Można wystąpić o wyrównanie "chorobówki"
Osoby, których podstawa wymiaru świadczeń chorobowych została ustalona na zasadach sprzecznych z Konstytucją RP, nadal jeszcze mogą (o ile nie zrobiły tego wcześniej) ubiegać się o przeliczenie zasiłków. Aby jednak otrzymać wyrównanie świadczeń łącznie z należnymi odsetkami, trzeba spełnić określone warunki.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa należy uwzględniać składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe. Przy czym wyłączeniu podlegają te składniki, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe albo umowy o pracę zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika do nich prawa za okres pobierania zasiłku. W razie braku takich postanowień w przepisach płacowych lub umowach o pracę, należy uznać, że dane składniki wynagrodzenia nie są wypłacane za okres pobierania zasiłku i powinny być przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Jeżeli jednak powstaną wątpliwości, a pracodawca udokumentuje, że wypłaca składnik wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku, mimo że nie zawarł tej zasady w przepisach płacowych lub umowie o pracę, składnika tego nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru.
Taki tryb postępowania jest wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 2008 r. (sygn. akt SK 16/06, Dz. U. nr 119, poz. 771), który wszedł w życie z dniem 7 lipca 2008 r. Za jego sprawą został również zmieniony (z dniem 12 listopada 2009 r.) regulujący tę kwestię art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.
Ubezpieczeni, którym przed wejściem w życie wyroku TK obliczono podstawę wymiaru zasiłku bez uwzględnienia składników wynagrodzenia, do których nie zachowywali prawa w okresie pobierania zasiłku, mieli prawo do wystąpienia o ponowne ustalenie podstawy wymiaru z uwzględnieniem tych składników. Nie wszyscy jednak z niego skorzystali. Dlatego warto przypomnieć, iż istnieje jeszcze możliwość przeliczenia otrzymanych świadczeń, choć nie obejmuje ona wszystkich ubezpieczonych. Zasady postępowania przy realizacji wyroku są bowiem odmienne w zależności od tego, czy w sprawie była wydawana decyzja czy też nie oraz, czy było prowadzone postępowanie przed sądem (patrz tabela).
Obecnie szansę na przeliczenie i wyrównanie świadczenia mają zatem jedynie te osoby, w których sprawach nie były wydawane decyzje. Warunkiem jest jednak, aby od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługiwał nie upłynęły jeszcze 3 lata. Po tym terminie bowiem przedawnia się roszczenie o wypłatę zasiłku.
Przeliczeniu podlegają zatem zasiłki przypadające w okresie ostatnich 3 lat, liczonych od daty wystąpienia z wnioskiem w tej sprawie. Co istotne, jeżeli choćby ostatni dzień okresu, za który zasiłek przysługuje, mieścił się w tym 3-letnim okresie, wówczas wypłaty wyrównania dokonuje się za cały nieprzerwany okres pobierania zasiłku.
Przykład
Pracownica w 2007 r. kilkakrotnie przebywała na zwolnieniu lekarskim i z tego tytułu za poszczególne okresy otrzymała odpowiednio:
- od 12 do 16 lutego 2007 r. (tj. 5 dni) - zasiłek opiekuńczy,
- od 2 kwietnia do 31 sierpnia 2007 r. (tj. 152 dni) - najpierw wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy,
- od 5 do 16 grudnia 2007 r. (tj. 12 dni)- zasiłek chorobowy.
Podstawa wymiaru tych świadczeń została ustalona w oparciu o otrzymane przez nią wynagrodzenie zasadnicze. W kwietniu 2010 r. ubezpieczona korzystała z zasiłku opiekuńczego. Okazało się wówczas, że przy jego naliczaniu pracodawca uwzględnił również premię uznaniową, która wcześniej nie była brana pod uwagę, mimo iż nie była wypłacana w okresie pobierania świadczeń chorobowych. Pracownica złożyła więc w dniu 4 maja 2010 r. wniosek o wyrównanie przysługujących jej w 2007 r. świadczeń, powołując się na wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r.
Okres trzech lat, liczony od daty wystąpienia z wnioskiem o przeliczenie świadczeń, obejmuje okres od 4 maja 2007 r. do 4 maja 2010 r. W przedziale tym mieści się część okresu pobierania świadczeń chorobowych, przysługujących pracownicy za okres od 2 kwietnia do 31 sierpnia 2007 r. oraz cały okres zasiłku chorobowego z grudnia 2007 r. Pracodawca wypłaci więc ubezpieczonej wyrównanie świadczeń chorobowych za okres od 2 kwietnia do 31 sierpnia 2007 r. (całe 152 dni) oraz od 5 do 16 grudnia 2007 r. (12 dni), wraz z należnymi odsetkami. Pracownica nie może jednak liczyć na wyrównanie zasiłku opiekuńczego za 5 dni lutego 2007 r. Roszczenie to uległo już bowiem przedawnieniu.
|
Sposób załatwienia sprawy |
Termin na złożenie wniosku o wyrównanie świadczenia chorobowego/skargi o wznowienie postępowania w związku z wyrokiem TK z dnia 24 czerwca 2008 r. |
Podstawa prawna |
|
sprawy zakończone decyzją ostateczną, od której nie zostało wniesione odwołanie do sądu |
jeden miesiąc od dnia wejścia w życie orzeczenia TK - upłynął z dniem 7 sierpnia 2008 r. |
art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.) |
|
sprawy zakończone prawomocnym orzeczeniem sądu |
trzy miesiące od dnia wejścia w życie orzeczenia TK - upłynął z dniem 7 października 2008 r. |
art. 4011 i 407 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.) |
|
sprawy, w których nie były wydawane decyzje |
3 lata od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje |
art. 67 ust. 4 ustawy zasiłkowej |
Podstawa prawna: ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512).
autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa Nr 665 z dnia 2010-05-24