Najlepsze płace minimalne w Europie
Jeżeli nie mamy szans na wypłatę wielomilionowej premii z banku inwestycyjnego ani na sześciocyfrową pensję, możemy zawsze udać się do Luksemburga i podjąć pracę za minimalne wynagrodzenie. Kierowcy i sprzątaczki w tym malutkim lecz bogatym kraju mają zagwarantowany dochód w wysokości 1 413 euro (5 821 złotych) na miesiąc lub 16 956 euro (69 859 złotych) na rok, co daje Luksemburgowi najwyższą pozycję na liście najwyższych płac minimalnych w Europie.
Stany Zjednoczone, gdzie pensja minimalna wynosi średnio 1380 dolarów (czyli 3900 złotych) na miesiąc, uplasowałyby się wśród krajów europejskich na siódmej pozycji tuż za Luksemburgiem, Holandią, Belgią, Francją, Wielką Brytanią oraz Irlandią, według danych Eurostatu - urzędu statystycznego Komisji Europejskiej, który zestawia i porównuje płace minimalne w oparciu o ich siłę nabywczą.
W szczegółach: Najlepsze płace minimalne w Europie
W szczegółach: Europejskie miasta, w których można liczyć na najwyższe pensje
Na zdjęciach: Gospodarki, które ucierpiały najbardziej
Na zdjęciach: Upadające rynki nieruchomości w Europie
Na zdjęciach: Koszty wystawnego życia
Holandia jest drugim krajem w Europie pod względem wysokości minimalnych zarobków - obecnie wynoszą one 1336 euro (5502 złote). Na szóstym miejscu znajduje się natomiast Irlandia z 1152 euro (4744 złote). W Irlandii pojawiły się kontrowersje wokół wysokości płacy minimalnej, ponieważ irlandzka gospodarka kurczy się w zastraszającym tempie na skutek załamania się sektora budowlanego i narastającej deflacji. - Wielu pracodawców, zwłaszcza firmy budowlane oraz firmy z branży rekreacyjnej i hotelarskiej, chce obniżenia pensji minimalnej - mówi Robin Chater, sekretarz generalny Federacji Europejskich Pracodawców (Federation for European Employers).
Irlandia ma znaczny odsetek imigrantów, pochodzących w większości z Europy Wschodniej, z których niejeden woli pracować za mniej niż irlandzkie minimum niż wracać do swojego kraju, gdzie pensje są niższe a pracy jest mniej. Dla porównania zarobki minimalne na Łotwie wynoszą 343 euro (1412 złotych), a w Bułgarii jedynie 240 euro (988 złotych).
W krajach skandynawskich, Szwecji, Norwegii, Finlandii i Danii, nie ma płacy minimalnej, ponieważ działają tam bardzo silne związki zawodowe. - Związki zawodowe czują, że ogólnokrajowa pensja minimalna przeszkadzałaby w negocjowaniu umów zbiorowych i mogłaby wpłynąć na obniżenie kosztów pracy - wyjaśnia Chater.
W krajach skandynawskich preferuje się ustalanie płac w porozumieniach zbiorowych pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcami, a nie narzucanie ich przez rząd. Chater twierdzi, że w niektórych przypadkach, przede wszystkim w Danii, doprowadziło to do zacieśnienia się współpracy pomiędzy pracodawcami i pracownikami. - Układa się ona bardzo harmonijnie. Istnieje równowaga pod względem kompromisów.
Francja, czwarty kraj pod względem najwyższej płacy minimalnej - 1189 euro (4895 złotych), znana jest z silnych, mocno upolitycznionych związków zawodowych, które walczą o utrzymanie płac dla najgorzej zarabiających na odpowiednim poziomie. Wprawa w negocjowaniu umów zbiorowych z pracodawcami wiąże się częściowo z dominującą pozycją związków w społeczeństwie francuskim. Często odgrywają one rolę społeczną - działają jako lokalne organizacje pomocy społecznej, a w niektórych częściach kraju kontrolują nawet opiekę nad dziećmi.
W ostatnich latach, pomimo silnej pozycji związków we Francji i w innych krajach, liczba działaczy związków zawodowych w Europie Zachodniej stale maleje. Według Chatera nawet we Francji do związków należy zaledwie około 8 proc. osób pracujących.
Powód? Przemysł ciężki, m.in. huty, fabryki maszyn i samochodów, który od dawna stanowił filar związków, przeniósł się w ostatnim dwudziestoleciu w znacznej mierze do Azji i krajów rozwijających się. W Europie Zachodniej przemysł ciężki podupada a wraz z nim związki, które tracą na atrakcyjności szczególnie w oczach młodszego pokolenia pracowników.
Historia toczy się dalej także w Europie Wschodniej, z tym że nieco innym torem. Przed upadkiem komunizmu na początku lat 90. około 90 do 95 proc. przedsiębiorstw w krajach takich jak Łotwa, Litwa i Czechy należało do skarbu państwa a wysokość płacy minimalnej obliczano według minimum potrzebnego do życia - tylko tyle, aby wystarczyło na utrzymanie się przy życiu.
Od tamtych czasów te kraje, m.in. Polska i Słowacja, weszły do Unii Europejskiej, a poziom zarobków minimalnych znacznie się podniósł. Obecnie tempo wzrostu płacy minimalnej jest tam najwyższe na kontynencie. Według Eurostatu w 2009 r. na Słowacji wzrosła ona o 9,2 proc.
Rząd Rumunii, gdzie miesięczne minimum wynosi zaledwie 263 euro (1182 złote), wyznaczył sobie cel podniesienia do 2014 r. płacy minimalnej do 50 proc. wysokości średnich zarobków. Może to być trudne w czasie recesji, jednak politycy rozpoczęli już prace nad wprowadzeniem odpowiednich ustaw.
Europejczycy, którzy starają się wyjść z najgorszej recesji od czasów II wojny światowej, stoją przed trudną kwestią przyszłości płacy minimalnej. W Irlandii pracodawcy twierdzą, że pensja minimalna powinna zostać obniżona, aby zwiększyć konkurencyjność firm irlandzkich i poprawić sytuację gospodarczą.
Inni - zwłaszcza działacze związków zawodowych - utrzymują, że w tej sprawie nie liczą się tylko argumenty ekonomiczne, ale chodzi też o wyższą sprawę sprawiedliwości społecznej oraz wyeliminowanie biedy.
Robin Chater z Federacji Europejskich Pracodawców uważa, że w Irlandii istnieją przesłanki przemawiające za zamrożeniem płacy minimalnej na kilka lat. Z drugiej strony "bardzo niska" wydaje się minimalna pensja w niektórych krajach śródziemnomorskich, m.in. w Grecji i Portugalii, oraz w Europie Wschodniej. Dodaje jednak, że obecna sytuacja ekonomiczna oznacza, że pomimo aspiracji wielu polityków jej wysokość "nie ulegnie prawdopodobnie zmianie".
W szczegółach: Najdroższe miasta świata
Parmy Olson
Czytaj również:
