Wynagrodzenia pracowników o różnym stażu pracy w 2008 roku

Jak co roku przypominamy, że w badaniu dominują ludzie młodzi. 75,7 proc. badanych ma nie więcej niż 35 lat, w tym 53,8 proc. ma nie więcej niż 30 lat. Równie ważna jest informacja, że 78,7 proc. to osoby z wykształceniem wyższym (w tym licencjat). Czynniki te w znaczący sposób wpływają na wyniki. Prosimy więc pamiętać, że prezentowane dane dotyczą głównie młodych, wykształconych ludzi, posiadających dostęp do Internetu.

Jak co roku, przypominamy również, że prezentując dane liczbowe posługujemy się głównie medianą, gdyż miara ta lepiej niż średnia charakteryzuje populację badaną. Z badań GUS wynika bowiem, iż 2/3 Polaków zarabia poniżej średniej, co może być przyczyną błędów interpretacyjnych. Mediana natomiast jest wartością dzieląca badaną populację na pół. Jeżeli w tekście nie zaznaczono inaczej, to wartości zawarte w tabelach i wykresach należy traktować jako mediany.

Wynagrodzenia całkowite pracowników o różnym stażu pracy. Dane ogólne

Jak pokazuje wykres 1, zdecydowanie najwięcej w 2008 roku zarabiały osoby, których staż pracy mieścił się w przedziale 11-15 lat. Mediana ich zarobków wyniosła 5000 PLN. Najmniejsze miesięczne wynagrodzenie otrzymywały osoby dopiero rozpoczynające pracę. Połowa z nich mogła liczyć na pensję w wysokości od 1800 do 3600 PLN. Okazuje się, że pracownicy z najdłuższym stażem (powyżej 31 lat) zarabiali na podobnym poziomie co osoby, których staż wynosił 4-5 lat (mediana 3800 PLN). Powyższe dane zostały przedstawione na wykresie 1.

Wynagrodzenia pracowników o różnym stażu pracy i wykształceniu

Porównując zarobki pracowników szeregowych i specjalistów okazuje się, że najwięcej zarabiali specjaliści o stażu mieszczącym się w przedziale 6-10 lat i posiadający wyższe wykształcenie. Połowa z nich zarabiała od 3000 do 6700 PLN. Mediana w tym przypadku wynosiła 4500 PLN. Pracownicy szeregowi o takim stażu pracy byli również dobrze wynagradzani. Wśród pracowników tego szczebla, posiadających tytuł magistra, co druga osoba otrzymywała miesięczne wynagrodzenie w przedziale 1992-3900 PLN.

Dlaczego osoby o najwyższym stażu pracy otrzymywały niższe wynagrodzenie? Jak się okazuje, wśród pracowników szeregowych i specjalistów o stażu wynoszącym powyżej 16 lat występował znacznie wyższy odsetek osób, które ukończyły edukację na poziomie szkoły podstawowej, zawodowej lub średniej. Podobna sytuacja miała także miejsce wśród specjalistów. W ich przypadku, przy stażu powyżej 16 lat, zauważalny był znacznie wyższy odsetek pracowników z wykształceniem podstawowym, zawodowym i średnim niż w innych kategoriach. Ponadto, wśród specjalistów z najdłuższym stażem pracy zaobserwowano niższy procent osób, które posiadały wykształcenie wyższe niż wśród pracowników na tym samym szczeblu, ale ze stażem wynoszącym od 6 do 10 lat.

Na wykresie 2 przedstawiono procent pracowników szeregowych i specjalistów ze stażem: 6-10 i powyżej 16 lat. Uwzględniono osoby z wykształceniem wyższym, a także podstawowym, zawodowym i średnim (ujętym w jedną kategorię). Jak widać - różnice były znaczące.

Przejdźmy do analizy wynagrodzeń pracowników wyższych szczebli zarządzania: kierownika i dyrektora. Kierownik ze stażem wynoszącym od 11 do 15 lat otrzymywał w 2008 roku wynagrodzenie rzędu 2800-10 308 PLN - w zależności od poziomu wykształcenia. Mediana zarobków kierownika, który posiadał dyplom magistra była równa 6 601 PLN, a tego, który ukończył tylko szkołę średnią - 4000 PLN. Mediana wynagrodzeń kierownika z wykształceniem wyższym o stażu powyżej 16 lat była o 17 proc. mniejsza od tego, jakie otrzymywała osoba na tym szczeblu zarządzania (również po studiach magisterskich), ale ze stażem od 11 do 15 lat.

Wśród dyrektorów, najwyższe wynagrodzenie w 2008 roku otrzymywali ci o stażu mieszczącym się w przedziale 11-15 lat i którzy ukończyli studia wyższe. Mediana ich miesięcznych zarobków wynosiła 13 560 PLN. Osoba na tym samym szczeblu zarządzania, również z dyplomem magisterskim, ale o wyższym stażu pracy mogła liczyć na pensję w wysokości 10 000 PLN (mediana). Szczegółowe dane o wynagrodzeniach pracowników najwyższego szczebla zarządzania zostały umieszczone w tabeli 2.

