Do kogo po zaległe wynagrodzenie?

Przypadki niewywiązania się pracodawcy z obowiązku wypłacenia wynagrodzenia za pracę nie należą do rzadkości. W zdecydowanej większości wynika to z problemów finansowych firm, które z różnych powodów tracą zdolność do bieżącego regulowania swoich zobowiązań. Poszkodowany w takiej sytuacji pracownik może próbować odzyskać swoje należności, korzystając z pomocy państwowych instytucji i organów.


Inspektor zmotywuje do wypłaty pensji

W wielu przypadkach pierwszym organem, który dowiaduje się o zaleganiu przez pracodawcę z wypłatą wynagrodzeń, jest Państwowa Inspekcja Pracy. Ponieważ niewypłacanie pracownikom wynagrodzeń, ich zaniżanie lub nieterminowa wypłata jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 1 K.p.), interwencje inspektora w takich sprawach zdarzają się dość często. W razie potwierdzenia zarzutów pracownika, winny pracodawca może zostać ukarany grzywną w postaci mandatu karnego do 2000 zł. Inspektor może też wybrać drogę wniesienia sprawy o ukaranie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika do sądu. Może on również wymierzyć pracodawcy bardziej dotkliwą sankcję w postaci grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Ponadto, w razie niewypłacenia wynagrodzenia lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi, inspektor po zakończeniu kontroli może skierować do pracodawcy:

Reklama
  • wystąpienie - mające charakter zalecenia wydanego w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości,


  • nakaz płatniczy - nakazujący wypłatę należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi (art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy).


Należy podkreślić, że warunkiem umożliwiającym wydanie nakazu płatniczego przez inspektora pracy jest bezsporność niewypłaconego świadczenia. Nakaz zapłaty, co do zasady, może więc być wydany, jeżeli nie ma sporu między pracownikiem a pracodawcą, a wynagrodzenie jest obliczone i zatwierdzone przez pracodawcę, oraz zaksięgowane w dokumentach pracodawcy (patrz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 maja 2009 r., sygn. akt I OSK 921/08).

Fundusz zagwarantuje niektóre świadczenia


Organem, do którego może udać się pracownik poszukujący możliwości wypłaty zaległego wynagrodzenia, jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ma on zapewniać wypłatę świadczeń przysługujących pracownikom, których pracodawcy nie wywiązali się z tego obowiązku. Funkcja gwarancyjna FGŚP ma jednak ograniczony zakres - dotyczy tylko tych świadczeń i w tej wysokości, w jakiej określa to ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Ustawa ta wskazuje też, w jakich sytuacjach pracownik jest uprawniony do pomocy ze strony Funduszu. Mogą jej oczekiwać ci pracownicy, których pracodawca stał się niewypłacalny w rozumieniu wspomnianej ustawy. Niewypłacalność zachodzi m.in. wtedy, gdy ogłoszono upadłość pracodawcy (w tym z możliwością zawarcia układu) lub oddalono wniosek o upadłość z powodu tego, że majątek zakładu pracy nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Pracownik, do czasu uruchomienia wypłaty z FGŚP, może wystąpić o zaliczkę na jej poczet. W tym celu musi złożyć do Marszałka Województwa wniosek o wypłatę zaliczki, zawierając w treści wniosku oświadczenie o pozostawaniu w stosunku pracy z danym pracodawcą, rodzaju niezaspokojonych roszczeń pracowniczych oraz ich wysokości. Pracownik jest też zobowiązany uprawdopodobnić we wniosku fakt wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub dowieść faktu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Co ważne, wniosek o wypłatę zaliczki przez Fundusz może być złożony tylko w sytuacji, gdy zaległości w uregulowaniu pensji dotyczą pracodawcy, który z powodu trudności finansowych zaprzestał swojej działalności przez okres dłuższy niż 2 miesiące (art. 12a ustawy).

Zaliczka z FGŚP na poczet zaległego wynagrodzenia nie może przekroczyć wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jak wspomniano, świadczenia z FGŚP są zapewniane w ograniczonym zakresie, zarówno jeżeli chodzi o rodzaj świadczeń, jak i ich wysokość. Pracownik nie może oczekiwać, że Fundusz zaspokoi wszystkie niewypłacone mu przez pracodawcę należności. Jednak te bardziej istotne świadczenia - wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent za urlop, wynagrodzenie chorobowe i urlopowe czy odprawa pieniężna z tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych - są wypłacane ze środków Funduszu, choć pod określonymi warunkami. Przykładowo, wynagrodzenie za pracę, przestojowe, urlopowe czy chorobowe wypłacane jest za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające:

  • datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo


  • ustanie zatrudnienia, jeżeli nastąpiło to w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.


Przy czym roszczenia pracownicze o niewypłacone świadczenia podlegają zaspokojeniu z Funduszu także w przypadku, gdy uprawnienie do nich powstało w dniu wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w dniu ustania stosunku pracy.

Pracownik w sądzie płaci mniej


Pracownik w celu odzyskania niewypłaconych należności może skorzystać z tradycyjnej drogi, tj. wystąpić z pozwem o zapłatę przeciwko pracodawcy. W sprawach z zakresu prawa pracy pracownicy korzystają z pewnych ułatwień, które generalnie nie przysługują stronie powodowej.

W szczególności pracownik wnoszący powództwo nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, z wyjątkiem spraw, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł (art. 96 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz. U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.). W sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się od pracownika opłatę podstawową w kwocie 30 zł tylko od apelacji, zażalenia, kasacji i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)

Ustawa z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. nr 158, poz. 1121 ze zm.)

Ustawa z dnia 13.04.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r. poz. 404 ze zm.)


autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 10 (947) z dnia 2013-02-04

GOFIN podpowiada


Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »