Renta rodzinna po zmarłym pracowniku

Jeżeli umiera pracujący współmałżonek lub rodzic, nie pozostaje to bez istotnego wpływu na sytuację materialną pozostałych przy życiu członków rodziny. Świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, którego celem jest zabezpieczenie materialne uprawnionych członków rodziny po zmarłym pracowniku, jest renta rodzinna.

Jeżeli umiera pracujący współmałżonek lub rodzic, nie pozostaje to bez istotnego wpływu na sytuację materialną pozostałych przy życiu członków rodziny. Świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, którego celem jest zabezpieczenie materialne uprawnionych członków rodziny po zmarłym pracowniku, jest renta rodzinna.

Problematykę renty rodzinnej reguluje przede wszystkim ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. 2004 r. Nr 39 poz. 353), zwana dalej ustawą emerytalno-rentową. Ustawa powyższa określa warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (w tym do renty rodzinnej), zasady ustalania wysokości świadczeń oraz zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zmarły powinien spełniać warunki do uzyskania emerytury lub renty na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub innych przepisów szczególnych (np. ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin). Pracodawca jest zobowiązany przez przepisy do poinformowania bezzwłocznie, po śmierci pracownika, pozostałej po nim rodziny o warunkach uzyskania renty rodzinnej oraz przygotowania wniosku o rentę.

Reklama

Osoby uprawnione do świadczenia

Renta rodzinna przysługuje określonym ustawowo osobom po zmarłym emerycie lub renciście, a także po zmarłych uprawnionych do uzyskania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (np. po pracownikach). Uprawniony do emerytury generalnie jest ten, kto posiada odpowiedni wiek oraz okres składkowy i bezskładkowy. Natomiast renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

  1. jest niezdolny do pracy,
  2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (od roku do lat 5),
  3. niezdolność do pracy powstała w okresach określonych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy - w rozumieniu ustawy emerytalno-rentowej - jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przepisy wyróżniają dwa rodzaje niezdolności do pracy: całkowitą i częściową. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Oceny niezdolności do pracy i jej stopnia dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Dla potrzeb ustalania prawa do renty rodzinnej przyjmuje się "z góry", iż zmarły był osobą niezdolną do pracy (całkowicie), jednakże jeśli chodzi o przymiot niezdolności do pracy (całkowicie lub częściowo) po stronie uprawnionych do renty po zmarłym musi on faktycznie występować i być stwierdzony orzeczeniem. Jeżeli zostanie ustalone uprawnienie zmarłego do emerytury lub renty, należy ustalić, czy pozostali po zmarłym członkowie rodziny spełniają dalsze przesłanki do uzyskania po nim renty rodzinnej. Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny, pod warunkiem jednakże spełniania wymogów określonych ustawą emerytalno-rentową, tj.:

  1. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
  2. przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
  3. małżonek (wdowa i wdowiec),
  4. rodzice (również ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające).

Przy ustalaniu uprawnień dzieci do renty rodzinnej należy brać pod uwagę następujące kryteria:

  • wiek,
  • odbywanie nauki w szkole,
  • niezdolność do pracy.

Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole (jeżeli przekroczyły 16 rok życia), nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. Prawo do uzyskania renty rodzinnej przysługuje tym dzieciom, które po przekroczeniu 16 lat pobierają naukę w placówkach naukowych, do których zalicza się szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe, publiczne lub niepubliczne, szkoły wyższe państwowe lub niepaństwowe, szkoły prowadzone przez kościół katolicki oraz pozaszkolne formy kształcenia, dokształcania bądź doskonalenia zawodowego, w tym także kursy języków obcych prowadzone pod nazwą szkół lub ośrodków, trwające nie krócej niż przez okres trzech miesięcy. Przy czym nie ma znaczenia prawnego, czy nauka odbywa się w systemach stacjonarnych, zaocznych, wieczorowych. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 rok życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Prawo do pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia ostatniego roku akademickiego, na którym uprawniony ukończył 25 rok życia, bez względu na to, czy rok ten powtarza, czy odbywa na nim studia po raz pierwszy. Studia podyplomowe nie są ostatnim rokiem nauki w szkole wyższej w rozumieniu ustawy emerytalno-rentowej.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 11 października 2006 r. W niektórych sytuacjach nie można pozbawić studenta uprawnienia do renty rodzinnej, nawet gdy 25 lat osiągnął na ostatnim roku studiów w szkole wyższej. Takim przypadkiem jest okoliczność, gdy planowe ukończenie nauki wydłużyło się o ponad rok z powodu indywidualnego toku studiów. Musi być jednak zgoda na ich kontynuowanie za granicą przy zachowaniu statusu studenta ostatniego roku studiów na uczelni krajowej (III AUa 597/2006).

Renta przysługuje i jest przyznawana uprawnionym osobom przez cały rok szkolny, trwający do 31 sierpnia, bądź też akademicki - do 30 września. Renta rodzinna przysługuje dziecku uczącemu się w szkole, także w okresach przerw w nauce (np. na wakacjach). Sąd Najwyższy w wyroku z 3 października 2000 r. uznał, że student w czasie urlopu dziekańskiego kontynuuje naukę, co oznacza, że nie traci prawa do renty rodzinnej, niezależnie od tego, z jakich przyczyn udzielono tego urlopu (II UKN 739/99). Jeżeli chodzi o uprawnienie uczącego się dziecka do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu, to należy również zwrócić uwagę na stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone w wyroku z 17 marca 2005 r. stanowiące, że przepisy o rencie rodzinnej nie uzależniają prawa do tego świadczenia od systematyczności nauki, jej pozytywnych rezultatów, ewentualnego powtarzania semestrów. Jedyny warunek to kontynuowanie nauki i ograniczenie wiekowe (III AUa 702/2004).

Dzieci mają prawo do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu bez względu na swój wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat lub uczące się do 25 lat.

Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo, aby uzyskać prawo do renty rodzinnej, poza spełnieniem powyższych kryteriów (wieku lub niezdolności do pracy), mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

  1. zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (chyba że śmierć była następstwem wypadku) oraz
  2. nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

Poza dziećmi to współmałżonkowie są osobami najczęściej uprawnionymi do renty rodzinnej. Wdowa (wdowiec) jest uprawniona do renty rodzinnej generalnie w trzech sytuacjach związanych z:

  • osiągnięciem przez nią określonego wieku (50 lat),
  • niezdolnością do pracy (jej lub dzieci),
  • wychowywaniem dzieci uprawnionych do renty rodzinnej.

Po pierwsze, wdowa jest uprawniona do renty po zmarłym małżonku, jeżeli w chwili jego śmierci osiągnęła wiek 50 lat lub osiągnęła wiek 50 lat, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od śmierci małżonka (lub 5 lat od zaprzestania wychowywania dzieci uprawnionych do renty rodzinnej). Po drugie, wdowa jest uprawniona, jeżeli w chwili śmierci męża była niezdolna do pracy w rozumieniu ustawy emerytalno-rentowej (nie ma znaczenia, czy niezdolność ta ma charakter całkowity czy częściowy) lub stała się niezdolna do pracy nie później niż w ciągu 5 lat od śmierci małżonka. Po trzecie, wdowa należy do kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, jeśli wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat lub sprawuje opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. W sytuacji gdy niezdolność do pracy (będąca podstawą przyznania renty rodzinnej) ustąpi, następuje utrata prawa do renty. Podlega ono przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stanie się niezdolny do pracy. Wszelkie wyżej opisane wymogi uzasadniające przyznanie renty rodzinnej po zmarłym małżonku dotyczą zarówno wdowy, jak i wdowca. Warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej jest pozostawanie małżonki/małżonka do chwili śmierci męża/żony we wspólności małżeńskiej. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 15 czerwca 2005 r., jeżeli nie orzeczono rozwodu albo separacji, to uzasadnione jest domniemanie, że między małżonkami istnieje wspólność małżeńska w rozumieniu ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (II UK 248/2004). Istnienie lub nieistnienie faktycznej wspólności małżeńskiej należy do sfery ustaleń faktycznych, które pozostają w gestii organu ubezpieczeniowego. Ciężar dowodu niepozostawania w tej wspólności spoczywa na organie rentowym.

Wyrok Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2006 r. Po wyprowadzeniu się jednego z małżonków do odległej miejscowości i podjęciu tam pracy kontakty między małżonkami siłą rzeczy bywają sporadyczne, nie świadczy to jednak o zerwaniu wszystkich więzi małżeńskich i braku wspólności małżeńskiej, które to zerwanie jest niezbędne, by ZUS mógł odmówić przyznania renty rodzinnej po zmarłym mężu (II UK 8/2006).

Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która w chwili śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełnia warunki określone powyżej oraz w dniu śmierci męża posiadała prawo do alimentów z jego strony, ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. W powyższej kwestii na uwagę zasługuje wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 1993 r., który stwierdził, że w sytuacji kiedy między rozwiedzionymi małżonkami istniała po rozwodzie i trwała aż do śmierci byłego małżonka rzeczywista wieź materialna i duchowa, była żona może domagać się przyznania renty rodzinnej po nim - nawet wówczas, gdy w chwili śmierci nie miała ustalonego wyrokiem sądowym lub ugodą prawa do alimentów (II URN 61/92, OSNCP 1994 r. nr 3 poz. 68). Wdowa, która nie spełnia kryteriów wymaganych do przyznania renty rodzinnej i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej.

Okresowa renta rodzinna Wdowa (także wdowiec) niespełniająca warunków ogólnych do uzyskania renty rodzinnej i niemająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej:
  1. przez okres jednego roku od chwili śmierci męża,
  2. w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża (art. 70 ust. 4 ustawy emerytalno-rentowej).

Renta rodzinna przysługuje też rodzicom zmarłego w przypadkach, gdy zmarły w chwili śmierci miał ustalone prawo do świadczenia (emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy) lub spełniał warunki do jego nabycia, ponadto zmarły bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania, a oprócz tego - po stronie rodziców osoby zmarłej zachodzi jedna z poniższych przesłanek:

  1. w chwili śmierci ubezpieczonego lub w ciągu 5 lat od niej osiągnęli wiek 50 lat,
  2. w chwili śmierci ubezpieczonego byli niezdolni do pracy lub stali się niezdolnymi do pracy w ciągu 5 lat od niej,
  3. wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat,
  4. sprawują opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy uprawnionym do renty rodzinnej.

Uprawnienie do renty rodzinnej w przypadku spełnienia powyższych warunków przysługuje również ojczymowi, macosze oraz osobom przysposabiającym.

Świadczenie w drodze wyjątku Ubezpieczeni oraz pozostali po nich członkowie rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie (art.83 ustawy emerytalno-rentowej).

Renta rodzinna w drodze wyjątku, tj. przy braku spełnienia ustawowych przesłanek, może być przyznana na podstawie decyzji prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W celu uzyskania prawa do powyższego świadczenia trzeba złożyć w organie rentowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania, odpowiednio umotywowany wniosek wraz z oświadczeniem o stanie rodzinnym, majątkowym i o sytuacji materialnej. Jeżeli powodem wystąpienia z wnioskiem o świadczenie w drodze wyjątku jest stan zdrowia, należy we wniosku podać również informacje dotyczące stanu zdrowia. Po rozpoznaniu sprawy prezes ZUS wydaje stosowną decyzję. Podkreślić należy jednak, że jest to decyzja uznaniowa i nie przysługują od niej środki zaskarżenia do sądów powszechnych. Stronie przysługuje jednak prawo do wniesienia wniosku do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy. Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie (np. dzieciom rodzica zmarłego w katastrofie). Postępowanie w tym trybie toczy się jednak poza Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenia przyznawane wyjątkowo finansowane są z budżetu państwa.

Wysokość renty

Wysokość renty rodzinnej ustalana jest w zależności od liczby osób uprawnionych do świadczenia oraz wysokości kwoty świadczenia, która przysługiwałaby zmarłemu. Renta rodzinna stanowi odpowiedni procent świadczenia, które przysługiwało lub przysługiwałoby zmarłemu. Wysokość tego procentu ustalana jest w zależności od liczby osób uprawnionych na zasadzie: im więcej uprawnionych do renty rodzinnej, tym większy procent. Renta rodzinna wynosi:

  • dla jednej osoby uprawnionej - 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla dwóch osób uprawnionych - 90 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Za kwotę "świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu" uważa się kwotę emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jaką zmarły otrzymywałby, gdyby żył. Wszystkim uprawnionym przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi na równe części między uprawnionych. W przypadku, gdy do renty rodzinnej uprawnione są osoby małoletnie, wypłata świadczenia następuje do rąk opiekuna (np. rodzica pozostałego przy życiu). Jeżeli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niż jedna osoba i jedna lub kilka z tych osób zgłosi wniosek o wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ulegnie ponownemu ustaleniu z pominięciem tej osoby (osób). Rentę rodzinną, do której uprawnionych jest więcej niż jedna osoba, wypłaca się w całości:

  1. małżonkowi zmarłego - jeżeli do renty uprawniony jest małżonek z dziećmi, rodzeństwem lub wnukami zmarłego,
  2. jednemu z rodziców zmarłego - jeżeli do renty uprawnieni są sami rodzice lub rodzice, łącznie z dziećmi, rodzeństwem lub wnukami zmarłego.

Kwota najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2010 r. w przypadku renty rodzinnej wynosi 706,29 zł miesięcznie. Renty podlegają corocznie waloryzacji od 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację. Waloryzacja obejmuje renty przyznane przed terminem waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Zwiększenie o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację. Zmiana wysokości renty rodzinnej w ramach waloryzacji następuje z urzędu.

Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych. Dodatek powyższy wynosi od 1 marca 2010 r. 340,39 zł miesięcznie. W celu nabycia prawa do powyższego dodatku należy złożyć w organie rentowym, wypłacającym rentę rodzinną, sporządzony przez siebie (lub opiekuna) wniosek oraz załączyć akty zgonu rodziców. Kwota dodatku dla sieroty zupełnej podlega waloryzacji na tych samych zasadach, co emerytury i renty.

Wypłata renty

Postępowanie w sprawach renty rodzinnej wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego (np. żony zmarłego pracownika). Decyzje w sprawie przyznania renty rodzinnej wydają i świadczenie to wypłacają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Za wniosek uważa się zgłoszone na piśmie lub ustnie do protokołu żądanie przyznania świadczenia. Z wnioskiem o przyznanie prawa do renty może zwrócić się osoba uprawniona tylko w tej sytuacji, gdy zmarły w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub renty albo spełniał warunki przewidziane prawem do nabycia tych świadczeń. Wniosek w sprawie przyznania świadczenia zgłasza się w organie rentowym bezpośrednio (osobiście lub przez pełnomocnika) i powinny być dołączone do niego dowody uzasadniające prawo do świadczeń. Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko zainteresowanego, datę jego urodzenia, miejsce zamieszkania, wskazanie rodzaju świadczenia, o które się ubiega, oraz podpis osoby uprawnionej do zgłoszenia wniosku. Osoba ubiegająca się o przyznanie renty rodzinnej powinna przedstawić dokumenty stwierdzające:

  • datę urodzenia osoby, po której ma być przyznana renta rodzinna,
  • datę zgonu pracownika lub rencisty,
  • datę zawarcia związku małżeńskiego - w razie ubiegania się o rentę rodzinną po małżonku,
  • swoją datę urodzenia,
  • okres zatrudnienia zmarłego uzasadniający prawo do renty i jej wysokość,
  • wysokość zarobku stanowiącego podstawę wymiaru renty,
  • posiadanie - w razie ubiegania się o rentę rodzinną po małżonku - prawa do alimentów ustalonego wyrokiem lub ugodą sądową w stosunku do małżonka, po którym ubiega się o przyznanie renty, jeżeli w chwili śmierci małżonka nie istniała wspólność małżeńska,
  • fakt uczęszczania do szkoły przez dziecko lub jego niezdolność do pracy.
WAŻNE Organy rentowe są obowiązane do informowania o warunkach i dowodach wymaganych do uzyskania renty rodzinnej oraz do udzielania pomocy przy ubieganiu się o to świadczenie.

Prawo do renty rodzinnej powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, a wygasa, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa lub wraz ze śmiercią osoby uprawnionej. W przypadku zbiegu prawa do renty lub dwóch rent określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osobie spełniającej warunki do jej uzyskania wypłaca się jedno z tych świadczeń, wyższe lub wybrane przez osobę zainteresowaną. W decyzji przyznającej rentę rodzinną wskazuje się stały kalendarzowy termin comiesięcznej wypłaty świadczenia, która dokonywana jest za pośrednictwem poczty lub na wniosek osoby uprawnionej, na rachunek w banku.

Osobom składającym wnioski o przyznanie renty rodzinnej, od decyzji wydanych przez odpowiednie organy rentowe przysługuje możliwość wniesienia odwołania do sądu. Do elementów, które powinno zawierać odwołanie zalicza się w szczególności:

  • oznaczenie zaskarżonej decyzji (czyli datę i numer decyzji oraz organ, który ją wydał),
  • określenie i zwięzłe uzasadnienie wszelkich zarzutów i wniosków,
  • podpis złożony przez wnoszącego odwołanie lub jego przedstawiciela ustawowego bądź pełnomocnika.

Odwołania od decyzji ZUS wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Organ rentowy przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. Jeżeli ZUS uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu. Jeżeli jednak odwołanie nie zostanie uwzględnione w całości lub w części, sprawa musi zostać przekazana do sądu. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. W razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.

Prawo do renty ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu, na zasadach określonych w ustawie emerytalno-rentowej, w razie osiągania przez osobę ją pobierającą przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (np. z umowy o pracę). Prawo do renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Natomiast w sytuacji osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130 proc. tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia. Wysokość renty rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyższej jednak niż 130 proc. tej kwoty miesięcznie. Przykładowo, graniczne kwoty przychodu dla 2009 r. wyniosły odpowiednio:

  • 25 999,80 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 70 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2009 r.,
  • 48 285,20 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 130 proc. przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2009.

Osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70 proc. kwoty przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez prezesa GUS, nie powoduje zmniejszenia świadczeń.

dr adw. Małgorzata Paszkowska

ekspert w ochronie zdrowia

Praca i Zdrowie
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »