Rynek pracy 2020
Zmiany na rynku pracy dotyczą zarówno pracowników, jak i pracodawców. Jak wynika z analiz trendów rozwojowych poszczególnych branż, w najbliższym dziesięcioleciu czeka nas prawdziwa rewolucja. Dzięki badaniom foresight, realizowanym na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, można przewidzieć, jakie kompetencje należy wzmacniać, aby sprostać przyszłym wyzwaniom. Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Jak pokazują dane OECD, w latach 2025-2030 globalna siła robocza będzie się zmniejszać o 12 mln rocznie. Już dziś zatem widać, że w perspektywie kilku lat drastycznie skurczy się liczba osób aktywnych zawodowo. To jednak nie zmniejszająca się liczba pracowników powinna spędzać sen z oczu pracodawców. Dużo istotniejszym problemem jest niewystarczająca liczba pracowników o pożądanych, z punktu widzenia potrzeb firm, umiejętnościach.
W tym jednak przypadku przedsiębiorcy posiadają wszelkie możliwości, by na takie zmiany wpływać i im zapobiegać. Potrzebna jest tylko motywacja i przekonanie, że jeśli nie zadba się o rozwój kompetencji kadry, to w ciągu najbliższych lat problemy związane z zasobami ludzkimi wysuną się na plan pierwszy.
Czy trzeba przypominać menedżerom sytuację, kiedy to wzrost wynagrodzeń pracowników był szybszy niż wzrost ich wydajności? Dla rozwoju firm optymalna jest chyba równowaga między rynkiem pracodawców a rynkiem pracowników. Przechylanie szali - w zależności od bieżącej sytuacji gospodarczej - raz na jedną, raz na drugą stronę, długofalowo prowadzi donikąd. Jak zatem zadbać o to, aby na nieodwołalnych zmianach skorzystali zarówno pracownicy, jak i pracodawcy?
Jak wynika z badań, przeprowadzonych na zlecenie PARP, wzrost wymagań i umiejętności prognozowany jest na wszystkich poziomach zatrudnienia, łącznie ze stanowiskami najniższymi. Coraz większy udział w rynku zajmować będą usługi i sektory wymagające wysokich kwalifikacji.
Pojawią się też nowe zawody w branżach, które rozwijają się obecnie bardzo dynamicznie, czyli informatycznej i telekomunikacyjnej. Będą one generować nowe miejsca pracy, wymagające ściśle określonych kompetencji o "niszowym" charakterze. Eksperci projektu prognozują, że poszukiwani będą (deficytowi już dziś) teleinformatycy i mechatronicy, a także eksperci sieciowi specjalizujący się w projektowaniu, wdrażaniu i administrowaniu sieci komputerowych.
Badacze przewidują, że równie prężnie, jak w sektorze ICT, miejsca pracy będą pojawiać się w branży biotechnologicznej. Można ją uznać za wiodącą z uwagi na możliwość jej wykorzystania w różnych dziedzinach przemysłu. Znaczące będą także takie sektory gospodarki jak nanotechnologia, ekologia oraz energetyka.
Kolejną kategorię zawodów przyszłości tworzą zawody "internetowe", takie jak: copywriter, projektant witryn internetowych czy analityk ruchu na stronach WWW. Do niej należą także te związane z organizacją i sposobem prezentacji zawartości stron WWW lub opracowywaniem strategii firmy dotyczącej komunikacji za pomocą poczty elektronicznej e-mail channel specialist.
Przyszłość stoi także przed wszelkiego rodzaju "tradycyjnymi" usługami związanymi z takimi dziedzinami, jak finanse czy edukacja. Poszukiwanymi profesjami staną się wirtualny prawnik i nauczyciel. Zdaniem ekspertów, należy spodziewać się wzrostu zapotrzebowania na stanowiska związane z mediami, organizowaniem podróży i tych, które łączą rozrywkę z dbałością o wygląd fizyczny.
Już dziś należy myśleć, jakich kompetencji firma będzie potrzebować w ciągu najbliższych lat.
