Strach padł na 135 tys. niepełnosprawnych

Początkowo zgłoszony przez posłów PO projekt przewidywał, że pracodawcy otrzymają dofinansowanie jedynie do zatrudniania niepełnosprawnych w stopniu znacznym i umiarkowanym.

W zakładach pracy chronionej i na otwartym rynku pracy zatrudnionych jest obecnie - według danych PFRON - 135 tys. niepełnosprawnych w stopniu lekkim, 116 tys. niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym oraz ponad 10 tys. w stopniu ciężkim. Obecnie pracodawca otrzymuje dopłatę w wysokości odpowiednio 160 proc., 140 proc. i 60 proc. najniższego wynagrodzenia.

Projekt przewiduje zlikwidowanie zwolnień z podatków od nieruchomości, leśnego, rolnego i od czynności cywilnoprawnych dla zakładów pracy chronionej, a także zmianę redystrybucji podziału zwolnień z zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (z 90 proc. na zakładowy fundusz rehabilitacyjny i 10 proc. na PFRON do 50 proc. na fundusz zakładowy i 50 proc. na PFRON). Te propozycje budzą duży sprzeciw pracodawców.

Obecnie zdecydowana większość z ponad 260 tys. zatrudnionych osób niepełnosprawnych pracuje w zakładach pracy chronionej, a około 66 tys. - na otwartym rynku pracy. W ostatnich dwóch latach przybyło ponad 60 tys. zatrudnionych niepełnosprawnych.

Czy niepełnosprawni są dyskryminowani na rynku pracy?

Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Lewiatan popiera wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy dla wszystkich niepełnosprawnych, dzięki czemu będzie im łatwiej znaleźć pracę. Jednocześnie opowiada się za ograniczeniem przywilejów zakładów pracy chronionej, które rodzą różne patologie.

Zdaniem PKPP Lewiatan konieczna jest kompleksowa reforma całego systemu aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Chodzi o zwiększenie jego efektywności poprzez wspieranie zatrudnienia tych, którzy tego naprawdę potrzebują, a nie tych, którzy potrafią wykorzystać luki w systemie.

Pracodawcy zwiększyli liczbę zatrudnianych niepełnosprawnych i teraz potrzeba więcej pieniędzy na dofinansowanie ich pracy. Ale w związku z tym, że zatrudniają więcej takich osób, to płacą mniej na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, któremu zaczyna brakować pieniędzy.

"Według prognoz, w przyszłym roku sytuacja finansowa PFRON jeszcze bardziej się pogorszy. W jego budżecie może zabraknąć 1 mld zł. Dlatego pozytywnie oceniamy projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jego celem jest zwiększenie efektywności całego systemu, a także likwidacja różnych patologii" - mówi Małgorzata Rusewicz, dyrektorka departamentu Dialogu Społecznego i Stosunków Pracy PKPP Lewiatan.

"Nowelizacja ustawy przewiduje m.in. ograniczenie dopłat do zatrudnienia osób z lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, a zwiększenie w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Dobrze się stało, że zostaną zmniejszone przywileje zakładów pracy chronionej. W nowelizacji ustawy przewiduje się zwolnienia z podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego tylko dla tych zpch, które zatrudniają określony procent osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Dzięki temu PFRON zaoszczędzi rocznie 400 mln zł. Promowanie zatrudnienia osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności przyniesie kolejne 800 mln zł oszczędności rocznie" - dodaje Piotr Sarnecki, ekspert rynku pracy PKPP Lewiatan.

PKPP Lewiatan popiera wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy dla wszystkich niepełnosprawnych i likwidację obowiązkowego 7-godzinnego dnia pracy dla osób z umiarkowanym i znacznym stopniem niesprawności oraz dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego. Takie rozwiązania umożliwią efektywne aktywizowanie tych osób niepełnosprawnych, które wymagają wsparcia na rynku pracy, a ich zatrudnianie nie będzie kłopotem dla firm.

