Rolnik w pracy sezonowej

Przypadek taki, zaliczany jest do zakresu delegowania, czyli podjęta praca powinna mieć podobny charakter, jak ta wykonywana w Polsce. Przy czym, praca o charakterze sezonowym - zgodnie z definicją zawartą w Rozporządzeniu 1408/71 - to praca zależna od następstw pór roku i powtarzająca się automatycznie każdego roku. Chodzi tu zatem o prace, które z uwagi na swój charakter nie mogą być wykonywane przez cały rok, np. prace w rolnictwie, leśnictwie.

Zgodnie z powyższym, osoby prowadzące w Polsce działalność rolniczą, podejmujące pracę o charakterze sezonowym, na terenie innego państwa członkowskiego, dalej podlegać będą polskiemu ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego, o ile jednak, ubezpieczeniu społecznemu rolników w Polsce podlegają z mocy ustawy, czyli obowiązkowo. Natomiast zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w Polsce, z dniem podjęcia zatrudnienia powstaje obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu w systemie powszechnym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego też Polski rolnik, podejmujący pracę o charakterze sezonowym, podlegał będzie ubezpieczeniu w ZUS, z tytułu zatrudnienia, które ma miejsce poza granicami kraju. Ubezpieczenie społeczne rolników ustanie wówczas na okres zatrudnienia.

W sytuacji rolnika (domownika), który w Polsce prowadzi gospodarstwo rolne, a równocześnie na terytorium innego państwa członkowskiego wykonuje pracę na własny rachunek, zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego nastąpi do systemu tego państwa, w którym zamieszkuje ta osoba. Prawo tego państwa z zakresu zabezpieczenia społecznego, będzie obowiązywać również w drugim państwie. Rolnik (domownik), który mieszkając w Polsce prowadzi działalność rolniczą, a jednocześnie na terytorium innego państwa członkowskiego podejmuje inną działalność na własny rachunek dalej podlegał będzie polskiemu ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego.

Stosując polskie prawo z zakresu zabezpieczenia społecznego, osoby objęte ubezpieczeniem rolniczym, które poza granicami Polski podejmują prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej i chcące nadal kontynuować ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego podobnie, jak osoby prowadzące obydwa te rodzaje działalności wyłącznie na terenie Polski, muszą spełniać warunki, określone w art. 5a ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, odnośnie zarówno kwoty granicznej podatku z tej działalności za rok poprzedni, jak i terminów składania odpowiednich dokumentów.

Ponadto, zapis artykułu 5a ustawy, m.in. definiuje pozarolniczą działalność gospodarczą jako "...pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne, na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej...". Przepis ten umożliwia kontynuowanie ubezpieczenia rolniczego osobom, które prowadzą, co najmniej część swojej działalności gospodarczej na terytorium Polski i która to działalność zarejestrowana jest w Polsce.

W przypadku, gdy rolnik (domownik) nie spełnia warunków określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, ponieważ np.: prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą wyłącznie na terenie innego państwa członkowskiego lub w oparciu o przepisy innego państwa albo podatek należny z działalności pozarolniczej przekroczył kwotę graniczną lub nie dochował terminu na złożenie odpowiednich dokumentów, podlega ubezpieczeniu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, w ramach systemu powszechnego z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium innego państwa członkowskiego.

Inaczej natomiast wygląda sytuacja, kiedy rolnik, podejmując prowadzenie działalności na własny rachunek wyłącznie na terenie innego państwa członkowskiego, zaprzestaje pracy w swoim gospodarstwie rolnym w Polsce. Wówczas stosuje się tzw. zasadę miejsca pracy. Oznacza to, że stosować należy przepisy ubezpieczeniowe tego państwa, w którym wykonywana jest praca. Właściwym wówczas będzie ustawodawstwo obce. W tym przypadku nie ma znaczenia gdzie osoba taka mieszka, ponieważ wykonując pracę tylko w jednym państwie członkowskim, podlega ubezpieczeniu w tym państwie i zgodnie z jego prawem.

Rolnik, który prowadzi gospodarstwo rolne położone po obu stronach wspólnej granicy dwóch państw członkowskich - np. Polski i Niemiec, ubezpieczeniu społecznemu podlega w państwie na terytorium, którego zamieszkuje. Jeśli natomiast rolnik, którego gospodarstwo położone jest na granicy dwóch państw, nie mieszka w żadnym z tych państw, podlega ustawodawstwu tego państwa, na którego obszarze prowadzi działalność rolniczą w większym zakresie. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym o zakresie działalności decyduje powierzchnia gospodarstwa.