Porządki urlopowe do końca września

Letnie miesiące to okres, w którym większość pracowników decyduje się na skorzystanie z urlopowego wypoczynku. Wykorzystywane są głównie urlopy bieżące, pracodawca musi jednak zadbać także o zniwelowanie urlopowych zaległości. Granicznym terminem na przeprowadzenie urlopowego bilansu jest ostatni dzień września danego roku. Do tego czasu pracownik, co do zasady, nie powinien mieć na swoim koncie zaległego i nieudzielonego urlopu wypoczynkowego.

Ostatni dzwonek dla zaległych urlopów

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z podstawowych i niezbywalnych uprawnień pracowniczych. Specyfiką tego uprawnienia jest jego obligatoryjny charakter dla osoby uprawnionej, tj. dla pracownika. Ma on nie tylko prawo, ale też obowiązek wykorzystania przysługującego mu urlopu. Pracodawca jest zaś zobowiązany "dopilnować" aby prawo urlopowe zostało zrealizowane w wymaganych terminach. Ta przymusowość urlopu wypoczynkowego wynika z przeznaczenia tego uprawnienia, jakim jest regeneracja sił psychofizycznych pracownika. Stąd sztywne, ustawowe uregulowanie terminu udzielenia urlopu oraz wymóg, aby co najmniej jedna jego część (jeżeli urlop podzielono na części) wynosiła nie mniej niż dwa tygodnie. Od pracownika nie zależy więc to, czy skorzysta lub nie skorzysta ze swojego uprawnienia, ale jedynie to, w jakim terminie "wybierze" urlop. Przy czym i w tym zakresie strony stosunku pracy nie są zupełnie samodzielne. Prawo pracy wskazuje bowiem w jakim okresie maksymalnie należy udzielić urlopu, decydujący głos w sprawie terminu urlopu pozostawiając pracodawcy.

Reklama

Kodeks pracy przewiduje dwa terminy urlopowe odnoszące się do ogółu pracowników. Pierwszy to ostatni dzień roku kalendarzowego - urlopu wypoczynkowego za dany rok co do zasady należy bowiem udzielić w tym roku. Jeżeli z różnych względów to się nie uda, drugim, zapasowym terminem jest 30 września roku następnego (art. 168 K.p.). W tym terminie należy zniwelować zaległości urlopowe za ubiegły rok. Należy przy tym zauważyć, że termin ten dotyczy udzielenia, a nie wykorzystania zaległego urlopu. Posiadanie nawet znacznej liczby dni zaległego wypoczynku nie spowoduje zatem przymusowej absencji urlopowej przez większą część września danego roku. Pracodawca nie naruszy przepisów urlopowych, jeżeli chociażby w ostatnim dniu tego miesiąca udzieli pracownikowi urlopu zaległego za poprzedni rok. Termin wrześniowy zostanie zachowany, przepisy mówią bowiem tylko o udzieleniu, a nie o wykorzystaniu urlopu zaległego do końca września.

Inne terminy na zasadzie wyjątku

W prawie pracy niektóre kategorie pracowników mają odrębny status, co wyraża się m.in. w modyfikacji ogólnych zasad nabywania określonych uprawnień. Dotyczy to również uprawnień urlopowych, w tym terminów udzielenia urlopu.

Inny termin na udzielenie urlopu dotyczy pierwszego dodatkowego urlopu z tytułu niepełnosprawności. Nabywa się go z dołu, po upływie roku pracy od dnia zaliczenia pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Po uzyskaniu prawa do tego urlopu pracodawca powinien go udzielić bez zbędnej zwłoki, w terminie uzgodnionym z pracownikiem. Przepisy w tym przypadku nie wyznaczają granicznej daty na udzielenie takiego urlopu - jest to niemożliwe biorąc pod uwagę "ruchomy" termin nabywania prawa do tego urlopu, zależny od upływu roku pracy po zaliczeniu pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Podobnie jest w przypadku pracowników młodocianych, w odniesieniu do urlopu w pierwszym roku ich pracy. Młodociany nabywa wówczas uprawnienia urlopowe etapami, po upływie 6 miesięcy pracy (12 dni urlopu), a następnie z upływem pierwszego roku zatrudnienia (26 dni urlopu). Te etapy czasowe wyznaczają również terminy udzielenia urlopu za pierwszy rok pracy młodocianego, przy czym urlop należny po 6 miesiącach pracy może być udzielony razem z urlopem przysługującym za drugą połowę pierwszego roku pracy. Dla pracowników młodocianych w pierwszym roku ich etatowego zatrudnienia nie ma więc znaczenia wrześniowy termin na udzielenie urlopu. Ten będzie miał zastosowanie dopiero wtedy, gdy niewykorzystany urlop z pierwszego roku zatrudnienia przekształci się w zaległy.

Pracodawca nie ma też możliwości udzielenia zaległego urlopu we wrześniowym terminie pracownikowi, który pierwszy raz w życiu podjął zatrudnienie w ramach stosunku pracy. W jego przypadku urlop bieżący nabywany jest w wymiarze cząstkowym, sukcesywnie z upływem każdego miesiąca pracy. Nawet jeżeli pracownik skumuluje sobie kilka dni takiego urlopu, pracodawca nie musi ich udzielić do końca września danego roku. Ten termin stanie się wiążący dopiero w następnym roku, o ile urlop cząstkowy nie zostanie wykorzystany.

Za urlopy odpowiada pracodawca

Co do zasady, termin wykorzystania urlopu powinien być uzgodniony z pracownikiem. Generalnie współpraca w realizacji uprawnień urlopowych między stronami stosunku pracy nie powinna napotykać na większe przeszkody, zdarza się jednak, że w wyniku braku porozumienia co do terminu urlopu powstają zaległości w tym zakresie. Czasami na przeszkodzie urlopowego wypoczynku stają też przyczyny organizacyjne leżące po stronie pracodawcy. Niezależnie jednak od tego, z jakiego powodu doszło do niewykorzystania urlopu w wymaganym terminie oraz tego, w jakim stopniu to pracodawca odpowiada za urlopowe opóźnienia, całą odpowiedzialność z tego tytułu ponosi zatrudniający. Pracodawca w razie ewentualnej kontroli może się co najwyżej bronić poprzez wykazanie, że podejmował działania w kierunku wykorzystania urlopu przez pracownika. Warto, aby takie działania były udokumentowane, np. poprzez zaplanowanie urlopów, w tym zaległych, w planie urlopów. W razie braku planu urlopów w firmie i niemożności dojścia do porozumienia z pracownikiem w kwestiach urlopowych, można sporządzić notatki służbowe. Mogą one poświadczyć podejmowane przez pracodawcę próby zdyscyplinowania pracownika w kwestii do wykorzystania zaległego urlopu czy wyznaczenie mu kilku alternatywnych terminów urlopu.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 73 (1218) z dnia 2015-09-10

GOFIN podpowiada

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »