Trenuj asertywność - to się opłaca!

Czy wiesz, jak asertywnie odmawiać, prosić, wyrażać swoje zdanie, przyjmować pochwały oraz krytykę innych osób? Wiedz, że asertywność nie jest wrodzona, ani nie jest cechą osobowości, ale postawą i wzorcem zachowań ukształtowanych na bazie indywidualnych doświadczeń i treningu własnych umiejętności.

Asertywność jest sposobem komunikacji. To umiejętność wyznaczania i egzekwowania swoich granic. Oznacza bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażanie swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień, w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia drugiej osoby. Aby nauczyć się asertywności na pewno należy poznać reakcje nieasertywne.

Nieasertywną postawą są zachowania uległe. Z jednej strony cechuje je empatyczne podejście do rozmówcy, szacunek dla niego i łagodność, ale z drugiej rezygnacja z siebie i swoich praw. Typowe zwroty świadczące o uległości to:

  • "Przepraszam bardzo, ale niestety nie mogę...",
  • "A może mógłbyś poprosić kogoś innego?",
  • "Nie chcę ci przeszkadzać, ale...",
  • "A może mógłbyś inaczej rozwiązać tę sytuację?".

Zachowania agresywne to kolejny przejaw nieasertywności. Reagowanie w ten sposób oznacza skuteczność i pewność siebie, ale jednocześnie brak szacunku dla potrzeb innych osób. Postawa agresywna może być spowodowana potrzebą zwrócenia na siebie uwagi innych osób lub chęcią dominowania nad nimi. Osoba taka zwykle posługuje się takimi zwrotami, jak:

  • "Ty jak zwykle...",
  • "Oczywiście na ciebie nigdy nie można liczyć",
  • "Jeżeli tego nie zrobisz to...",
  • "Musisz mi pomóc...".

Ostatnia kategoria to zachowania manipulacyjne. Charakteryzuje je nieszczerość, brak szacunku dla innych osób oraz przedmiotowe ich traktowanie dla osiągnięcia własnych celów. Czasami bywają skuteczne, jednak tylko do czasu, kiedy druga strona nie zorientuje się, że padła ofiarą manipulacji. Trening asertywności w przypadku osób zachowujących się w sposób manipulacyjny polega na uświadamianiu sobie konsekwencji i zwiększaniu szacunku dla innych osób.

Asertywnie w środowisku biznesowym

Asertywna postawa w środowisku pracy wiąże się z wieloma korzyściami. Po pierwsze ułatwia sprawną komunikację ze współpracownikami, przełożonymi lub klientami i jednocześnie zapobiega manipulacjom z ich strony. Zmniejsza również liczbę konfliktów, dzięki czemu atmosfera w pracy sprzyja osiąganiu celów biznesowych. Ponadto wzmacnia poczucie satysfakcji z wykonywanej pracy i poprawia skuteczność działania.

Kolejna korzyść to na pewno krótszy czas potrzebny na rozmowy handlowe z klientami i negocjacje. Asertywne zachowanie zmniejsza również poziom napięcia wewnętrznego i korzystnie wpływa na stan zdrowia. To jedna z najskuteczniejszych technik zapobiegających stresowi i wypaleniu zawodowemu.

Prośba i oczekiwania - również wymagają asertywności

Różnica między asertywną i nieasertywną prośbą polega na tym, że pierwsza dopuszcza możliwość odmowy. Jest zatem zgodna z założeniem: "Ja mam prawo prosić, ty masz prawo odmówić".

Podobnie jak w przypadku wyrażania próśb asertywna odmowa opiera się na założeniu: "Ty masz prawo prosić, ja mam prawo odmówić". Stosujemy ją w sytuacjach, kiedy potencjalnie jesteśmy w stanie spełnić oczekiwania naszego rozmówcy, ale kosztem naszych chęci i interesów.

Czy można odmawiać w sytuacjach biznesowych?

W sytuacjach zawodowych mamy prawo odmówić, jeżeli zachowujemy założenia asertywnej komunikacji. Jednak odmawiając należy unikać:

  • Zwrotów: "Przepraszam, ale...",
  • Zwrotów: "muszę", "nie mogę" (zamień je na "zdecydowałem", "planuję", "mam takie zasady", "wolę" lub "chcę"),
  • Atakowania rozmówcy,
  • Uzasadniania odmowy zbyt wieloma argumentami (lepiej jest krótko uargumentować powód odmowy, możesz przykładowo odwołać się do swoich zasad).

Pamiętajmy, że asertywna odmowa jest reakcją na prośbę, a nie na polecenie służbowe.

"Zdarta płyta" i jujitsu, jako techniki asertywnej postawy

Techniką wzmacniającą asertywną odmowę jest tzw. zdarta płyta. Można ją zastosować, w sytuacji gdy odmówiłeś już rozmówcy, jednak on powtarza prośbę. Wówczas ponów po raz kolejny odmowę. Jeżeli sytuacja tego wymaga, powtórz ją nawet parokrotnie. Istotne jest, aby za każdym razem zmieniać dobór słów, natomiast sens i uzasadnienie powinny być takie same.

Biznes INTERIA.PL jest już na Facebooku. Dołącz do nas i bądź na bieżąco z informacjami gospodarczymi

Inną formą wzmocnienia odmowy jest technika jujitsu. Polega na wykorzystywaniu argumentów naszego rozmówcy podczas odmowy. Przykładowo, możesz jej użyć, w sytuacji gdy współpracownik prosi o przysługę i przypomina, że w ubiegłym miesiącu także ci pomógł. Jeżeli chcesz odmówić, możesz wówczas odpowiedzieć w następujący sposób: "Nie, nie przygotuję za ciebie tego raportu. Oczywiście pamiętam, jak w ubiegłym miesiącu pomogłeś mi przy ofercie dla nowego klienta. Nadal jestem ci za to wdzięczny, ale aktualnie jestem zaangażowany w duży projekt. Nie mogę ci pomóc".

Umiejętność odpowiadania na krytykę

Pamiętaj, że nawet, jeśli zasłużyłeś na krytykę, to nikt nie ma prawa naruszać twojej godności wyśmiewając cię, poniżając lub zachowując się w sposób agresywny. Dlatego:

  • Unikaj reakcji obronnych i odpowiadaj na krytykę w sposób asertywny,
  • Nie zaprzeczaj faktom,
  • Z opiniami innych osób możesz zgodzić się lub nie,
  • Sprawdzaj, czy krytyka zawiera ważne dla ciebie informacje,
  • Warto zastanowić się nad informacją, którą słyszysz od wielu osób,
  • Możesz wykorzystać krytykę, jako istotne źródło informacji zwrotnych.

W trudnych sytuacjach zawodowych i osobistych może pojawić się irytacja, a nawet gniew. Należy go wyrazić w chwili, kiedy go przeżywamy. Nieasertywne sposoby wyrażenia złości to tłumienie i agresja.

Podsumowując

Rozwijając umiejętności asertywnego komunikowania się z innymi osobami warto pamiętać o kilku zasadach:

  • Podstawą asertywnego zachowania jest stanowczość, uczciwość, bezpośredniość i brak chęci skrzywdzenia innej osoby,
  • Twoje prawa są jednocześnie prawami innych osób. Pamiętaj o założeniu "Moje prawa są ważne i twoje prawa są ważne",
  • Odmawiając stosuj techniki: jujitsu, zdartej płyty, zmiękczania i uprzedzania,
  • Nie tłumacz się, nie pouczaj i nie przepraszaj rozmówcy,
  • Asertywna odmowa przełożonemu jest reakcją na prośbę, a nie na polecenie służbowe,
  • Nie naruszaj terytorium psychologicznego rozmówców,
  • Wyrażanie swoich uczuć jest bardziej skuteczne niż obwinianie lub atakowanie rozmówcy,
  • Tłumiony gniew może prowadzić do niespodziewanego wybuchu złości,
  • W kontaktach zawodowych i prywatnych otwarcie używaj słów TAK i NIE.

Materiał powstał na bazie certyfikowanego kursu internetowego "Asertywność" w ramach netAkademia, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Włodzimierz Rosiński

Trener netAkademia

Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »