Płace w przemyśle ciężkim
Już czwarty raz portal wynagrodzenia.pl przy współpracy z z innymi portalami przeprowadził Internetowe Badanie Wynagrodzeń (IBW). Jest to największe w Polsce pozarządowe badanie płac. Uczestniczyła w nim rekordowa liczba 80008 osób. W obliczeniach uwzględniliśmy dane 72111 osób. Niniejszy artykuł jest podsumowaniem najważniejszych wyników.
Zanim przejdziemy do prezentacji danych pragniemy podkreślić, że podobnie jak w poprzednich latach, w tegorocznym badaniu dominują ludzie młodzi z wykształceniem wyższym. 74,9 proc. badanych ma nie więcej niż 35 lat. Ponadto 62,3 proc. to osoby z wykształceniem wyższym. Na pewno wpływa to na wyniki. Prosimy więc pamiętać, że prezentowane dane dotyczą głównie młodych, wykształconych ludzi, posiadających dostęp do internetu.
Pragniemy również podkreślić, że prezentując dane liczbowe posługujemy się głównie medianą gdyż miara ta lepiej niż średnia charakteryzuje populację badaną. Z badań GUS wynika bowiem, iż 2/3 polaków zarabia poniżej średniej co może być przyczyną błędów interpretacyjnych. Mediana natomiast jest wartością dzieląca badaną populację na pół. Jeżeli w tekście nie zaznaczono inaczej, to wartości zawarte w tabelach i wykresach należy traktować jako mediany.
W artykule przedstawiono szczegółowe dane na temat wynagrodzeń w przemyśle ciężkim. Celem artykułu jest zaprezentowanie rozmaitych czynników, które wpływały na wysokość zarobków w tej branży. W tabeli 1 znajdują się dane na temat zróżnicowania wynagrodzenia całkowitego w zależności od zajmowanego stanowiska.
Zarobki w przemyśle ciężkim kształtowały się na poziomie 3 500 PLN. Było one o 17 proc. wyższe niż wynagrodzenie, na jakie mogły liczyć osoby uczestniczące w IBW (mediana 3 000 PLN). Oznacza to także wzrost o 645 PLN w stosunku do zarobków w tej branży w 2005 roku. Warto zwrócić uwagę na zróżnicowanie zarobków w całej branży. Najlepiej zarabiający pracownicy w przemyśle ciężkim (powyżej 8 800 PLN) otrzymywali wynagrodzenie 2,5 razy wyższe niż wysokość mediany. Stanowiło to także 518 proc. wysokości pensji najniżej wynagradzanych pracowników, zarabiających poniżej 1 700 PLN. Wynagrodzenie było także zróżnicowane ze względu na zajmowane stanowisko. Zarobki starszych specjalistów (mediana 4 600 PLN) były dwa razy większe niż pensje pracowników szeregowych.
Udział premii w wynagrodzeniu całkowitym był porównywalny na wszystkich stanowiskach. W całej branży premia stanowiła 16,5 proc. zarobków całkowitych. Nieco wyższy udział premii wystąpił w przypadku starszych specjalistów (18,7 proc.) i dyrektorów/prezesów (18,1 proc.). Z kolei wynagrodzenie specjalistów w 15,4 proc. zależało od części zmiennej.
Ponad jedna trzecia pracowników przemysłu ciężkiego (34,9 proc.) otrzymywało wynagrodzenie w przedziale od 1 501 PLN do 3 000 PLN. Co piąty pracownik zarabiał powyżej 6 000 PLN. 7,2 proc. pracowników zatrudnionych w tej branży zarabiało powyżej 10 000 PLN.
81 proc. pracowników szeregowych zarabiało do 3 500 PLN. W całej branży odsetek pracowników otrzymujących pensje poniżej tego poziomu wyniósł 51,9 proc. Zarobki do 2 000 PLN otrzymywało 40 proc. pracowników na tym stanowisku. Tylko 8,2 proc. pracowników zarabiało powyżej 5 000 PLN.
Jak wynika z wykresu 4, najwięcej specjalistów, 13,7 proc. zarabiało w przedziale pomiędzy 2 501 PLN a 3 000 PLN. 40 proc. specjalistów zarabiało w przedziale pomiędzy 3 500 PLN a 7 000 PLN. Z kolei 4,4 proc. specjalistów otrzymywało najwyższe wynagrodzenie - powyżej 10 000 PLN.
45,8 proc. kierowników zarabiało powyżej 5 000 PLN wobec tylko 27 proc. wszystkich osób zatrudnionych w przemyśle ciężkim, które otrzymywały pensje powyżej tego poziomu. 11 proc. pracowników na tym stanowisku zarabiało powyżej 10 000 PLN. Tylko 9,6 proc. kierowników otrzymywało wynagrodzenie niższe niż 2 500 PLN.
W przemyśle ciężkim nieco częściej niż wśród ogółu badanych przyznawano w ramach świadczeń dodatkowych dofinansowanie nauki. Otrzymywało je 16,2 proc. pracowników omawianej branży wobec 13,2 proc. wszystkich badanych. Najpopularniejszym dodatkiem do pensji w przemyśle ciężkim był telefon komórkowy (posiadało go 28,4 proc. osób). Stosunkowo często pracownicy otrzymywali także dodatkowe ubezpieczenie (16,4 proc. osób) oraz laptop/komputer do osobistego użytku (17,4 proc. osób).
Zarobki pracowników przemysłu ciężkiego były uzależnione od sektora, w jakim byli zatrudnieni. Na najwyższe wynagrodzenia mogli liczyć pracownicy przemysłu petrochemicznego (mediana 4 100 PLN). Było to o 17 proc. więcej niż zarabiali pracownicy tego sektora w 2006 roku (mediana 3 500 PLN). Na drugim biegunie, z najniższymi zarobkami znaleźli się zatrudnieni w hutnictwie i metalurgii (mediana 3 037 PLN). Na podobnym poziomie kształtowały się zarobki pracowników przemysłu okrętowego (mediana 3 650 PLN), motoryzacyjnego (mediana 3 600 PLN) i zatrudnionych w produkcji chemikaliów (mediana 3 600 PLN). Najlepiej wynagradzani pracownicy tych sektorów zarabiali odpowiednio powyżej 9 877 PLN, 9 000 PLN oraz 9 900 PLN.
Z powyższego porównania wynika, że na najwyższe zarobki mogli liczyć pracownicy sektora motoryzacyjnego. Specjalista zatrudniony w tej branży zarabiał o 600 PLN więcej niż specjalista zatrudniony w sektorze maszynowym/elektromaszynowym (mediana 3 000 PLN) i o 700 PLN więcej niż osoba na tym stanowisku pracująca w hutnictwie i metalurgii. Kierownicy w sektorze motoryzacyjnym zarabiali o 30 proc. więcej niż kierownicy w hutnictwie i metalurgii (mediana 4 350 PLN). Dyrektorzy/prezesi w sektorze motoryzacyjnym zarabiali 424 proc. kwoty otrzymywanej przez pracowników szeregowych w tym sektorze. W sektorze maszynowym proporcja ta wyniosła 406,5 proc., a w hutnictwie i metalurgii 341 proc.
Mężczyźni zatrudnieni w przemyśle ciężkim mogli liczyć na wynagrodzenie wyższe o 470 PLN w stosunku do pensji oferowanych kobietom (mediana 3 100 PLN). 10 proc. najlepiej wynagradzanych mężczyzn zarabiało powyżej 9 150 PLN. Taki sam odsetek kobiet zarabiał powyżej 7 600 PLN, czyli o 17 proc. mniej.
Do pewnego momentu pensje wzrastały wraz z wiekiem. Grupą wiekową, w której wynagrodzenia osiągnęły najwyższą wartość, były osoby mające od 36 do 40 lat. Mediana zarobków wśród tych pracowników wyniosła 4 000 PLN, a co czwarta osoba w tym przedziale wiekowym zarabiała powyżej 7 000 PLN. Wśród osób w następnym przedziale wiekowym, od 41 do 50 lat, zarobki były niższe o 500 PLN (mediana 3 500 PLN), a 75 proc. pracowników zarabiało poniżej poziomu 5 500 PLN. Najmłodsi pracownicy mogli liczyć na zarobki w wysokości 2 600 PLN (mediana). Jedna czwarta najlepiej zarabiających pracowników w tym wieku otrzymywała o 105 proc. wyższe wynagrodzenie niż jedna czwarta otrzymująca najniższe zarobki. W przypadku pracowników w wieku od 31 do 35 lat różnica ta wzrosła do 141 proc.
W pierwszym roku pracy zatrudnieni w przemyśle ciężkim mogli liczyć na pensję w wysokości 2 300 PLN (mediana). Wzrastała ona o 756 PLN w grupie pracowników o łącznym stażu pracy od 2 do 3 lat. Połowa pracowników w pierwszym roku pracy zarabiała w przedziale pomiędzy 1 700 PLN a 3 200 PLN. W przypadku osób o stażu pracy wynoszącym od 6 do 8 lat przedział ten wyniósł od 2 630 PLN do 6 300 PLN. Najwięcej zarabiały osoby o łącznym stażu pracy od 11 do 15 lat. Mediana zarobków tych pracowników wyniosła 4 085 PLN.
Na wynagrodzenia przekraczające poziom 5 000 PLN mogli liczyć jedynie pracownicy działów finansowych i controllingu. Mediana zarobków pracowników tych działów wyniosła 5 200 PLN. W drugim pod względem wysokości zarobków dziale informatycznym pensje były już o 400 PLN niższe (mediana 4 800 PLN). W działach badań i rozwoju/planowania 75 proc. pracowników zarabiało powyżej 3 000 PLN. Taki sam odsetek osób zatrudnionych w działach księgowości zarabiał powyżej 2 525 PLN, a w przypadku działów obsługi klienta granica ta obniżyła się do 1 700 PLN.
Pensje pracowników z wykształceniem wyższym stanowiły 134 proc. wynagrodzenia, na jakie mogły liczyć osoby z wykształceniem licencjackim i niepełnym wyższym (mediana 3 000 PLN). Wykształcenie wyższe wiązało się też z zarobkami o 1 422 PLN wyższymi niż otrzymywali pracownicy z wykształceniem średnim (mediana 2 600 PLN). Co czwarta osoba z wykształceniem podstawowym i zawodowym zarabiała poniżej 1 750 PLN. W przypadku osób z wykształceniem licencjackim i niepełnym wyższym granica ta wzrosła do 2 000 PLN.
Pracownicy przemysłu ciężkiego z ukończonymi studiami ekonomicznymi mogli liczyć na zarobki w wysokości 4 200 PLN (mediana). Ukończenie studiów technicznych - mechaniki, budownictwa, przemysłu ciężkiego wiązało się z wynagrodzeniami o 200 PLN niższymi (mediana 4 000 PLN). Co czwarta osoba z wykształceniem uniwersyteckim w zakresie nauk ścisłych zarabiała powyżej 5 770 PLN. Z kolei 25 proc. osób z ukończonymi studiami technicznymi w zakresie zaawansowanych technologii zarabiała powyżej 6 500 PLN.
Ukończenie studiów podyplomowych wiązało się z zarobkami o 49 proc. wyższymi w stosunku do osób, które takich studiów nie ukończyły (mediana 3 250 PLN). Co czwarta osoba, która ukończyła te studia zarabiała powyżej 7 900 PLN. Taka sama część pracowników przemysłu ciężkiego bez ukończonych studiów podyplomowych zarabiała powyżej 4 900 PLN czyli o 38 proc. mniej.
Znajomość języka angielskiego miała wpływ na wynagrodzenia w przemyśle ciężkim. Bardzo dobre posługiwanie się tym językiem wiązało się z pensją w wysokości 5 000 PLN (mediana). Trzy czwarte osób znających angielski w takim stopniu zarabiało powyżej 3 300 PLN. Taka sama część osób ze średnią znajomością angielskiego zarabiała powyżej 2 200 PLN. W przypadku osób słabo posługujących się angielskim wynagrodzenie wyniosło 3 100 PLN, a 25 proc. z nich zarabiało poniżej 2 140 PLN.
Znajomość języków obcych w stopniu co najmniej dobrym różnicowała zarobki osób zatrudnionych w przemyśle ciężkim. Posługiwanie się jednym językiem obcym wiązało się z zarobkami wyższymi o 1 000 PLN w stosunku do osób, które nie znały żadnego języka (mediana 3 000 PLN). Osoby legitymujące się znajomością dwóch języków obcych mogły liczyć na wynagrodzenie w wysokości 5 000 PLN (mediana), a co czwarta z nich zarabiała powyżej 7 500 PLN. Dla porównania, 25 proc. pracowników, którzy nie posługiwali się w stopniu co najmniej dobrym żadnym językiem zarabiało powyżej 4 300 PLN czyli o 43 proc. mniej.
Najwięcej pracowników przemysłu ciężkiego, którzy uczestniczyli w IBW, pracowało w regionie południowo-zachodnim. Pensje w tym regionie kształtowały się na poziomie 3 450 PLN. Było to o 27 proc. mniej niż zarabiały osoby zatrudnione w przemyśle ciężkim w regionie mazowieckim (mediana 4 750 PLN). Co czwarta osoba w tym regionie zarabiała powyżej 7 500 PLN. Dla porównania - w regionie wschodnim tylko co dziesiąta osoba otrzymywała pensję w wyższą niż 6 500 PLN, a połowa pracowników zarabiała w granicach od 2 000 PLN do 4 032 PLN.
Najwięcej badanych pracowników przemysłu ciężkiego było zatrudnionych w województwie śląskim, w którym przeciętne zarobki wyniosły 3 482 PLN. Na zbliżonym poziomie kształtowały się wynagrodzenia osób pracujących w województwach: wielkopolskim (mediana 3 450 PLN) i małopolskim (mediana 3 400 PLN). Zarobki wyższe niż wyniosła mediana dla całej branży (3 500 PLN) otrzymywali pracownicy w województwach mazowieckim, pomorskim i dolnośląskim. Mediany zarobków w tych województwach wyniosły odpowiednio: 4 750 PLN, 4 000 PLN oraz 3 700 PLN. Z kolei w województwie lubelskim zarobki 75 proc. pracowników nie przekroczyły 3 050 PLN.
Na wysokość wynagrodzenia w firmach z branży przemysłu ciężkiego wpływ miała ich wielkość. Na najwyższe wynagrodzenia mogli liczyć pracownicy największych firm zatrudniających powyżej 1 000 pracowników. Mediana wynagrodzenia w tych firmach kształtowała się na poziomie 3 800 PLN. Stanowiło to 106 proc. pensji, jaką otrzymywali pracownicy dużych firm zatrudniających od 250 do 999 osób oraz 130 proc. wynagrodzenia oferowanego w małych przedsiębiorstwach. Trzy czwarte pracowników w firmach małych zarabiało powyżej 2 000 PLN. W przypadku średnich przedsiębiorstw granica ta wzrosła o 200 PLN.
Jak wynika z danych zaprezentowanych w tabeli 14, osoby zatrudnione w firmach z przewagą kapitału polskiego zarabiały średnio o jedną czwartą mniej niż pracownicy w firmach z kapitałem zagranicznym (mediana 4 000 PLN). Wśród najlepiej zarabiających pracowników różnica ta wyniosła 2 620 PLN na korzyść zatrudnionych w firmach z przewagą kapitału zagranicznego (10 000 PLN wobec 7 380 PLN w firmach z przewagą kapitału polskiego).
Artykuł pochodzi z portalu wynagrodzenia.pl
Przypominamy, że zgodnie z pkt. 2.6 - 2.7 regulaminu kopiowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie tekstów portalu wynagrodzenia.pl w innych celach niż użytku osobistego wymaga pisemnej zgody redakcji.
Katarzyna Jaśko
