Pracownik zmotywowany
Niemal 95 proc. przedsiębiorstw w Polsce decyduje się na zaoferowanie swoim pracownikom przynajmniej jednej formy wynagradzania, innej niż płaca zasadnicza. Tendencja światowa zmierza w kierunku zwiększania udziału dodatkowych świadczeń pozapłacowych - w Europie stanowią one blisko 35 proc. wynagrodzenia, w Stanach Zjednoczonych 60 proc., natomiast w Polsce wartość ta wynosi jedynie 12 proc. Zmieniające się trendy, a jednocześnie oczekiwania powodują, iż z roku na rok rośnie liczba firm i katalog świadczeń, jakie pracodawcy oferują swoim pracownikom.
Dlaczego pracodawcy decydują się na zwiększenie zaangażowania i jaki ma to wpływ na pracownika? Współzależność na linii pracownik-pracodawca koncentruje się na zapewnieniu bezpieczeństwa oraz pozytywnych relacji, które mają wpływ na komfort i wydajność pracy. Świadomość tej zależności determinuje rozwój rynku świadczeń pozapłacowych.
Czynniki, które mają największy wpływ na poziom motywacji pracowników dzielą się na cztery płaszczyzny, w których firmy zwiększają prowadzoną aktywność: zarobki i korzyści osobiste, klimat pracy, możliwości osiągania osobistego sukcesu oraz warunki do rozwoju i rozwijania osobowości. Opierając się na wskazanych wyznacznikach powstała lista świadczeń pożądanych, którą firmy oferują swoim pracownikom w ramach dodatkowych wynagrodzeń.
Pierwotna idea dodatkowych świadczeń ze strony pracodawców zakładała uniknięcie wysokiego opodatkowania wynagrodzenia, co skutkowało oferowaniem takich benefitów, które pozwalają na zmniejszenie ponoszonych kosztów.
Przepisy zakładają, iż świadczenia wliczają się w przychody pracownika ze stosunku pracy, jednak odstępstwem jest zwolnienie z opodatkowania benefitów finansowych oraz rzeczowych, sfinansowanych w całości z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, których wartość w roku podatkowym nie osiągnęła 380 zł. Z powodu tej wartości dużą popularnością cieszą się świadczenia związane z podnoszeniem kwalifikacji pracownika.
Firmy najczęściej (w 71 proc.) oferują możliwość szkoleń merytorycznych, które związane są z funkcją pełnioną w przedsiębiorstwie. Natomiast szkolenia niemerytoryczne umożliwiające rozwinięcie umiejętności interpersonalnych oferowane są przez 53 proc. pracodawców.
Najczęściej jednak pracownicy mogą liczyć na dodatkowe świadczenia w postaci samochodów z możliwością wykorzystywania do celów prywatnych, telefonów komórkowych i laptopów, które oferuje blisko 60 proc. pracodawców. Ich powszechność powoduje jednak, iż nie posiadają one wartości dodanej dla pracowników. Popularnym rozwiązaniem są również bony i karty rabatowe, otrzymywane przy okazji świąt.
Inną formę stanowi oferta związana bezpośrednio z preferencjami pracowników oraz społecznymi oczekiwaniami. Ponad 50 proc. firm decyduje się na dofinansowanie wyjazdów wypoczynkowych. Rok 2011 przyniósł również wzrost nakładów na świadczenia zdrowotne sięgające 43 proc. oraz na dodatkowe aktywności pracowników, gdzie na świadczenia z zakresu sportu i rekreacji zdecydowało się 46 proc. firm.
Obecne tendencje skłaniają się jednak ku zapewnieniu możliwości wyboru, w których to sam pracownik decyduje o zakresie i usługach wchodzących w skład dedykowanego mu pakietu. Rynek odpowiadając na te potrzeby oferuje programy kafeteryjne, w których pracodawca określa wartość oferowanego pakietu, a pracownik dokonuje w jego ramach wyboru usług.
- Możliwość wyboru jest bardzo istotna w przypadku dużego zróżnicowania potrzeb oraz profili demograficznych pracowników. Młodzi ludzie skoncentrowani są na rozwoju, poszerzaniu horyzontów, a jednocześnie różnorodności usług o wysokich standardach, z których mogą korzystać. Również pracodawca, dzięki personalizacji oferty wypracowuje pozytywny wizerunek w oczach pracowników, których może w ten sposób przyciągnąć z konkurencyjnego rynku pracy, co wyjaśnia tak duży potencjał, jaki kryją w sobie programy kafeteryjne - komentuje Adam Janicki, kierownik ds. programów kafeteryjnych w spółce Benefit Systems.
Zmieniający się styl życia społeczeństwa nastawionego na samorozwój i prymat kultury eko, a zarazem wysokich technologii powodują większą koncentrację na kierunkach podnoszących konkurencyjność pracowników. Refinansowanie wyjazdów staje się inwestycją w poszerzanie horyzontów, natomiast inwestycja w aktywności sportowe poprawia kondycję i witalność pracowników. Według danych spółki Benefit, z końcem października tego roku liczba aktywnych użytkowników sięgnęła 290 tys., w stosunku do początku roku nastąpił wzrost o blisko 60 tysięcy osób.
Istotne dla pracowników staje się również samo podejście do warunków pracy. Popularność zyskały dodatkowe możliwości, które rzucają światło na zmiany w zakresie świadomości pracowników. Do rozwiązań kompromisowych w nawiązaniu do regulaminu pracy należy możliwość nieoficjalnego stroju w wyznaczony dzień, elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej czy dodatkowy urlop. Duża część pracodawców umożliwia również korzystanie z uzyskanych przez pracodawców zniżek, m.in. na ubezpieczenia.
Ważną kwestią jest natomiast zmiana podejścia w stosunku do rodzicielstwa, gdzie firmy wspierają pracowników poprzez współfinansowanie opieki nad dziećmi oraz wyjazdów edukacyjnych.
Aspekty ekonomiczne i społeczne znacząco wpłynęły na kształt relacji pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, zmieniając - a tym samym rozwijając - rynek świadczeń pozapłacowych, który aktywnie reaguje na pojawiające się trendy.
Anna Ruszczyńska
