Osobne potrącenie dla wynagrodzenia i odprawy

Wynagrodzenie za pracę może być objęte zajęciem i związanymi z tym potrąceniami. Dokonuje ich pracodawca, w sposób określony w Kodeksie pracy. Potrącenia mogą dotyczyć nie tylko wynagrodzenia w sensie ścisłym, ale również innych świadczeń, które tylko pośrednio związane są z wykonywaniem pracy. W konkretnym miesiącu potrącenie może więc być realizowane nie tylko z pensji zasadniczej, ale także z różnych odpraw.

Wynagrodzenie za pracę może być objęte zajęciem i związanymi z tym potrąceniami. Dokonuje ich pracodawca, w sposób określony w Kodeksie pracy. Potrącenia mogą dotyczyć nie tylko wynagrodzenia w sensie ścisłym, ale również innych świadczeń, które tylko pośrednio związane są z wykonywaniem pracy. W konkretnym miesiącu potrącenie może więc być realizowane nie tylko z pensji zasadniczej, ale także z różnych odpraw.

Kiedy oprócz pensji trzeba wypłacić odprawę?

W miesiącu, w którym następuje rozwiązanie stosunku pracy, w ramach jednej wypłaty pracownik może otrzymać nie tylko wynagrodzenie za pracę. Oprócz pensji zasadniczej czeka na niego zazwyczaj ekwiwalent za niewykorzystany urlop i, w zależności od okoliczności, różnego rodzaju odprawy. Odchodzący pracownik może np. otrzymać odprawę przewidzianą przez tzw. ustawę o zwolnieniach grupowych czy odprawę emerytalno-rentową. Niekiedy wypłacana jest też nagroda jubileuszowa.

Wszystkie te świadczenia płacowe zaliczane są do szeroko rozumianego wynagrodzenia za pracę. Jest to istotne ustalenie, ponieważ przesądza o tym, że potrącenia z takich świadczeń powinny być dokonywane z uwzględnieniem przepisów dotyczących potrąceń z wynagrodzenia rozumianego w sensie ścisłym (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03). Celem tych przepisów jest nie tylko umożliwienie pracodawcom realizacji zajęcia skierowanego do wynagrodzenia za pracę, ale również ochrona tego wynagrodzenia przed nadmiernymi potrąceniami. Ochronę tę zapewnia przestrzeganie przy potrąceniach górnej granicy potrąceń oraz stosowanie kwoty wolnej od potrąceń (z wyjątkiem potrąceń alimentacyjnych).

Reklama

Dopuszczalność dokonywania potrąceń z takich świadczeń jak odprawa emerytalno-rentowa czy nagroda jubileuszowa nie rozstrzyga jednak wątpliwości co do metodyki postępowania w tym przypadku. Pracodawca, który ma do czynienia z potrąceniami niealimentacyjnymi musi m.in. ustalić kwotę wolną. Zachodzi jednak pytanie, czy podstawą do takiego ustalenia ma być suma wynagrodzenia zasadniczego i dodatkowych świadczeń typu odprawa czy też ustaleń tych (oraz samych potrąceń) należy dokonywać oddzielnie. Ponieważ przepisy Kodeksu pracy nie regulują tej kwestii, stanowisko w sprawie zajął Departament Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (znak pisma: DPR-III-079-680/ZN/07). Ocenił on, iż w przypadku wypłaty w tym samym miesiącu obok wynagrodzenia za pracę świadczeń z innego tytułu prawnego, w tym właśnie odpraw, zasady i warunki dokonywania potrąceń mają zastosowanie do każdego z tych świadczeń odrębnie.

Oznacza to, że pracodawca powinien ustalić wielkości dopuszczalnego potrącenia osobno dla wynagrodzenia za pracę i osobno dla odprawy czy nagrody jubileuszowej oraz zastosować dwie kwoty wolne. W konsekwencji będziemy mieli do czynienia z dwoma, a nawet więcej potrąceniami, w zależności od tego, ile dodatkowych świadczeń typu odprawa czy nagroda jubileuszowa będzie wypłaconych pracownikowi przy wynagrodzeniu zasadniczym.


Pracodawca odpowiada za szkodę wierzyciela wynikłą z niedokonania potrącenia lub jego zaniżenia.

Potrącenie łączne w dwóch etapach

W zdecydowanej większości firm wypłata następuje raz w miesiącu. Czasami zdarza się jednak, że dokonuje się dodatkowej wypłaty w trakcie miesiąca - zazwyczaj w zakresie określonego składnika wynagrodzenia, który przysługuje za okres dłuższy niż miesiąc. Takie sytuacje w kontekście dokonywania potrąceń są wyraźnie uregulowane w art. 87 § 8 Kodeksu pracy. Stanowi on, że potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki. W konsekwencji pracodawca powinien zastosować jedną kwotę wolną od potrąceń dla łącznego wynagrodzenia za pracę w danym miesiącu. Jednak nie oznacza to, że potrącenia należy dokonać tylko raz, w terminie wypłaty wynagrodzenia zasadniczego. Technicznie pracodawca powinien "rozbić" potrącenie na dwa etapy, tj.:

  • dokonać potrącenia w odniesieniu do składnika wynagrodzenia przysługującego za okres dłuższy niż miesiąc, wypłaconego w trakcie miesiąca (np. 5. danego miesiąca),
     
  • dokonać potrącenia z wynagrodzenia za pracę płatnego raz w miesiącu (np. na koniec miesiąca).

Potrąceń należy więc dokonać osobno w każdym terminie płatności. W pierwszym terminie, kiedy to wypłaca się tylko jeden, określony składnik wynagrodzenia za pracę (np. premię kwartalną) przy potrąceniu należy ustalić dopuszczalną kwotę potrącenia oraz kwotę wolną w odniesieniu do tego składnika. Natomiast w następującym później terminie wypłaty wynagrodzenia zasadniczego należy dokonać potrącenia "korygującego". W tym celu należy zsumować uzyskane w danym miesiącu składniki wynagrodzenia, dokonując od uzyskanej kwoty odliczeń podatkowo-składkowych. Następnie trzeba ustalić dopuszczalną kwotę potrącenia, po uwzględnieniu potrącenia dokonanego w pierwszym terminie płatności. Na koniec należy sprawdzić, czy można ustaloną w ten sposób kwotę potrącić z wynagrodzenia.

Wskazana metodyka dokonywania potrącenia w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z wypłatą różnych składników wynagrodzenia w odmiennych terminach płatności, nie jest uregulowana w przepisach prawa pracy. Należy jednak zauważyć, że dokonanie "zbiorczego" potrącenia w drugim co do kolejności terminie wypłaty wynagrodzenia - z powodu różnych okoliczności, na które pracodawca może nie mieć wpływu i których nie da się wcześniej przewidzieć - może skutkować uniemożliwieniem potrącenia lub jego zaniżeniem. Taka sytuacja może zaistnieć w przypadku np. wystąpienia nieobecności w pracy, za którą pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia.


Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)


autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 69 (797) z dnia 2011-08-29

GOFIN podpowiada

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »