Za obniżenie pensji dodatek wyrównawczy

Kto ma prawo do dodatku?

Wypłata dodatku wyrównawczego ma na celu zniwelować różnicę między poziomem wynagrodzenia pracownika przed i po obniżce pensji. Prawo do takiego świadczenia przysługuje jednak tylko nielicznym pracownikom w przypadkach ściśle określonych przez prawo pracy. Dotyczy to przeniesienia do wykonywania innej pracy:

• pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią (art. 179 § 4 K.p.),
   
• pracownika, u którego stwierdzono objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej lub który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (art. 230 i 231 K.p.) i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów emerytalnych.

Chodzi przy tym o przeniesienie, które jest konsekwencją tego, że warunki wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku nie odpowiadają określonym wymogom. W stosunku do kobiet w ciąży lub karmiących piersią zawiera je rozporządzenie w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Natomiast termin i czas przeniesienia pracownika z objawami wskazującymi na powstawanie choroby zawodowej lub który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wskazuje orzeczenie lekarskie. Jeżeli takie przeniesienie (a w przypadku pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko także zmiana warunków pracy lub skrócenie czasu pracy) spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje dodatek wyrównawczy. Jego wypłacanie jest ograniczone czasowo w odniesieniu do osób z objawami powstawania choroby zawodowej lub niezdolnych do dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, którzy nie zostali uznani za niezdolnych do pracy w rozumieniu przepisów emerytalnych. Takim pracownikom omawiany dodatek przysługuje maksymalnie przez 6 miesięcy.

Dodatek wyrównawczy przysługuje też w razie dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych wobec pracowników, którzy objęci są szczególną ochroną w czasie tych zwolnień. Chodzi tu o osoby wskazane w art. 5 ust. 5 ustawy. Jeżeli wspomniane wypowiedzenie spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed zwolnieniem z pracy przez pracodawcę.

Dodatek wyrównawczy na zasadach urlopowych

Dodatek wyrównawczy odpowiada różnicy między wynagrodzeniem przed i po obniżce. Obliczanie tego dodatku następuje w oparciu o metodykę ustalania wynagrodzenia urlopowego. Określa je rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Zgodnie z regulacjami tego rozporządzenia, w podstawie dodatku wyrównawczego należy uwzględnić:

• stałą stawkę miesięczną wynagrodzenia zasadniczego z miesiąca poprzedzającego nabycie prawa do dodatku - jeśli pracownik jest wynagradzany taką stawką,
   
• sumę zmiennych składników z 3 miesięcy poprzedzających nabycie prawa do dodatku, a przy znacznych ich wahaniach - w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do dodatku.

Podstawę obliczenia dodatku przy wynagrodzeniu określonym w stawce godzinowej albo za inny okres krótszy niż jeden miesiąc oraz przy zmiennych składnikach wynagrodzenia wypłacanych za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, stanowi wynagrodzenie za jeden dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie do innej pracy.

W przypadku gdy pracownik jest wynagradzany według składników wynagrodzenia za okres dłuższy niż jeden miesiąc, odpowiednie zastosowanie znajdują zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop. W takim wypadku w podstawie dodatku uwzględnia się te składniki w kwocie wypłaconej w okresie 12 miesięcy poprzedzających przeniesienie. Uzyskaną wartość należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych, za które pracownikowi przysługiwało omawiane wynagrodzenie. W celu obliczenia dodatku wyrównawczego za okres miesięczny, od kwoty stanowiącej iloczyn wynagrodzenia za jeden dzień przed przeniesieniem i liczby dni, za które pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, należy odjąć wynagrodzenie przysługujące po przeniesieniu.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
   
• ustawa z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.),
   
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. nr 114, poz. 545 ze zm.),
   
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 ze zm.).

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa Nr 612 z dnia 2009-11-19