W przypadku kierowników i dyrektorów występowała podobna tendencja, jak wśród pracowników szeregowych i specjalistów. Różnice nie były jednak tak znaczące jak wśród niższych szczebli zarządzania. Okazuje się, że wśród kierowników o stażu od 11 do 15 lat (czyli najlepiej opłacanych) było mniej osób z wykształceniem podstawowym, zawodowym i średnim niż wśród tych z dłuższym stażem. Co również istotne - w kategorii kierowników o stażu powyżej 16 lat było także więcej osób, które edukację ukończyły tylko na poziomie szkoły podstawowej lub zawodowej. W przypadku dyrektorów rozbieżności w posiadanym wykształceniu były niewielkie. Wśród dyrektorów o stażu od 11 do 15 lat było jedynie o 2 punkty procentowe więcej magistrów niż w kategorii pracowników na tym szczeblu zarządzania z dłuższym stażem. Powyższe dane zostały zaprezentowane na wykresie 3.

Wynagrodzenia pracowników o różnym stażu pracy w firmach o różnym kapitale

Na wykresie 4 znajdują się informacje o wynagrodzeniach pracowników o różnym stażu pracy w firmach o różnym kapitale. Analizując dane, zauważamy, że na prawie wszystkich szczeblach zarządzania, zarówno w przedsiębiorstwach z przeważającym kapitałem polskim, jak i zagranicznym, zarobki wzrastały wśród osób, których staż pracy wynosił poniżej 16 lat. Osoby ze stażem powyżej 16 lat otrzymywały już mniejsze uposażenie. Wyjątkiem byli pracownicy szeregowi w firmach z kapitałem zagranicznym.

Jak widać na wykresie, zdecydowanie najlepiej w 2008 roku byli opłacani dyrektorzy w przedsiębiorstwach z dominującym kapitałem zagranicznym o stażu pracy w przedziale 11-15 lat. Mediana ich wynagrodzenia wynosiła 18 000 PLN. Pracownik zatrudniony w firmie polskiej na tym samym szczeblu zarządzania i o takim samym stażu otrzymywał już znacznie mniejsze zarobki (10 000 PLN). Najwyższe wynagrodzenie na szczeblu kierowniczym otrzymywały osoby zatrudnione w firmach zagranicznych, o stażu mieszczącym się w przedziale 10-15 lat. Najniższe pensje otrzymywali kierownicy o stażu krótszym niż 1 rok, zatrudnieni w firmach polskich. Z kolei osoba z najdłuższym stażem zarabiała niewiele mniej niż ta, która przepracowała od 6 do 10 lat (w przypadku firm zagranicznych i polskich).

Wynagrodzenia pracowników o różnym stażu pracy w różnych regionach Polski

Na wykresie 5 zauważamy, że zdecydowanie najwięcej zarabiali pracownicy szeregowi i specjaliści na Mazowszu - bez względu na staż pracy. Najmniej z kolei zarabiali pracownicy zatrudnieni w miastach na wschodzie Polski. Pracownicy szeregowi w regionie mazowieckim otrzymywali wynagrodzenie z przedziału 2800-3800 PLN (mediany), a ci ze wschodu od 1626 do 2250 PLN (mediany). Dane prezentuje wykres 7.

Na wykresie 8 umieszczone zostały dane o wynagrodzeniach pracowników na wyższych szczeblach zarządzania. W 2008 roku najwięcej zarabiali kierownicy i dyrektorzy na Mazowszu. Pensja kierownika w regionie mazowieckim w zależności od stażu mieściła się w przedziale 4000-8850 PLN (mediany,), a dyrektora: 9700-17 000 PLN (mediany). Bez względu na region, najwięcej zarabiały osoby na najwyższym szczeblu zarządzania, które przepracowały od 11 do 15 lat. Dyrektor o stażu 11-15 lat w regionie północno - zachodnim otrzymywał miesięcznie 11 000 PLN (mediana), w południowo - zachodnim 11 020 PLN (mediana), we wschodnim - 9500 PLN (mediana). Najwięcej zarabiali dyrektorzy pracujący na Mazowszu. Ich miesięczna pensja wynosiła 17 000 PLN (mediana). Powyższe dane zostały przedstawione na wykresie 6.

Podsumowanie

Wyniki Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń z 2008 roku pokazują, że wynagrodzenie nie wzrastało liniowo wraz z posiadanym stażem pracy. Przy uwzględnieniu różnych kryteriów (zajmowany szczebel zarządzania, wykształcenie, stopień znajomości języka angielskiego, pochodzenie kapitału w firmie, a także region zatrudnienia) zmieniał się również przedział stażu, w którym otrzymywano najwyższe zarobki. Co jednak istotne - w zaledwie kilku przypadkach najwyższe wynagrodzenie przypadało w udziale grupie pracowników posiadającej najdłuższy staż (powyżej 16 lat). Były to jednak wyjątki, gdzie obserwowany wzrost zarobków był nieznaczny. Skąd taka słaba pozycja na rynku pracy osób z najdłuższym stażem pracy? Jednym z wyjaśnień może być brak odpowiednich kwalifikacji w tej grupie pracowników. Obecnie na rynku pracy wysoko cenione są te osoby, którzy ukończyły studia wyższe. Okazuje się, iż w przypadku grupy pracowników o stażu pracy powyżej 16 lat była to cecha rzadziej spotykana niż wśród osób, które posiadają krótszy staż.

Aneta Pazik, Sedlak & Sedlak