- Brak wiedzy o przyszłych trendach gospodarczych i zapotrzebowaniu na kadry powoduje, że nie jesteśmy w stanie zaplanować działań edukacyjnych budujących przewagę konkurencyjną. Dlatego mamy nadzieję, że wyniki naszych badań posłużą przedsiębiorstwom do skutecznego zaplanowania rozwoju kompetencji pracowników - komentuje Paulina Zadura - Lichota, kierownik Sekcji Badań i Analiz Zespołu Przedsiębiorczości w PARP.
Nowoczesna gospodarka potrzebuje innowacyjnych kadr. Identyfikacja umiejętności kadry zarządzającej oraz pracowników przedsiębiorstw może mieć kluczowe znaczenie w rozwijaniu polskiej gospodarki. Jak pokazuje badanie, coraz bardziej pożądane będą tzw. kompetencje kluczowe (społeczne), czyli umiejętności rozwijane niezależnie od rodzaju pracy, zawodu i stanowiska. Wyniki projektu wskazują, że doskonalić w tym zakresie będą musieli się zarówno pracownicy, jak i menedżerowie.
Wśród pracowników najwyżej ceniona będzie otwartość na przekwalifikowanie się i mobilność, a wśród kadry zarządzającej umiejętność funkcjonowania w międzynarodowym środowisku. Na dalszych miejscach znalazły się języki obce, wykorzystanie technologii informatycznych i mobilnych, ugruntowane podstawy matematyki, komunikacja interpersonalna i autoprezentacja, praca w zespole i zarządzanie nim.
Warto dziś zdiagnozować potencjał pracowników i zaplanować ich rozwój pod kątem zdobywania umiejętności potrzebnych w niedalekiej przyszłości. Uczenie się jest przecież procesem. Dostępne jest bezpłatne narzędzie, które pozwoli menedżerom na szybki wybór odpowiednich szkoleń.
Na stronie www.inwestycjawkadry.pl, przygotowanej na zlecenie PARP-u, dostępna jest największa baza szkoleń w Polsce, zarówno komercyjnych, jak i współfinansowanych z funduszy unijnych. Za pomocą umieszczonej na portalu przyjaznej wyszukiwarki można łatwo odnaleźć interesujące szkolenie. Każdy kurs opatrzony jest informacjami na temat sposobu rekrutacji, miejsca i czasu szkolenia, zdobytych uprawnień, do kogo jest adresowany oraz jaki jest jego koszt.
Wszystkie kursy w bazie zostały zamieszczone przez niezależne firmy szkoleniowe. Co ważne, w bazie znajdują się szkolenia rozwijające wspomniane kompetencje przyszłości, jak np. skuteczne porozumiewanie się, podstawy kreatywności i innowacji czy warsztaty budowania współpracy.
Obecnie w UE projekty typu foresight1 prowadzi się w odniesieniu do całej gospodarki, jak i poszczególnych branż. W 2009 r. takie właśnie badanie zleciła do realizacji Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Foresight kadr nowoczesnej gospodarki był pierwszym tego typu działaniem w Polsce, w którym zastosowano wspomnianą wyżej metodologię. Badanie wykonało konsorcjum złożone z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki (Koordynator), Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii oraz SMG/KRC Poland Media S.A.
Źródło:
Banerski G., Gryzik A., Matusiak K. B., Mażewska M., Stawasz E., Przedsiębiorczość akademicka (rozwój firm spin-off, spin-out) - zapotrzebowanie na szkolenia służące jej rozwojowi, PARP, Warszawa 2009.
1. Badanie typu foresight należy do grupy studiów nad przyszłością. Jego zadaniem jest równoczesne wprowadzenie w życie trzech zamierzeń: przemyślenie przyszłości, przeprowadzenie na jej temat specjalistycznej publicznej debaty i podjęcie w krótkim czasie działań na rzecz odpowiedniego ukształtowania przyszłości. Te trzy komponenty można ująć w sekwencją trzech angielskich słów: thinking, debating, shaping.
Anna Nikowska, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Pobierz: program PIT 2010