PKPP Lewiatan postuluje likwidację dofinansowania z PFRON do zatrudniania osób z lekkim stopniem niepełnosprawności oraz całkowite zrównanie chronionego i otwartego rynku pracy. Obecnie zatrudnionych jest jedynie 13,6 proc. niepełnosprawnych.

Poinformował o tym ekspert PKPP Lewiatan Piotr Sarnecki na konferencji prasowej w Warszawie. Podkreślił, że PKPP Lewiatan popiera projekt nowelizacji ustawy o zatrudnianiu niepełnosprawnych, ograniczający dofinansowanie do zatrudnienia osób o lekkim stopniu niepełnosprawności, a zwiększający dofinansowanie dla niepełnosprawnych w stopniu znacznym.

Jak podkreśliła Małgorzata Rusewicz - dyrektor departamentu dialogu społecznego i rynku pracy - zatrudnienie niepełnosprawnych jest ciągle niższe niż w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie sięga 50 proc. Stąd też - w ocenie PKPP Lewiatan - potrzebne są zmiany na rynku pracy w tym zakresie.

Sarnecki z kolei powiedział, że w polskim systemie orzekania łatwo jest uzyskać lekki stopień niepełnosprawności i często zakłady pracy chronionej - jego zdaniem - zatrudniają niepełnosprawnych fikcyjnie. Poza tym - ograniczeniem było też ustalenie dla niepełnosprawnych siedmiogodzinnego dnia pracy. "W nowej ustawie udało się wprowadzić ośmiogodzinny dzień pracy, z możliwością zwrócenia się do lekarza medycyny pracy o skrócenie czasu pracy, gdyby potrzebował tego niepełnosprawny" - powiedział Sarnecki.

W ocenie PKPP Lewiatan należy odejść od dofinansowania niepełnosprawnych w stopniu lekkim, gdyż osoby takie nie wymagają wsparcia na rynku pracy.

Pozytywnie ocenił też zmianę definicji zakładu pracy chronionej - teraz, aby uzyskać taki status musi być zatrudnionych więcej osób niepełnosprawnych (50 proc. wszystkich zatrudnionych), w tym co najmniej 20 proc. osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (dotychczas 10 proc.).

W ocenie PKPP Lewiatan konieczne jest zrównanie dofinansowania do zatrudnienia niepełnosprawnych na otwartym i chronionym rynku pracy. Zgodnie z projektem nowelizacji, który jest w Sejmie, zrównanie takie ma następować po roku 2012. Zwiększenie dopłat do zatrudnienia niepełnosprawnych w stopniu znacznym, a zmniejszenie - w przypadku zatrudnienia niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym - przewiduje projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji i zatrudnieniu niepełnosprawnych.

Zgodnie z projektem dopłata do zatrudnienia niepełnosprawnych w stopniu znacznym ma wynosić 180 proc. najniższego wynagrodzenia, do zatrudnienia niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym - 100 proc., a w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności - 40 proc. Środki te wypłacane są przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w ramach Systemu Obsługi Dofinansowań.

O 70 proc. może się zmniejszyć dotacja z budżetu na dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, jeśli dług publiczny w relacji do PKB przekroczy 55 proc.; znikną też ulgi - internetowa i prorodzinna - wynika z projektu nowelizacji ustawy o finansach publicznych.

Obecnie zatrudnionych jest jedynie 13,6 proc. niepełnosprawnych. Zdecydowana większość z ponad 260 tys. zatrudnionych osób niepełnosprawnych pracuje w zakładach pracy chronionej, a około 66 tys. - na otwartym rynku pracy. W ostatnich dwóch latach przybyło ponad 60 tys. zatrudnionych niepełnosprawnych. Budżet PFRON jest tworzony ze składki płaconej przez tych pracodawców, którzy nie zatrudniają osób niepełnosprawnych, oraz dotacji z budżetu państwa. Zgodnie z przepisami u każdego pracodawcy, zatrudniającego ponad 25 osób, 6 proc. wśród zatrudnionych muszą stanowić osoby niepełnosprawne.