowanych na GPW, Bogdanka już w trzecim kwartale 2012 roku wypracowała lepsze wyniki, niż w całym 2011 roku. Przychody JSW i KGHM są na zbliżonym poziomie do tego z analogicznego okresu 2011 roku. Wyniki finansowe spółek z branży górniczej przedstawiono w tabelach 3 i 4.

Zadowalające wyniki finansowe będą niewątpliwie silnym argumentem w dyskusji o dalszych podwyżkach pracowników zatrudnionych w górnictwie. Tylko trzy giełdowe spółki z sektora wydobywczego zarobiły od stycznia do września 2012 roku 6,85 mld zł. Trudno jednak oczekiwać, że zysk netto osiągnie poziom sprzed roku. Był to bowiem wynik niemal dwukrotnie wyższy.

Sprawdź, ile powinieneś zarabiać! Weź udział w Ogólnopolskim Badaniu Wynagrodzeń i porównaj swoje zarobki z innymi. Wypełnij ankietę!

Łukasz Pokrywka, Sedlak & Sedlak