Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorcy

Matka, która prowadzi własną działalność gospodarczą, od 8 października br. przebywa na urlopie macierzyńskim i chce zrezygnować z jego części. Kiedy może to uczynić? Co trzeba zrobić, aby z urlopu mógł skorzystać ojciec, który również prowadzi własną działalność gospodarczą?

Aby kobieta prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mogła pobierać zasiłek macierzyński, musi zostać na swój wniosek objęta ubezpieczeniem chorobowym. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo podlegają tylko ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu; ubezpieczeniem chorobowym objęte są na zasadzie dobrowolności. Jeżeli więc składki na ubezpieczenie chorobowe są opłacane, zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa chorobowa), osobie takiej przysługują przewidziane przez ustawę świadczenia. Co do zasady zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego.

Reklama
Przepisy Kodeksu pracy uzależniają długość urlopu macierzyńskiego od liczby urodzonych przy jednym porodzie dzieci, wskazując, że w przypadku urodzenia:
  • jednego dziecka - kobiecie przysługuje 20 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego;
  • dwojga dzieci - kobiecie przysługuje 31 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego;
  • trojga dzieci - kobiecie przysługuje 33 tygodnie podstawowego urlopu macierzyńskiego;
  • czworga dzieci - kobiecie przysługuje 35 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego;
  • pięciorga i więcej dzieci - kobiecie przysługuje 37 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego.

Dopuszcza się jednak możliwość, aby kobieta po 14 tygodniach pobierania takiego świadczenia wróciła do działalności prowadzonej przed porodem, powierzając opiekę nad dzieckiem jego ojcu. W takim wypadku, jeżeli ubezpieczony-ojciec dziecka przeszedł na urlop macierzyński lub w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przerwał działalność zarobkową, zasiłek macierzyński należny do tej pory matce będzie wypłacany właśnie jemu. Okres wypłaty świadczenia zostaje jednak skrócony o czas, w którym z zasiłku korzystała matka.

Skrócenie okresu pobierania przez kobietę zasiłku macierzyńskiego następuje na jej pisemny wniosek, po przedłożeniu:

  • zaświadczenia o okresie pobierania przez nią zasiłku macierzyńskiego oraz o okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego (wystawionych w tym wypadku przez ZUS, który jest płatnikiem zasiłku) oraz, w omawianym przypadku,
  • oświadczenia ojca dziecka o przerwaniu prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności.

Z kolei ojciec dziecka w celu pobierania zasiłku macierzyńskiego za matkę dziecka musi przedłożyć:

  • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;
  • zaświadczenie o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez matkę dziecka oraz okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego, wystawionego przez płatnika składek (w tym wypadku ZUS);
  • oświadczenie o przerwaniu prowadzonej działalności gospodarczej.

Należy jednocześnie przypomnieć, że od 1.01.2010 r. ubezpieczeni nie będący pracownikami, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, będą mieli możliwość (podobnie jak pracownicy) dłuższego pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jak bowiem przewiduje art. 29 ust. 5 i 5a ustawy chorobowej, świadczenie to przysługuje również przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego.

W związku z powyższym w opisanym przypadku, jeżeli podlegający ubezpieczeniu chorobowemu ojciec wychowujący dziecko, prowadzący pozarolniczą działalność,

wystąpi do płatnika zasiłku (w tym wypadku ZUS-u) ze stosownym wnioskiem, będzie uprawniony do pobierania zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przez przepisy K.p. jako:

  • okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz
  • okres urlopu ojcowskiego.

Ponieważ matka dziecka rezygnuje z części należnego jej zasiłku macierzyńskiego, ojciec dziecka będzie mógł wystąpić z wnioskiem o przedłużenie okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Co istotne, wniosek należy złożyć przed końcem okresu pobierania świadczenia w jego podstawowym wymiarze, czyli najpóźniej na dzień przed rozpoczęciem korzystania z dodatkowego okresu zasiłku macierzyńskiego. We wniosku należy wskazać planowany okres korzystania z zasiłku macierzyńskiego. Niedotrzymanie terminu pociągnie za sobą odmowę wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez wydłużony okres.

Zgodnie z przepisami wprowadzającymi omawiane zmiany, dodatkowy urlop macierzyński wprowadzany będzie stopniowo. W związku z tym od 1.01.2010 do 31.12.2011 r. wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił:

    • do 2 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka;

    • do 3 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka.

    Kodeks pracy wskazuje, że dodatkowy urlop macierzyński będzie udzielany jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że ojciec dziecka, występując do ZUS z wnioskiem o przedłużenie wypłaty zasiłku macierzyńskiego w związku z przerwaniem prowadzenia pozarolniczej działalności, musi od razu wskazać, czy chce pobierać to świadczenie przez jeden czy przez dwa tygodnie. Ponowne wystąpienie z wnioskiem nie będzie bowiem możliwe.

    Jak to już zostało wyżej wskazane, niezależnie od powyższych uprawnień od 1.01.2010 r. ojciec dziecka będzie mógł pobierać zasiłek macierzyński również przez okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego, gwarantowanego przez art. 1823 K.p. Również w tym przypadku urlop będzie wprowadzany stopniowo. Od 1.01.2010 do 31.12.2011 r. zasiłek będzie więc wypłacany maksymalnie przez okres jednego tygodnia. Odmiennie niż przy wydłużonym urlopie macierzyńskim, z tego uprawnienia ojciec dziecka będzie mógł skorzystać do ukończenia przez nie 12. miesiąca życia.

    Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego, nawet wówczas, gdy ubezpieczenie chorobowe ustanie w trakcie pobierania tego zasiłku.

    Z omawianego uprawnienia będzie mógł skorzystać również ojciec dziecka urodzonego przed 1.01.2010 r., jeżeli do tego dnia nie ukończy ono 12. miesiąca życia. W tym celu ubezpieczony musi przedłożyć do ZUS (w tym wypadku płatnika zasiłku):

    • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;

    • oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany;

    • oświadczenie o przerwaniu pozarolniczej działalności (ponieważ ojciec dziecka prowadzi taką działalność, a płatnikiem zasiłku jest ZUS).

    Podstawa prawna:

    1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy - tekst jedn. Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.
    2. Ustawa z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585.
    3. Ustawa z dn. 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.
    4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dn. 27.07.1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. Nr 65, poz. 742 z późn. zm.
    5. Ustawa z dn. 6.12.2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 237, poz. 1654.

    Czytaj również:

    Od 1 stycznia dłużej na zasiłku

    Czy mamy wreszcie odetchną?

    Nadchodzą nowe urlopy dla rodziców

    Czy można pracować na urlopie macierzyńskim?

    Czy możesz dorabiać na zasiłku?

  • Ergo
    Reklama
    Reklama
    Reklama
    Reklama
    Finanse / Giełda / Podatki
    Bądź na bieżąco!
    Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
    Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
    Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
    Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »