Mobbing - obowiązki i uprawnienia pracodawcy

Nie chodzi tutaj tylko o to, aby mobbingu nie stosował sam pracodawca, bądź osoba zarządzająca zakładem w jego imieniu, ale także inni pracownicy tego zakładu, w tym przede wszystkim każdy pracownik wchodzący w skład szeroko pojętej kadry kierowniczej.

Pracodawca odpowiada więc, na zasadzie ryzyka podmiotu zatrudniającego za sytuacje mobbingowe, które mogą się zdarzyć w jego zakładzie pracy. Nawet, jeżeli w konkretnym przypadku będzie można ewidentnie ustalić winę określonego kierownika niższego szczebla, pracodawca nie uwolni się od odpowiedzialności odszkodowawczej, gdyż tylko on jest jej adresatem.

Działania przeciwdziałania mobbingowi powinny być prowadzone dwukierunkowo.

Po pierwsze pracodawca powinien stosować kroki służące antymobbingowej profilaktyce. Przykładem takich środków jest stworzenie w regulaminie odpowiedniej organizacji pracy oraz co ważniejsze przestrzeganie jej i innych obowiązków pracodawcy wobec pracownika. Przejawem działań profilaktycznych wskazywanych w doktrynie jest także: informowanie pracowników o tym, czym jest mobbing, zobowiązaniu pracowników do zgłaszania przypadków, w których zachodzi podejrzenie wystąpienia mobbingu.

Drugim aspektem postępowania antymobbingowego jest działanie następcze. W przypadku wystąpienia mobbingu pożądane jest, aby pracodawca udzielił ofierze pomocy, np. poprzez zapewnienie opieki psychoterapeutycznej, czy rehabilitacji. Powinien także, zgodnie z wyżej wymienionym obowiązkiem przeciwdziałania, podjąć kroki celem wyeliminowania tegoż zjawiska w przyszłości.

Obowiązek "uczynienia środowiska pracy wolnym od mobbingu" wyprowadzany jest także z innych przepisów kodeksu pracy, są nimi:

art. 15 k.p. [Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.],

art. 94 pkt 10 k.p.[ Pracodawca jest obowiązany w szczególności: wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.],

art. 111 k.p. [Przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy.]

art. 207 § 1 k.p. [Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.].

Pracodawca odpowiada względem pracownika nie tylko, w sytuacji dopuszczenia się bezpośrednio względem niego czynów kwalifikowanych jako mobbing. Jego odpowiedzialność rozciąga się także na sytuacje, w których naruszył § 1 artykułu 94[3] k.p., stanowiącego o obowiązku przeciwdziałania zjawiskom mobbingowym. Z powyższego wynika, iż pracodawca nie jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli nie zapobiegł uporczywemu i długotrwałemu nękaniu lub znęcaniu się nad pracownikiem, którego dopuścił się współpracownik pracodawcy, bądź strategiczny kontrahent, inny pracownik, osoba świadczącą na rzecz pracodawcy pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, a nawet małżonek lub dorosłe dziecko pracodawcy.

Skutkiem niedopełnienia obowiązków nałożonych na pracodawcę jest odpowiedzialność odszkodowawcza, określona w treści art. 94 § 3-4.