Odszkodowanie za rozwiązanie umowy

Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę regulują przepisy art. 44-51 Kodeksu pracy.

Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę regulują przepisy art. 44-51 Kodeksu pracy.

W art. 45 § 1 czytamy, że: "w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu ? o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu".

W art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej: PDOP) katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów nie wymieniono odszkodowań wypłaconych pracownikom z tytułu niezgodnego lub nieuzasadnionego z przepisami rozwiązania umowy o pracę (wyłączone z kosztów wydatki o charakterze odszkodowawczym, leżące w sferze prawa pracy, wymienia art. 16 ust. 1 pkt 16 tej ustawy - dotyczy on jednak jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, nie zaś prawnej wadliwości rozwiązania umowy o pracę). Zatem wydatek taki, jako nie wymieniony w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP, co do zasady mógłby stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile mieściłby się w ogólnej definicji kosztów zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, a więc pozostawałby w związku z uzyskiwanymi przez Spółkę przychodami.

Reklama

Mając na uwadze powyższe uznać należy, że wypłacone pracownikowi odszkodowanie (wraz z odsetkami) Spółka co do zasady mogłaby zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Jednakże naszym zdaniem rozwiązanie takie wiąże się jednak z ryzykiem podatkowym, pomimo iż niektóre organy podatkowe zgadzają się z takim stanowiskiem. Przykładowo, w piśmie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Mokotów z 26 listopada 2004 r., (sygn. US33/NG/423/232/AM/04)

Jednakże w doktrynie prawa podatkowego można spotkać głosy zakazujące zaliczenia wypłaconych odszkodowań do kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko takie wynika z negatywnej oceny tytułu, z którego Spółka ponosi analizowany wydatek. Mianowicie Spółka dopuściła się naruszenia przepisów prawa materialnego (tu: kodeksu pracy), w zakresie dopuszczalności rozwiązania umowy o pracę.

Przepis art. 45 § 1 Kodeksu pracy przewiduje alternatywne sposoby konwalidacji tego naruszenia:

- przywrócenie stosunku pracy (i wypłata zaległego wynagrodzenia),

- odszkodowanie (bez przywrócenia stosunku pracy).

O ile w przypadku przywrócenia stosunku pracy pracownikowi wypłacone byłoby wyłącznie zaległe wynagrodzenie (za okres, kiedy pracy nie mógł świadczyć), to w przypadku wypłaty wyłącznie odszkodowania osoba taka pracownikiem już nie jest (w momencie wypłaty odszkodowania). Zatem wypłata odszkodowania, pomimo iż wynika z łączącego kiedyś strony stosunku pracy, to dokonywana jest na rzecz osoby, która takim pracownikiem już nie jest (nie przyczyni się zatem do powstania przychodu Spółki). Ponad to pełni ono niejako funkcję sankcyjną, i może być traktowane jako forma ?kary? pieniężnej za złamanie przepisów prawa, która wypłacana jest na rzecz pokrzywdzonego pracownika.

Pragniemy zauważyć, iż wydatek poniesiony na wypłacenie odszkodowania, wynikającego z tytułu niewłaściwego rozwiązania umowy o pracę, nie jest bezpośrednio powiązany z osiąganymi przez Spółkę przychodami, wiąże się jednak z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednakże za niepotrącalne podatkowo mogą zostać uznane m.in. te kary i odszkodowania, które wprawdzie nie zostały wyłączone wprost z kosztów w art. 16 ustawy o PDOP, lecz których zapłata jest bezpośrednią konsekwencją zaniedbań lub niedochowania należytej staranności przez podatnika, i których mógł on uniknąć, gdyby w odpowiednim czasie podjął racjonalne działania.

Stanowisko takie zajmują również organy podatkowe, m.in. Naczelnik Izby Skarbowej w Rzeszowie, w postanowieniu z dnia 01 grudnia 2005 r., (sygn. IS.IX/2-423/49/05).

Niezgodne lub nieuzasadnione z przepisami prawa rozwiązanie umowy uznać należy za działanie, którego Spółka mogła uniknąć, gdyby dołożyła należytej staranności. W naszej opinii brak jest więc przesłanek dla uznania za koszt podatkowy skutku działania Spółki (jakim jest wypłacone odszkodowanie), powstałego w wyniku niezachowania należytej staranności przy rozwiązywaniu umowy z pracownikiem.

Patrycja Mikuła

Europejskie Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej sp. z o. o.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »