Pakiet antykryzysowy szansą na bezrobocie
Polska gospodarka nie pozostaje obojętna na skutki turbulencji gospodarki światowej. Na razie obserwujemy małą dynamikę inwestycji i wzrostu zatrudnienia, ale jesienią przełoży się to na pogorszenie sytuacji na rynku pracy, który jednak - mimo wzrostu gospodarczemu bliskiemu poziomowi 4 proc. - nie odczuwa ożywienia. Nawet środki unijne, w tym zwłaszcza inwestycje infrastrukturalne nie przekładają się na wzrost zatrudnienia. Tylko przedłużenie funkcjonowania instrumentów antykryzysowych może zahamować wzrost bezrobocia - uważa dr Jacek Męcina, ekspert PKPP Lewiatan.
Gorsza niż w ubiegłych latach sytuacja w budownictwie, brak inwestycji i spadek zamówień nie nastrajają pracodawców optymistycznie. Bieżące potrzeby starają się oni pokrywać obecnym zatrudnieniem, a nawet przy wzroście zapotrzebowania na pracę wybierają nadgodziny, usługi agencji zatrudnienia lub pracę dorywczą, w tym na czarno, aniżeli inwestycje we wzrost zatrudnienia - uważa dr Jacek Męcina.
Skutkiem tego jest minimalny spadek bezrobocia rejestrowanego w lipcu - zaledwie o 0,1 proc. - do 11,7 proc. Dodatkowo ograniczenie środków Funduszu Pracy na interwencję na rynku pracy i pomoc bezrobotnym w szczególnie trudnej sytuacji (osoby 50+, z niskimi kwalifikacjami, ale także młodzież) kumuluje problem bezrobocia na lokalnych rynkach pracy. Bez interwencji na rynku pracy, która jeszcze w ubiegłym roku pozwoliła na aktywizację blisko 700 tys. bezrobotnych i ograniczenie bezrobocia rejestrowanego na koniec roku, stopa bezrobocia może wzrosnąć nawet o ponad 2 punkty procentowe - prognozuje dr Męcina.
Aby ten scenariusz nie sprawdził się, potrzebne są szybkie działania osłonowe i interwencyjne. - Nie mamy wpływu na sytuację na rynkach światowych, ale podobnie jak w 2009 roku, gdy udało się przyjąć pakiet antykryzysowy, można podjąć działania, które złagodzą skutki spowolnienia i nie dopuszczą do wzrostu bezrobocia, które w polskich warunkach tak trudno potem obniżyć - uważa dr Jacek Męcina.
W tej sytuacji Lewiatan proponuje wydłużenie po 31 grudnia 2011 r. instrumentów antykryzysowych z ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców z późniejszymi zmianami, w której znalazły się rozwiązania z zakresu prawa pracy ewidentnie potrzebne:
- możliwość przedłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy,
- ustalenie indywidualnego czasu pracy pracownika na zasadach ruchomego czasu pracy,
- obniżanie wymiaru czasu pracy pracownika, najwięcej do połowy wymiaru czasu pracy i przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, z gwarancją dodatkowego świadczenia, które ma kompensować w części pracownikowi utracone dochody.
Dodatkowo ustawa przewiduje możliwość korzystania z instrumentów finansowych, które mają wspierać firmy i pracowników w okresie kryzysu. Są to:
- wymieniane wyżej dodatkowe świadczenie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla pracowników, którym został czasowo zmniejszony wymiar czasu pracy, a świadczenie ma kompensować w części pracownikowi utracone dochody,
- wypłaty pracodawcom z Funduszu Pracy w czasie przestoju ekonomicznego środków na dofinansowanie kosztów szkoleń i studiów podyplomowych pracowników oraz na wypłatę stypendiów dla pracowników.
Przedstawione rozwiązania, z wyłączeniem zasad ograniczenia stosowania umów na czas określony, które w okresie spowolnienia gospodarczego i problemów na rynku pracy nie powinny być dyskutowane, należy zastosować także po 31 grudnia 2011 roku., nawet o kolejne 4 lata, z możliwością skrócenia tego okresu, jeśli w okresie 2 lat sytuacja gospodarcza będzie się stabilizować.
Drugim obszarem działań jest interwencja na rynku pracy poprzez uruchomienie części środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Dzięki nim można zaktywizować osoby w trudnej sytuacji na rynku pracy, szczególnie w regionach z wysoką stopą bezrobocia. Jeśli podejmiemy proponowane działanie bezrobocie na koniec roku nie powinno przekroczyć 13 proc. - uważa dr Jacek Męcina z PKPP Lewiatan.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
