Rodzina jako pracownik i zleceniobiorca

Pomoc rodziny w prowadzeniu działalności gospodarczej nie ogranicza się jedynie do uczestnictwa w życiu firmy w charakterze osób współpracujących oraz do świadczenia pracy bez wynagrodzenia. Krewny, tak jak osoba obca, może być zatrudniony zarówno na umowę o pracę, jak i umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenia. Przyjrzyjmy się w czym jest podobne i czym się różni podatkowe rozliczenie tych należności od należności członków rodziny współpracujących z przedsiębiorcą.

Pomoc rodziny w prowadzeniu działalności gospodarczej nie ogranicza się jedynie do uczestnictwa w życiu firmy w charakterze osób współpracujących oraz do świadczenia pracy bez wynagrodzenia. Krewny, tak jak osoba obca, może być zatrudniony zarówno na umowę o pracę, jak i umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenia. Przyjrzyjmy się w czym jest podobne i czym się różni podatkowe rozliczenie tych należności od należności członków rodziny współpracujących z przedsiębiorcą.

Wynagrodzenie za pracę

Reklama

Wynagrodzenie wypłacane małżonkowi i małoletnim dzieciom przedsiębiorcy, a w przypadku spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej również małżonkom i małoletnim dzieciom wspólników, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie jednak dla członka rodziny będącego pracownikiem, otrzymane wynagrodzenie stanowi przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Od przychodu tego przedsiębiorca jako płatnik zobowiązany jest obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy.

Od wynagrodzeń zatrudnionych na umowę o pracę członków rodziny przedsiębiorca zobowiązany jest naliczyć i odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. W sytuacji, gdy zatrudnieni członkowie rodziny pozostają z indywidualnym przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym - składki te powinien naliczyć, odprowadzić i rozliczyć w kosztach firmowych tak jak za osobę współpracującą. Również z punktu widzenia przedsiębiorcy, jako płatnika, całe rozliczenie podatkowe (obliczenie zaliczki) takiego członka rodziny wygląda tak jak w przypadku osoby współpracującej, które omówiliśmy w GP nr 41 na str. 5.

Inaczej wygląda naliczanie omawianych składek w przypadku zatrudniania przez przedsiębiorcę członków rodziny niepozostających z nim we wspólnym gospodarstwie oraz w przypadku zatrudniania członków rodziny wspólnika spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej. Posiadanie przez takiego członka rodziny statusu pracownika, uzasadnia obliczanie i odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z zasadami określonymi dla pracowników. Składki zapłacone na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz wypadkowe tych pracowników, w części sfinansowanej przez siebie - przedsiębiorca ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast zaliczkę od takiego wynagrodzenia oblicza oraz pobiera na zasadach określonych w art. 32 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).


Wydatki niebędące wynagrodzeniem

Zatrudnianie członków rodziny w ramach stosunku pracy, poza koniecznością wypłacania im wynagrodzenia wiąże się z ponoszeniem szeregu innych wydatków. Większość z nich przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów podatkowych. Są to m.in.:

  • wydatki na podnoszenie ich kwalifikacji,
     
  • diety i inne należności za odbyte podróże służbowe,
     
  • wydatki związane z używaniem na potrzeby firmy samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych,
     
  • wydatki na świadczenia zdrowotne.

Przedsiębiorca musi jednak pamiętać, że to na nim spoczywa obowiązek wykazania zasadności poniesienia określonego wydatku.


Krewny jako zleceniobiorca

Wydatki ponoszone w związku z zawarciem z członkiem rodziny umowy zlecenia przedsiębiorca kwalifikuje do kosztów na ogólnych zasadach. Oznacza to, że dany wydatek jest kosztem wówczas, gdy został poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła. Należy jednak pamiętać, że dla przedsiębiorcy - zleceniodawcy, podobnie jak to miało miejsce w przypadku korzystania z pomocy małżonka i małoletnich dzieci będących osobami współpracującymi lub zatrudnionymi na umowę o pracę, wartość ich wynagrodzenia nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. W odniesieniu do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej zasada ta dotyczy zarówno wspólnika, którego małżonkowi lub małoletniemu dziecku jest ono wypłacane, jak i pozostałych wspólników.

W efekcie przedsiębiorca kosztów działalności nie będzie mógł również obciążyć składkami na ubezpieczenia społeczne za ww. osoby będące zleceniobiorcami, w części przez nie finansowanej. Stanowią one bowiem element ich wynagrodzenia, a w konsekwencji wartość pracy własnej. Kosztem są natomiast te składki na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy, które przedsiębiorca, zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, opłaca z własnych środków, jako ich płatnik.

Wypłacając wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia zawartej z członkiem rodziny, przedsiębiorca jako płatnik powinien pobrać miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy, obliczoną zgodnie z art. 41 ust. 1 i ust. 1a ustawy o pdof. Zaliczkę tę należy przekazać do dnia 20. następnego miesiąca na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Wysokość zaliczki na podatek dochodowy wynosi 18% należności z tytułu umowy zlecenia, pomniejszonej o:

  • koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% przychodu, pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy, oraz
     
  • potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

W następnej kolejności zaliczkę na podatek zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorcy pobranej przez płatnika, pamiętając, że zmniejszenie to nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Jednak nie zawsze od należności z tytułu umowy zlecenia zawartej z członkiem rodziny przedsiębiorca będzie zobowiązany pobrać zaliczkę. Należności mogą być również opodatkowane w formie ryczałtu w wysokości 18% przychodu. Ryczałt ma zastosowanie wówczas, gdy zleceniobiorca jest osobą niebędącą pracownikiem płatnika, a miesięczna suma należności określona w umowie lub umowach z tego samego tytułu i od tego samego płatnika nie przekracza 200 zł (szerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 10 na str. 5).



autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa Nr 562 z dnia 2009-05-28

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »